Tổng hợp 6 lỗi khiến aptomat bị hỏng và cách kiểm tra

Lê Hồng Phong

Cầu dao bị đứt dù bất kể nguyên nhân nào đều gây gián đoạn hệ thống điện, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày trong gia đình hay hoạt động sản xuất tại các nhà máy, cơ sở kinh doanh thương mại. Việc xác định các trường hợp cầu dao hỏng, tìm ra nguyên nhân và cách khắc phục sẽ giúp bạn hạn chế nguy cơ hỏng hóc, đảm bảo an toàn cho cả người và hệ thống điện. Tất cả sẽ có trong bài hướng dẫn sau đây của KTH ELECTRIC.

Hướng dẫn kiểm tra lỗi trên aptomat

Để xác định cầu dao bị hỏng hay do các thiết bị khác trong hệ thống điện gây ra, bạn có thể kiểm tra từng khu vực sau:

• Đo điện áp: Dùng đồng hồ đo hoặc máy đo điện trở, kiểm tra điện áp ở hai đầu cầu dao. Nếu không có sự khác biệt giữa điện áp đầu vào và đầu ra thì bộ ngắt mạch có thể không hoạt động.
• Kiểm tra khả năng chịu tải: Xác định mức tải tối đa mà cầu dao có thể chịu được bằng cách kiểm tra thông số kỹ thuật và so sánh với công suất hệ thống. Nếu tải thực tế vượt quá giới hạn này và cầu dao không nhảy thì cầu dao có thể bị lỗi.
• Sử dụng thiết bị đo chuyên dụng: Sử dụng thiết bị đo điện chuyên dụng để kiểm tra xem cầu dao có xuất hiện đúng lúc khi có sự cố hay không.
• Kiểm tra bằng cách thay thế: Nếu sau khi thực hiện các bước kiểm tra trên mà bạn vẫn không chắc chắn, bạn có thể thử thay cầu dao bằng cầu dao đang hoạt động. Nếu hệ thống hoạt động bình thường sau khi thay thế thì cầu dao cũ có thể bị hỏng.

Ngoài việc kiểm tra cầu dao, bạn cũng nên kiểm tra hệ thống điện như nguồn điện đầu vào, đường dây, ổ cắm, phích cắm và các thiết bị điện.

6 trường hợp đứt cầu dao

Aptomat có thể bị hỏng do chất lượng kém, trục trặc kỹ thuật hoặc do quá tải điện. Lỗi có thể được phát hiện khi có hoạt động bất thường như nhảy cầu dao, có mùi khét, tiếng ồn hoặc nhiệt độ bảng mạch tăng cao. Cụ thể có 6 trường hợp aptomat bị lỗi như sau.

Trường hợp 1: Aptomat nhảy bất thường

Aptomat nhảy liên tục khi trời mưa hoặc thỉnh thoảng nhảy lên được coi là bất thường. Dưới đây là 5 nguyên nhân gây ra hiện tượng nhảy aptomat bất thường và giải pháp:

• Quá tải: Đây là nguyên nhân phổ biến gây ra hiện tượng nhảy cầu dao. Khi dòng điện vượt quá khả năng chịu đựng của cầu dao, thiết bị sẽ tự động nhảy để bảo vệ hệ thống. Để khắc phục, hãy kiểm tra công suất tải hiện tại và đảm bảo cầu dao có công suất phù hợp. Nếu cần, hãy nâng cấp aptomat lên loại có khả năng chịu tải cao hơn.
• Rò rỉ điện: Nếu hệ thống của bạn sử dụng cầu dao chống rò điện thì khi xảy ra hiện tượng rò điện, cầu dao sẽ nhảy lên để tắt nguồn, ngăn ngừa nguy cơ cháy nổ. Để khắc phục, hãy kiểm tra các thiết bị điện trong hệ thống để phát hiện và loại bỏ hiện tượng rò rỉ điện. Rò điện xảy ra ở những vị trí tường bị ẩm mốc khi trời mưa, ổ cắm, công tắc hoặc dây điện bị hở. Đảm bảo rằng các thiết bị điện này được sử dụng đúng cách và phù hợp với hệ thống điện.
• Lỗi kỹ thuật: Aptomat có thể nhảy do lỗi kỹ thuật như hở mạch, mất đồng bộ hoặc hư hỏng. Trong trường hợp này, hãy liên hệ với kỹ thuật viên chuyên nghiệp để kiểm tra và thay thế cầu dao bị lỗi.
• Điện áp không ổn định: Nếu điện áp không ổn định, cầu dao có thể nhảy dù không có quá tải. Kiểm tra điện áp đầu vào từ cột điện và đảm bảo nó nằm trong phạm vi an toàn cho cầu dao. Nếu điện áp không ổn định, bạn nên liên hệ với công ty điện lực hoặc bố trí thêm nguồn ổn áp.
• Lỗi hệ thống điện: Nếu không tìm ra nguyên nhân qua các bước kiểm tra trên thì có thể xảy ra lỗi khác trong hệ thống điện như hư dây điện, lỏng kết nối hoặc các lỗi tương tự. Trường hợp này hãy liên hệ với kỹ thuật viên để kiểm tra và sửa chữa.

