Vi sinh vật là gì? Phân loại và các ứng dụng của vi sinh vật trong thực tế

Chu Văn An

Vi sinh vật là gì?? Đặc điểm của vi sinh vật là gì? Vai trò của vi sinh vật trong nông nghiệp, công nghiệp, v.v. là gì? Hãy cùng LabTrường Chu Văn An đi tìm câu trả lời qua bài viết dưới đây.

Vi sinh vật là gì?

– Vi sinh vật không phải là một nhóm phân loại trong thế giới sinh học mà bao gồm tất cả các sinh vật đơn bào hoặc đa bào, nhân sơ hoặc nhân chuẩn, có kích thước rất nhỏ và chỉ có thể quan sát được dưới kính hiển vi.

Hình ảnh vi sinh vật

– Vi sinh vật bao gồm vi khuẩn (trong đó có vi khuẩn cổ), virus, nấm, tảo và động vật nguyên sinh.

– Phân bố: Vi sinh vật có mặt ở khắp mọi nơi trên trái đất, ngay cả trong những môi trường khắc nghiệt nhất như núi lửa, Nam Cực, đáy đại dương, v.v.

Đặc điểm của vi sinh vật

– Vi sinh vật có kích thước rất nhỏ và thường được đo bằng micromet.

Vi sinh vật có kích thước rất nhỏ và chỉ có thể nhìn thấy được dưới kính hiển vi

– Có khả năng hấp thu nhiều và chuyển hóa nhanh, nhanh hơn rất nhiều so với các vi sinh vật khác.

– Có khả năng sinh trưởng và phát triển nhanh và mạnh mẽ mà hầu như không loài nào có thể sánh bằng.

– Có khả năng thích ứng mạnh và dễ tạo đột biến. Ngay cả trong những điều kiện bất lợi nhất, vi sinh vật vẫn có thể tồn tại nhờ tạo ra các cơ chế điều hòa và trao đổi chất để thích nghi với điều kiện sống. Ngoài ra, nhiều loại vi sinh vật cũng dễ bị đột biến do chúng chủ yếu là đơn bào và đơn bội.

– Môi trường sống của vi sinh vật bao gồm: Môi trường nước, môi trường đất, môi trường trên cạn – không khí và môi trường sinh học (con người, động vật, thực vật).

Phân loại vi sinh vật

1. Theo loại

Số lượng và chủng loại vi sinh vật là những con số thay đổi theo thời gian vì chúng dễ dàng biến đổi. Ví dụ, trung bình mỗi năm có khoảng 1.500 loài nấm mới được bổ sung. Hiện nay, số lượng vi sinh vật ước tính lên tới trên 100.000 loài, bao gồm:

– Nấm: 69.000 loài.

– Động vật nguyên sinh: 30.000 loài.

– Vi tảo: 1.200 loài.

– Vi khuẩn: 2.500 loài.

– Virus và Rickettsia: 1.200 loài.

2. Theo lợi ích của nhóm vi sinh vật:

– Vi sinh vật có lợi: Vi sinh vật có lợi có trong thực phẩm, đường ruột hoặc thực vật,…

– Vi sinh vật có hại: Vi sinh vật gây bệnh cho người, thực vật, động vật…

Một số vai trò của sinh vật trong thực tế

1. Vai trò của vi sinh vật trong tự nhiên

– Nấm và vi khuẩn có vai trò quan trọng trong việc phân hủy chất hữu cơ của động vật, thực vật thành chất vô cơ và gọi là sinh vật phân hủy. Nấm hoạt động trong môi trường đất, còn vi khuẩn hoạt động trong cả môi trường đất và nước.

– Vi sinh vật sống trong đất, nước tham gia tích cực vào quá trình phân hủy chất hữu cơ, sau đó chuyển hóa chúng thành carbon dioxide và các hợp chất vô cơ khác. Kết quả là biến chúng thành thức ăn cho cây trồng.

+ Vi sinh vật cố định đạm chuyển đổi khí N2 trong không khí thành các hợp chất nitơ NH3, NH4+ và cung cấp cho cây trồng.

+ Vi sinh vật có khả năng phân hủy các hợp chất không hòa tan chứa photpho, kali, lưu huỳnh và tạo ra các chu trình tự nhiên.

=> Nhờ vi sinh vật, chất hữu cơ được vô cơ hóa và trả lại vào khí quyển, đất và nước. Điều này giúp cho sự sống không bị trì trệ, ví dụ: Carbon dioxide giúp cây xanh quang hợp, các muối nitơ, phốt pho, lưu huỳnh được sinh vật hấp thụ để tổng hợp các chất hữu cơ. Đồng thời, quá trình vô cơ hóa này còn giúp làm sạch các vùng nước bị ô nhiễm ở mức độ vừa phải, phân hủy sinh vật chết và chất hữu cơ trong đất, giúp mặt đất không bị ngập thực vật, động vật chết.

