Thiếu GV, mức lương hứa hẹn hấp dẫn là lý do khiến ngành sư phạm cạnh tranh cao

Trong những năm gần đây, điểm chuẩn của ngành giáo dục đã tăng lên và nhiều thí sinh đã lựa chọn nộp hồ sơ vào ngành này. Đây là tín hiệu tích cực góp phần nâng cao chất lượng giáo dục khi ngành giáo dục đang dần lấy lại vị thế và thu hút nhiều thí sinh hơn.

Ngành Sư phạm đang trở nên “có giá trị”

Bạn đang xem: Thiếu GV, mức lương hứa hẹn hấp dẫn là lý do khiến ngành sư phạm cạnh tranh cao

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Giáo dục điện tử Việt Nam, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga – Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương đã lý giải lý do ngành giáo dục được các ứng cử viên quan tâm cũng như điểm chuẩn của ngành này trong những năm gần đây luôn ở mức cao.

Theo đại biểu, ngành giáo dục đang thu hút nhiều ứng viên vì thông tin và thảo luận gần đây về tình trạng thiếu giáo viên, tăng lương giáo viên và thực tế là lương giáo viên sẽ được ưu tiên cao nhất trong thang lương nghề hành chính. Ngành giáo dục không chỉ thiếu giáo viên mà còn hứa hẹn mức lương hấp dẫn, nhiều ứng viên đăng ký tuyển sinh hơn, cạnh tranh khốc liệt hơn dẫn đến điểm chuẩn cao hơn.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga. Nguồn: Quốchoi.vn

Tuy nhiên, điểm chuẩn có thể cao hoặc thấp tùy thuộc vào nhóm học sinh và kỳ thi. Một số kỳ thi phân biệt tốt, giúp học sinh dễ đạt điểm trung bình nhưng khó đạt điểm xuất sắc, trong khi một số kỳ thi khác khiến điểm cao phổ biến hơn, khiến điểm chuẩn tăng lên. Điều này cần được đánh giá từ nhiều góc độ.

Trao đổi với phóng viên, PGS, TS Nguyễn Văn Thư, Trưởng phòng Đào tạo Trường ĐHSP Hà Nội 2, cho biết, điểm chuẩn khối ngành sư phạm cao là do chỉ tiêu các cơ sở đào tạo sư phạm còn thấp, nhưng số lượng thí sinh đăng ký vào các chương trình đào tạo giáo viên lại tăng mạnh trong những năm gần đây.

Thông tin về tình trạng thiếu hụt giáo viên, nhu cầu tuyển dụng cao của các trường ngoài công lập (đặc biệt là các trường có yếu tố quốc tế); chế độ đãi ngộ giáo viên dần được cải thiện và đặc biệt là thông tin về lương giáo viên, sự hấp dẫn của Nghị định 116/2020/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách hỗ trợ học phí và sinh hoạt phí cho sinh viên sư phạm cũng tác động đến tâm lý của thí sinh và phụ huynh.

Ngoài ra, khả năng phân hóa thấp của kỳ thi tốt nghiệp đã khiến điểm trung bình tăng lên, đặc biệt là ở các môn khoa học xã hội. Sự “thịnh vượng” 10 điểm ở một số môn xã hội là nguyên nhân chính khiến điểm trúng tuyển của các chuyên ngành sử dụng các môn này tăng. Cụ thể, cả nước có 2.108 điểm 10 môn Lịch sử và 3.175 điểm 10 môn Địa lý.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, nhìn nhận theo hướng tích cực, ngành sư phạm đang dần lấy lại vị thế, hay nói cách khác là “đang có giá trị”. Trong tương lai, chất lượng đào tạo sư phạm sẽ được nâng cao, tình trạng thiếu giáo viên hiện nay sẽ được cải thiện phần nào.

Chỉ tiêu tuyển sinh ngành Sư phạm có xu hướng giảm trong hai năm qua.

Có thể thấy, một trong những nguyên nhân khiến điểm chuẩn khối ngành sư phạm tăng cao là do tỷ lệ thí sinh đăng ký xét tuyển khối ngành sư phạm ngày càng tăng, tuy nhiên, chỉ tiêu tuyển sinh của các cơ sở giáo dục đại học đào tạo giáo viên lại có xu hướng giảm.

Xem thêm : Thêm một số trường Hà Nội được bổ sung chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10

Số chỉ tiêu tuyển sinh và sinh viên ngành sư phạm trên toàn quốc năm 2022, 2023. Số liệu: Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Trong khi nhiều địa phương trên cả nước đang thiếu giáo viên, không đáp ứng được nhu cầu giảng dạy tại các cơ sở giáo dục thì chỉ tiêu sư phạm và số lượng học sinh tuyển sinh lại có xu hướng giảm.