Trường hợp 2: Aptomat bị cháy

Aptomat cháy do nhiều nguyên nhân, chủ yếu là do hệ thống điện, cụ thể như sau:

• Quá tải: Nếu hệ thống điện tiêu thụ điện năng vượt quá công suất của cầu dao thì cầu dao có thể gặp sự cố. Để khắc phục, hãy cố gắng giảm bớt thiết bị điện hoặc nâng cấp lên aptomat có công suất tải cao hơn.
• Lỗi mạch điện: Nếu có lỗi trong mạch điện, chẳng hạn như dây bị hỏng, kết nối ngắn hoặc hở mạch, cầu dao có thể bị chập điện. Kiểm tra và sửa chữa các lỗi mạch để giải quyết vấn đề này.
• Mất pha: Khi mất một pha (nóng hoặc lạnh) trong hệ thống điện, cầu dao có thể không hoạt động bình thường và gặp sự cố. Kiểm tra nguồn điện và phân phối pha để đảm bảo rằng tất cả các pha đều hoạt động bình thường.
• Lỗi aptomat: Trong một số trường hợp, bản thân aptomat có thể bị lỗi hoặc hư hỏng gây chập điện hoặc cháy nổ. Trong trường hợp này, thay thế aptomat là giải pháp tốt nhất. Hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ kỹ thuật viên chuyên nghiệp để lựa chọn và lắp đặt cầu dao thích hợp.

Nguyên nhân 3: Aptomat bị nóng

Cầu dao nóng là dấu hiệu của tình trạng quá tải hoặc kết nối vào hệ thống không đúng, cần xử lý ngay.

Đầu tiên bạn cần đặt cầu dao xuống để tắt nguồn, sau đó tham khảo nguyên nhân và cách giải quyết sau:

• Quá tải: Nguyên nhân thường gặp khiến cầu dao nóng lên là do hệ thống điện bị quá tải. Khi dòng điện vượt quá khả năng chịu đựng của mạch, nhiệt độ bên trong sẽ tăng lên. Xác định nguyên nhân gây ra tình trạng quá tải và giảm tải điện hoặc nâng cấp lên aptomat có công suất tải cao hơn.
• Lỗi kỹ thuật: Các lỗi kỹ thuật ở cầu dao như bị kẹt dây, hở mạch hoặc kết nối không đồng bộ có thể làm tăng nhiệt độ của cầu dao. Trong trường hợp này, hãy ngắt cầu dao và gọi thợ điện đến kiểm tra và sửa chữa.
• Lắp đặt sai: Nếu cầu dao được lắp đặt không đúng cách mà không có đủ không gian làm mát, nhiệt có thể sinh ra. Đảm bảo aptomat được lắp đặt theo hướng dẫn của nhà sản xuất và có đủ không gian tản nhiệt.
• Môi trường hoạt động kém: Môi trường nóng, áp suất cao hoặc thông gió không đủ cũng có thể làm tăng nhiệt độ của cầu dao. Cải thiện điều này bằng cách bổ sung hệ thống thông gió, làm mát hoặc điều chỉnh môi trường làm việc.

Nguyên nhân 3: Aptomat không thể đẩy lên được

Aptomat không thể nâng lên được phần lớn là do vấn đề vật lý, cụ thể như sau:

• Cần gạt nước dính: Kiểm tra xem có vật cản nào khiến cần gạt nước aptomat bị kẹt hay không. Có thể có bụi bẩn, dầu mỡ, mảnh nhựa hoặc các vật cản khác cản trở việc lau chùi. Vệ sinh sạch aptomat, đảm bảo không có vật cản nào ảnh hưởng đến hoạt động của cần gạt nước.
• Hỏng cơ chế gạt nước: Có thể cơ chế gạt nước bên trong aptomat bị lỗi khiến cần gạt nước không di chuyển được. Trong trường hợp này, hãy liên hệ với nhà sản xuất để được tư vấn và thay thế cầu dao.
• Thiết kế sai: Có thể bạn đã mua một chiếc aptomat bị lỗi thiết kế như cần gạt nước bị lệch hoặc tiếp điểm lắp sai khiến cần gạt nước bị kẹt. Vui lòng liên hệ với người bán để đổi mới sản phẩm.
• Lỗi từ tính: Lỗi từ tính trong bộ ngắt mạch có thể khiến cần gạt nước không hoạt động bình thường. Việc này cần có sự can thiệp của kỹ thuật viên điện để kiểm tra và thay thế cầu dao nếu cần thiết.

