Thí sinh không “mặn mà” với môn Khoa học tự nhiên gây nhiều băn khoăn, lo lắng

Năm 2025 là năm đầu tiên thực hiện kỳ ​​thi tốt nghiệp THPT theo Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018. Kỳ thi gồm 4 môn, trong đó có 2 môn bắt buộc là Toán và Văn. Hai môn còn lại, học sinh chọn các môn đã học ở lớp 12 gồm Ngoại ngữ, Lịch sử, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ.

Kết quả khảo sát việc chọn môn thi tốt nghiệp THPT năm 2025 của học sinh ở nhiều trường, địa phương cho thấy môn Khoa học xã hội chiếm ưu thế áp đảo so với môn Khoa học tự nhiên. Điều này gây ra nhiều lo ngại về nguy cơ mất cân đối trong cơ cấu nguồn nhân lực.

Bạn đang xem: Thí sinh không “mặn mà” với môn Khoa học tự nhiên gây nhiều băn khoăn, lo lắng

Trên thực tế, xu hướng ưu tiên các môn Khoa học xã hội đã xuất hiện trong những năm gần đây. Năm 2017, khi bài thi kết hợp Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội lần đầu tiên được áp dụng trong kỳ thi tốt nghiệp THPT, tỷ lệ thí sinh chọn 2 nhóm thi không chênh lệch nhiều (57% ở môn Khoa học tự nhiên so với 43% ở môn Khoa học xã hội). . Tuy nhiên, đến năm 2024, tỷ lệ này thay đổi đáng kể, với 37% ở Khoa học tự nhiên so với 63% ở Khoa học xã hội.

Tiềm năng của Khoa học Tự nhiên đang bị lãng phí

Trước xu hướng này, chia sẻ với phóng viên Tạp chí Điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thiện Tông (nguyên Trưởng khoa Kỹ thuật Hàng không, Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia Thanh Hóa TP.HCM) đã thốt lên: “Lạ quá! “.

Theo ông Tòng, ở thời ông (khoảng những năm trước 1975), hầu hết sinh viên đều chọn học các môn thuộc lĩnh vực Khoa học tự nhiên. Và thực tế, người Việt Nam vốn có tài năng và rất giỏi trong các lĩnh vực Khoa học Tự nhiên, điều này cũng được bạn bè quốc tế công nhận rộng rãi. Ông Tong cho rằng, sự kiện gần đây tập đoàn thiết kế chip hàng đầu thế giới NVIDIA chọn đầu tư vào Việt Nam là minh chứng mạnh mẽ cho năng lực của người Việt. Vì vậy, xu hướng thí sinh ngày càng ít chọn các môn Khoa học tự nhiên là sự lãng phí tiềm năng to lớn của đất nước.

Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển mới – kỷ nguyên tiến bộ dân tộc. Trong bối cảnh đó, Việt Nam rất cần sự đổi mới mạnh mẽ về nhận thức và hành động quyết liệt để có thể bứt phá, vượt qua bẫy thu nhập trung bình, từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành nước phát triển vào giữa thế kỷ. Thế kỷ XXI.

Vì vậy, việc nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông và định hướng nghề nghiệp phù hợp cho học sinh là yêu cầu cấp thiết. Trong bối cảnh thế giới bùng nổ về công nghệ, đổi mới sáng tạo và trí tuệ nhân tạo, giáo dục cần tập trung khuyến khích học sinh theo đuổi lĩnh vực STEM, từ đó góp phần giúp đất nước vượt qua bẫy thu nhập. trung bình và vươn lên ngang hàng với các nước phát triển.

Xem thêm : Hơn 100 bác sĩ y khoa khóa đầu tiên Trường Đại học Nguyễn Tất Thành tốt nghiệp

Theo ông Tông, một trong những nguyên nhân khiến nhiều học sinh hiện nay có xu hướng lựa chọn các môn khoa học xã hội là vì các em cho rằng những môn này dễ học, dễ tiếp thu và không đòi hỏi tư duy hay tính toán phức tạp. Bên cạnh đó, nhiều bạn trẻ thường có xu hướng lựa chọn những công việc nhẹ nhàng, dễ kiếm tiền và ngại theo đuổi ngành cơ khí, kỹ thuật vì sợ công việc sẽ vất vả, căng thẳng.

“Cần có giải pháp khơi dậy, phát huy niềm đam mê khoa học tự nhiên cho học sinh ngay từ khi còn nhỏ”, ông Tông nói. Từ đó, ông Tông đề xuất tăng cường tổ chức các cuộc thi, giải thưởng liên quan đến lĩnh vực Khoa học tự nhiên nhằm tạo động lực, môi trường học tập thú vị, giúp học sinh khám phá khả năng và nuôi dưỡng niềm yêu thích của mình. yêu thích những môn học này. Những hoạt động như vậy không chỉ kích thích trí tò mò, sáng tạo mà còn góp phần định hướng nghề nghiệp, từ đó xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao cho các lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật, khoa học trong tương lai.