Theo thống kê, năm 2022 và 2023, số lượng thí sinh trúng tuyển vào nhóm ngành sư phạm luôn thấp hơn chỉ tiêu được giao. Năm 2022, chỉ có 38.915 sinh viên sư phạm trúng tuyển trong tổng số 48.545 chỉ tiêu được giao (chiếm 80,6%), năm 2023, chỉ có 32.500 sinh viên sư phạm trúng tuyển trong tổng số 36.461 chỉ tiêu (chiếm 89,14%). [1]

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga cho biết, hiện nay, đào tạo giáo viên là ngành duy nhất được Bộ Giáo dục và Đào tạo giao chỉ tiêu cụ thể để giải quyết tình trạng thiếu hụt giáo viên, đồng thời thực hiện yêu cầu của Nghị định 116/2020/NĐ-CP của Chính phủ. Tuy nhiên, theo thống kê, chỉ tiêu đào tạo có xu hướng giảm.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho biết, việc phân bổ chỉ tiêu đào tạo giáo viên căn cứ vào nhu cầu của từng địa phương. Cụ thể, hằng năm, UBND các tỉnh phải xác định nhu cầu tuyển dụng giáo viên theo từng trình độ, từng môn học, sau đó báo cáo Bộ Giáo dục và Đào tạo trước ngày 31/1. Trên cơ sở nhu cầu này và năng lực đào tạo của các cơ sở giáo dục, Bộ sẽ xác định và phân bổ chỉ tiêu đào tạo cho các trường sư phạm.

Đào tạo giáo viên được thực hiện theo đơn đặt hàng hoặc đấu thầu, với điều kiện là địa phương phải trả chi phí đào tạo và học viên phải làm việc trong ngành giáo dục sau khi tốt nghiệp, nếu không sẽ phải hoàn trả chi phí. Tuy nhiên, quy định này không yêu cầu học viên phải phục vụ tại chính địa phương đã trả chi phí đào tạo, dẫn đến tình trạng cán bộ được đào tạo lại được điều động đi giảng dạy ở địa phương khác.

Ngoài ra, Nghị định 116/2020/NĐ-CP cũng không có quy định cụ thể về việc ai sẽ chịu trách nhiệm thu hồi chi phí đào tạo trong trường hợp học viên không thực hiện cam kết. Hiện tại, nghị định chỉ nêu tỉnh chi tiền đào tạo sẽ thu hồi, nhưng không nêu rõ ai sẽ thu hồi, phương thức và cơ chế thu hồi. Điều này gây nhầm lẫn cho các địa phương khi triển khai.

Ngược lại, các tỉnh có điều kiện kinh tế tốt, chế độ đãi ngộ giáo viên cao thường không thiếu giáo viên. Ở các thành phố lớn, có chế độ lương, thưởng ưu đãi, nguồn kinh phí đào tạo theo đơn đặt hàng dồi dào, nhưng nhu cầu tuyển dụng giáo viên không cao. Ngược lại, các tỉnh vùng sâu vùng xa thiếu giáo viên thì không có kinh phí đào tạo theo đơn đặt hàng.

Các địa phương có nhu cầu thực tế còn e ngại khi đặt hàng vì lo ngại về những ràng buộc, quy định chưa rõ ràng. Nhiều địa phương thiếu giáo viên trầm trọng nhưng không tổng hợp, báo cáo đầy đủ nhu cầu về Bộ Giáo dục và Đào tạo. Do đó, Bộ không có căn cứ để phân bổ chỉ tiêu hợp lý cho các cơ sở đào tạo.

Do đó, tình trạng thiếu giáo viên vẫn tiếp diễn, quy mô đào tạo giáo viên có xu hướng giảm. Khi các địa phương không xác định rõ nhu cầu hoặc báo cáo không đầy đủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng không có cơ sở để phân bổ chỉ tiêu phù hợp cho các trường.

Việc đánh giá nhu cầu của giáo viên không đồng đều.

Theo PGS.TS Trần Bá Tiến, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Vinh, công tác đào tạo, tuyển dụng tại địa phương còn nhiều bất cập. Địa phương đặt hàng theo Nghị định 116/2020/NĐ-CP, nhưng tuyển dụng sẽ theo quy định của Nghị định 115/2020/NĐ-CP về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức. Như vậy, việc sinh viên tốt nghiệp có về địa phương hay không và có được tuyển dụng vào làm công chức hay không sẽ theo một quy trình khác.