Nguyên nhân 4: Mất điện nhưng cầu dao không nhảy

Cầu dao không nhảy khi mất điện là tình trạng rất nguy hiểm và có thể gây rò rỉ điện khi có điện trở lại.

Bạn cần nhận biết ngay nguyên nhân và xử lý bằng những cách sau:

• Cầu dao bị hỏng: Cầu dao mất chức năng, không có nguồn điện vào hoặc ra, không đồng bộ với hệ thống điện. Trong trường hợp này, bạn cần thay thế cầu dao hoặc kiểm tra lại các điểm nối dây.
• Quá tải điện: Dòng điện quá tải kéo dài hoặc ngắn mạch kéo dài khiến cầu dao mất chức năng ngắt mạch tự động. Trường hợp này phần lớn là do aptomat đã sử dụng lâu ngày và cần được thay thế.
• Lắp đặt sai: Lắp sai dây pha hoặc thiếu dây pha khiến cầu dao không đồng bộ với hệ thống nên dù mất điện nhưng cầu dao vẫn không nhảy. Bạn cần kiểm tra và kết nối lại.
• Bộ ngắt mạch không tương thích với hệ thống: Ví dụ: hệ thống điện 3 pha sử dụng bộ ngắt mạch 1 pha. Hãy kiểm tra các thông số của aptomat, so sánh với hệ thống điện và thay thế aptomat nếu cần thiết.

Nguyên nhân 5: Aptomat phát ra tiếng kêu rít

Trường hợp cầu dao thường xảy ra khi mới lắp đặt hoặc sau thời gian dài sử dụng, đặc biệt là vào mùa mưa.

Một số nguyên nhân khiến aptomat phát ra tiếng ồn và cách khắc phục như sau:

• Quá tải dòng điện: Hệ thống điện bị quá tải đột ngột hoặc gặp tải nặng có thể khiến cầu dao phát ra tiếng ồn. Khi đó, cầu dao đã vượt quá tải điện của nó. Bạn cần ngắt tải ngay lập tức để tránh làm hỏng cầu dao. Nếu cần sử dụng nhiều thiết bị điện hoặc đề phòng quá tải thì nên tăng tải cho cầu dao ít nhất 15%.
• Lỏng kết nối: Dây pha được lắp lỏng lẻo vào các cực pha còn khiến cầu dao phát ra tiếng ồn khi vận hành, do dây va chạm với các vật xung quanh. Bạn cần ngắt nguồn điện và kết nối lại cầu dao một cách an toàn.
• Nhiễu từ: Nhiễu từ do các thiết bị điện gần cầu dao vô tình gây ra khiến cầu dao rung và phát ra tiếng ồn. Vì vậy, bạn cần đặt các thiết bị này cách xa aptomat hoặc sử dụng bộ giảm nhiễu từ tính để giảm tiếng ồn.
• Cầu dao bị hỏng: Cầu dao bị lỗi hoặc hư hỏng khi quá cũ có thể phát ra tiếng kêu chói tai. Trong trường hợp này, bạn nên thay thế aptomat.

Cách thay thế aptomat đúng cách

Việc thay thế aptomat mới giúp bạn loại bỏ hoàn toàn các vấn đề hư hỏng, kém chất lượng hoặc không tương thích của aptomat cũ. Trước khi thay thế hãy tắt nguồn để đảm bảo an toàn.

Các bước thay thế kỹ thuật cơ bản như sau:

• Bước 1: Tháo nắp aptomat cũ, nới lỏng các vít siết chặt dây trên cả pha nóng và pha lạnh. Sau khi tháo ra, quấn chặt băng keo điện quanh đầu dây.
• Bước 2: Tháo các vít trên dây điện trên aptomat.
• Bước 3: Lắp aptomat mới vào vị trí vừa tháo aptomat cũ. Lưu ý: Cầu dao mới cần có khả năng chịu tải lớn hơn tổng công suất của các thiết bị điện cần sử dụng.
• Bước 4: Lắp lại dây nguồn vào aptomat mới. Đảm bảo lắp đặt dây đúng pha và công tắc phải được đặt ở vị trí dễ tiếp cận khi bạn cắm dây nguồn.
• Bước 5: Lắp lại nắp bảo vệ cho aptomat. Bật cầu dao mới để kiểm tra xem nó có hoạt động tốt không.

=>> Nếu vẫn chưa hiểu các bước, hãy xem chi tiết tại: 9 bước thay cầu dao tự động đúng cách

Trên đây là tổng hợp các lỗi trên cầu dao, hướng dẫn kiểm tra lỗi và thay thế cầu dao tại nhà. KTH ELECTRIC hy vọng bạn đã có được những kiến ​​thức quan trọng về thiết bị này cũng như cách sử dụng hiệu quả. Theo dõi thêm những kiến ​​thức hay về ngành điện và tham khảo các sản phẩm từ KTH ELECTRIC tại: https://btb-electric.com/vi/.