2. Vai trò của vi sinh vật trong nông nghiệp

– Giúp cải thiện cấu trúc đất: Vi sinh vật giúp phân hủy cellulose và protein, từ đó cải thiện cấu trúc đất bằng cách liên kết các hạt đất lại với nhau.

Vi sinh vật giúp cải thiện cấu trúc đất

– Chuyển hóa các chất dinh dưỡng trong phân bón cung cấp cho cây trồng bằng cách phân hủy các chất hữu cơ thành dạng vô cơ để cây hấp thụ, chuyển hóa các chất vô cơ khó tiêu thành dạng dễ tiêu hóa.

– Vi sinh vật sống ở vùng rễ sử dụng chất tiết của thực vật làm chất dinh dưỡng, đồng thời cung cấp chất dinh dưỡng cho cây thông qua hoạt động phân hủy của chúng. Đồng thời còn tiết ra các vitamin và chất tăng trưởng có lợi cho cây trồng.

– Phân hủy các chất hữu cơ trong đất như xenlulo, lignin… đồng thời tạo khoáng chất, mùn bổ sung cho đất.

– Hoạt động của vi sinh vật, đặc biệt là nhóm hiếu khí đã hình thành thành phần mùn, axit humic kết hợp với các axit humic khác kích thích sự phát triển của hệ rễ, giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn để cây sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh hơn. Đồng thời, axit humic còn giúp tăng sức đề kháng của cây trồng trước sâu bệnh và các điều kiện bất lợi như nắng nóng, trời lạnh, hạn hán, úng, chua.

– Chuyển hóa các chất không hòa tan trong phân lân thành chất dễ hòa tan, giúp cây trồng dễ hấp thụ.

Giúp tăng sức đề kháng của cây trồng đối với mầm bệnh

– Giải phóng các khoáng chất như lưu huỳnh, sắt, kali bị giữ lại trong đất thành dạng cây trồng dễ hấp thụ hơn.

– Tham gia vào quá trình hình thành mùn trong đất.

3. Vai trò của vi sinh vật trong công nghiệp

– Góp phần quan trọng trong việc bảo vệ môi trường thông qua việc xử lý các sản phẩm rác thải công nghiệp, rác thải đô thị và rác thải công nghiệp.

– Vi sinh vật có vai trò quan trọng trong sản xuất năng lượng và sinh khối hóa thạch (dầu, khí, than). Đây chính là nguồn năng lượng tương lai mà con người mong muốn khai thác.

– Là lực lượng sản xuất trực tiếp của các ngành lên men như axit, enzym, rượu, kháng sinh, axit amin, vitamin… vì chúng có thể tạo ra nhiều sản phẩm trao đổi chất khác nhau.

– Trong công nghiệp chế biến khoáng sản: Nhiều chủng vi sinh vật được sử dụng để hòa tan kim loại quý từ quặng nghèo hoặc bãi xỉ.

4. Vai trò của vi sinh vật trong chăn nuôi

– Trong chăn nuôi, vi sinh vật được sử dụng để khử mùi chuồng trại, làm đệm lót sinh học cho gia súc, gia cầm, giúp gia súc, gia cầm tăng trọng nhanh, tăng sức đề kháng và kháng bệnh.

Trong chăn nuôi sử dụng vi sinh vật để khử mùi chuồng trại

– Thúc đẩy quá trình phân hủy các chất hữu cơ trong phân và nước thải, hấp thụ nhanh các khí độc như NO2, amoniac, H2S, COD, BOD5,… và chuyển hóa chúng thành các dạng năng lượng có ích khác.

5. Vai trò của vi sinh vật trong thẩm mỹ

Các vi sinh vật như Saccharomyces cerevisiae, Lactose bacillus, Streptococcus thermophilus… là nguyên liệu tạo nên các sản phẩm probiotic và xịt probiotic giúp tăng sức đề kháng cho da, mang lại cho bạn làn da khỏe mạnh, đều màu và mịn màng.

Hy vọng với những thông tin chúng tôi chia sẻ ở trên, bạn đã biết vi sinh vật là gì? Và vai trò hữu ích của vi sinh vật trong thực tế. Để xem thêm nhiều bài viết hay vui lòng truy cập trực tiếp website labvietchem.com.vn.

Xem thêm:

• Giải đáp thắc mắc vôi sống là gì và ứng dụng thực tế
• Vôi tôi là gì? Vôi tôi có nguy hiểm không?