Hiện nay, cơ chế giữa các bộ, ngành còn chồng chéo, bất cập, gây khó khăn trong việc thực hiện chính sách đào tạo, tuyển dụng giáo viên.

Xem thêm : “Phát triển khối đại học công lập và khối ngoài công lập là bình đẳng”

Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Vinh cho biết, tình trạng thiếu giáo viên còn do hạn chế về biên chế do Bộ Nội vụ phân bổ. Nhiều trường tuy cần tuyển giáo viên nhưng không tuyển được vì không có chỉ tiêu biên chế. Khi Bộ Giáo dục và Đào tạo không tự quyết định được biên chế mà phải phụ thuộc vào Bộ Nội vụ dẫn đến tình trạng thiếu giáo viên ở nhiều nơi.

Bà Nguyễn Thị Việt Nga cũng đánh giá, tình trạng thiếu giáo viên ở các địa phương rất đa dạng và phức tạp, do đó, khâu rà soát, đánh giá nhu cầu của các tỉnh là vô cùng quan trọng.

Một số địa phương thiếu giáo viên vì không có nguồn tuyển dụng, vì số lượng sinh viên sư phạm tốt nghiệp quá ít hoặc không có. Ngoài ra, một số nơi thiếu giáo viên vì thiếu biên chế; mặc dù nhu cầu thực tế đòi hỏi phải tăng thêm giáo viên, nhưng tổng số biên chế do Bộ Nội vụ phân bổ cho tỉnh hoặc ngành giáo dục không đủ.

Quy mô ngành giáo dục do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành, nhưng số lượng biên chế được phân bổ không tương xứng với số học sinh, thậm chí hằng năm phải cắt giảm biên chế. Điều này dẫn đến tình trạng nhu cầu tuyển dụng cao, nguồn tuyển dụng dồi dào, nhiều địa phương vẫn không tuyển được giáo viên do thiếu biên chế. Thậm chí có địa phương thiếu giáo viên cục bộ, tổng biên chế đủ, nhưng có môn thừa giáo viên, môn không có giáo viên.

Việc luân chuyển giáo viên giữa các tỉnh, vùng, miền còn khó khăn, chủ yếu dựa vào tinh thần tự nguyện và chính sách thu hút, nhưng hiệu quả còn hạn chế, dẫn đến tình trạng thiếu giáo viên cục bộ. Đây là vấn đề phức tạp, đòi hỏi phải có hệ thống giải pháp đồng bộ thay vì chỉ tập trung vào một biện pháp đơn lẻ, mới có thể giải quyết hiệu quả.

Ảnh minh họa trên giaoduc.net.vn

Bà Nga nhấn mạnh, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần rà soát, đánh giá kỹ lưỡng, xác định đầy đủ các yếu tố liên quan trước khi quyết định mở rộng quy mô đào tạo. Đặc biệt, các tỉnh phải đánh giá chính xác nhu cầu thực tế của địa phương và báo cáo đầy đủ, chính xác về Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Tình trạng thiếu giáo viên hiện nay là vấn đề phức tạp, không thể giải quyết chỉ bằng cách tăng số lượng giáo viên và quy mô đào tạo. Các chính sách hiện hành cần được điều chỉnh, hoàn thiện để đảm bảo giáo viên tốt nghiệp ngành sư phạm có thể phục vụ đúng ngành nghề và nhu cầu của địa phương. Đồng thời, cần rà soát lại cơ chế phân bổ biên chế để các trường có thể tuyển đủ giáo viên đáp ứng nhu cầu thực tế của xã hội.

Nâng cao chất lượng đào tạo và chính sách đãi ngộ cũng là yếu tố quan trọng trong việc thu hút và giữ chân giáo viên, nhất là ở những vùng khó khăn. Chỉ có hệ thống chính sách đồng bộ, hiệu quả mới có thể giải quyết triệt để tình trạng thiếu giáo viên, đảm bảo chất lượng giáo dục trong tương lai.

Tài liệu tham khảo:

[1]https://Giaoduc.net.vn/den-nam-2030-ca-nuoc-can-bo-sung-them-358579-Giao-vien-post242225.gd

Thùy Trang

https://giaoduc.net.vn/thieu-gv-muc-luong-hua-hen-hap-dan-la-ly-do-khien-nganh-su-pham-canh-tranh-cao-post245060.gd

Nguồn: https://truonglehongphong.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục