Thủy triều đỏ – Hiện tượng bất ngờ của tạo hóa

Chu Văn An

Thủy triều đỏ là một hiện tượng tự nhiên do rong biển nở hoa khiến nước có màu đỏ hoặc nâu. Vậy hiện tượng này có gây hại gì không? Hãy cùng LabTrường Lê Hồng Phong khám phá qua bài viết dưới đây nhé.

1. Hiện tượng thủy triều đỏ là gì?

“Thủy triều đỏ” là hiện tượng tự nhiên được gọi là tảo nở hoa có hại. Tên viết tắt trong tiếng Anh là HABs – Tảo nở hoa có hại. Thuật ngữ thủy triều đỏ thường được dùng để chỉ sự phát triển nhanh chóng của loài tảo Karenia brevis. Nhưng đôi khi thuật ngữ này cũng được dùng để chỉ các loại tảo nở hoa khác.

Hiện tượng thủy triều đỏ

Tuy nhiên, trong giới nghiên cứu, thuật ngữ “Thủy triều đỏ” đang dần bị bác bỏ vì một số lý do như sau:

– “Thủy triều đỏ” không phải lúc nào cũng có màu đỏ; Trong nhiều trường hợp không có sự thay đổi màu sắc xảy ra.

– Hiện tượng này chưa phản ánh chính xác mối tương quan giữa tảo nở hoa và thủy triều.

– Thiếu sự rõ ràng và chính xác khi dùng để chỉ các loại tảo nở hoa khác.

Để tăng độ chính xác và rõ ràng trong mô tả, các nhà nghiên cứu đề xuất sử dụng các thuật ngữ thay thế như “tảo nở hoa có hại” cho các sinh vật có khả năng gây hại và “tảo nở hoa” cho các sinh vật tảo không gây hại.

2. Nguyên nhân gây ra hiện tượng thủy triều đỏ

Sở dĩ có tên thủy triều đỏ là do rong biển nở hoa khiến màu nước biển hoặc nước ngọt chuyển sang màu đỏ hoặc nâu. Hiện tượng này xảy ra phổ biến nhất ở các khu vực gần cửa sông, cửa biển và là nơi tảo tích tụ nhanh chóng. Dấu hiệu dễ nhận biết của thủy triều đỏ là mùi hôi và nước dính.

Rong biển, thực vật phù du hay sinh vật đơn bào thường xuất hiện thành từng đám dày đặc trên mặt nước. Chúng có thể chứa các sắc tố màu từ xanh đến nâu đỏ. Khi lượng tảo tăng lên, nước sẽ đổi màu, có thể từ tím sang đỏ hoặc xanh lục. Tuy nhiên, không phải tất cả sự phát triển dày đặc của tảo sẽ khiến nước đổi màu và không phải tất cả nước bị đổi màu hoặc thay đổi màu sắc liên quan đến nở hoa đều là tảo đỏ.

3. Ảnh hưởng của thủy triều đỏ tới môi trường và con người

3.1. Ảnh hưởng đến sinh vật biển

Một số thủy triều đỏ có liên quan đến việc tăng sản xuất chất độc tự nhiên, làm giảm lượng oxy hòa tan. Điều này gây tổn hại nghiêm trọng và trực tiếp đến các loài sinh vật biển, cụ thể như sau:

– Tại các vùng nuôi trồng thủy sản, thủy triều đỏ khiến tôm, cá chết hàng loạt và ảnh hưởng đến môi trường sống, khiến không khí có mùi hôi khó chịu.

– Khi tảo nở hoa và chết đi, quá trình phân hủy của chúng sẽ lấy đi lượng oxy hòa tan trong nước biển. Sinh vật không có oxy để trao đổi sẽ dẫn đến chết hàng loạt. Đồng thời, khi rong biển phát triển quá mức sẽ tạo ra một lớp màng nhầy trên mặt biển, cản trở quá trình hấp thụ oxy trong nước, gây ra những tác động tiêu cực đáng kể.

Tảo nở hoa quá mức dẫn đến cái chết hàng loạt của sinh vật biển

Rong biển đóng vai trò quan trọng trong mạng lưới thức ăn dưới đáy biển. Hầu hết các loài rong biển nở hoa đều mang lại lợi ích bằng cách cung cấp lượng lớn thức ăn cho các sinh vật dưới nước. Nhưng nếu rong biển phát triển quá nhiều sẽ phá vỡ sự cân bằng, gây ra những tác động tiêu cực đến hệ sinh thái.

3.2. Tác động đến con người

Thủy triều đỏ có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người thông qua việc tiêu thụ các sinh vật bị ô nhiễm. Ví dụ như tảo Karenia brevis, phổ biến ở vùng Vịnh Mexico, khi nở hoa có thể gây kích ứng mắt và các triệu chứng như ho, hắt hơi và chảy nước mắt. Những người mắc bệnh hô hấp nghiêm trọng, chẳng hạn như hen suyễn hoặc bệnh phổi mãn tính, có thể gặp những ảnh hưởng nghiêm trọng hơn khi tiếp xúc với chúng.

Tiếp xúc với hoa rong biển có thể gây kích ứng

Đặc biệt, nếu các thành phần độc tố trong thủy triều đỏ kết hợp với nhau sẽ tạo thành các hợp chất cao phân tử có thể gây độc cho hệ thần kinh, thậm chí gây tê liệt.

4. Biện pháp phòng chống thủy triều đỏ

Để giảm khả năng sản sinh độc tố tự nhiên của một số thủy triều đỏ, có thể sử dụng các phương pháp sau:

– Sử dụng phương pháp lắng tảo hoặc hóa chất sinh học để kiểm soát sự phát triển của rong biển, ngăn chặn chúng phát triển quá mức.

– Kiểm soát và quản lý chặt chẽ các nguồn chất thải, đặc biệt là ở các vùng nuôi trồng thủy sản.

– Chú ý các khu vực có nguy cơ cao xảy ra thủy triều đỏ.

– Triển khai có hiệu quả các biện pháp quản lý môi trường vùng ven biển.

Hiện tượng thủy triều đỏ có thể gây tổn hại trực tiếp đến sinh vật biển, con người và môi trường, vì vậy mỗi chúng ta cần nâng cao ý thức tự giác trong việc phòng ngừa và giảm thiểu tác động của chúng. Hy vọng bài viết trên cung cấp những thông tin hữu ích cho bạn đọc về hiện tượng thủy triều. Nếu có thắc mắc gì hãy để lại thông tin bên dưới để chúng tôi giải đáp qua các bài viết sau.