Tăng cường định hướng nghề nghiệp cho sinh viên



Ảnh minh họa: ĐN

Tiến sĩ Nguyễn Trung Nhân – Trưởng phòng Đào tạo, Đại học Công nghiệp TP.HCM cũng bày tỏ lo ngại về xu hướng này. Ông Nhân nhận định nếu tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường lao động, dẫn đến mất cân đối, thậm chí khiến một số cơ sở đào tạo về khoa học, công nghệ, kỹ thuật,… không đủ nguồn lực tuyển sinh. Về lâu dài, điều này có thể trở thành gánh nặng cho chính bản thân sinh viên, khi có quá nhiều người tập trung vào một lĩnh vực nào đó, khiến cơ hội tìm được việc làm tốt trở nên khó khăn hơn.

Khoảng cách giữa hai nhóm Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội cũng làm dấy lên mối lo ngại về chất lượng hoạt động hướng nghiệp ở bậc trung học.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Chí Thanh, Trưởng khoa – Khoa Sư phạm, Trường Đại học Sư phạm – Đại học Quốc gia Hà Nội đánh giá: Hướng nghiệp trong trường phổ thông hiện nay tuy có nhiều văn bản, hướng dẫn từ các cấp quản lý, tuy nhiên vì nhiều lý do cả khách quan lẫn chủ quan, vẫn còn nhiều bất cập, dù đây là nội dung được chú trọng trong chương trình giáo dục phổ thông năm 2018.

Hoạt động hướng nghiệp ở trường phổ thông thường bao gồm các hoạt động như tư vấn định hướng; tổ chức các buổi nói chuyện hoặc hoạt động liên quan đến nghề nghiệp; phối hợp với các chuyên gia, nhà tuyển dụng và cựu sinh viên để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm; cũng như tổ chức các buổi kiểm tra, đánh giá sở thích, năng lực nghề nghiệp của học sinh,…

Tuy nhiên, thực tế triển khai hoạt động hướng nghiệp ở nhiều nơi còn mang tính hình thức, hiệu quả chưa cao. Phần lớn công việc này đều do giáo viên chủ nhiệm đảm nhận, nhưng với lịch sinh hoạt chuyên môn bận rộn và giáo viên chủ nhiệm chưa được đào tạo, phát triển nhiều về hoạt động hướng nghiệp. Bên cạnh đó, vẫn còn một bộ phận giáo viên chưa thực sự quan tâm hoặc chưa đủ điều kiện để thực hiện tốt nhiệm vụ hướng nghiệp cho học sinh. Ngoài ra, còn có một bộ phận không nhỏ sinh viên, thế hệ GenZ ngày nay, chưa nhận thức rõ ràng tầm quan trọng của việc học tập nghiêm túc về nghề nghiệp tương lai của mình.

Xem thêm : Giáo sư Lê Ngọc Thành nhắn nhủ 6 tiêu chí để trở thành thầy thuốc giỏi

Cũng theo ông Thanh, chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 được thiết kế nhằm giúp học sinh THPT được lựa chọn các môn học định hướng nghề nghiệp phù hợp với khả năng, sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của mình. của bản thân trên cơ sở đã trang bị “hiểu biết ban đầu về nghề nghiệp và ý thức định hướng nghề nghiệp” từ bậc trung học cơ sở.

Tuy nhiên, do chương trình được triển khai theo lộ trình luân phiên nên học sinh thi tốt nghiệp THPT năm học 2024-2025 sẽ được chuyển đổi từ chương trình năm 2006 sang chương trình năm 2018 khi vào lớp 10. Định hướng nghề nghiệp của sinh viên cũng ít nhiều bị ảnh hưởng.

Vì vậy, ông Thanh cho rằng cần quan tâm hơn nữa đến hoạt động định hướng nghề nghiệp cho sinh viên. Đặc biệt, cần tăng cường tuyên truyền đa dạng trên các kênh chính thống như báo chí, đồng thời xây dựng các tài liệu, website, cẩm nang nghề nghiệp cung cấp thông tin đầy đủ về xu hướng thị trường lao động và các ngành nghề đang phát triển. hy vọng,… để trên cơ sở đó các trường có nội dung cụ thể phù hợp với hoàn cảnh kinh tế, xã hội của địa phương.

Ngoài ra, Sở Giáo dục và Đào tạo, các Phòng Giáo dục và Đào tạo cũng cần tích cực hỗ trợ, giám sát công tác hướng nghiệp tại các trường học, bảo đảm các hoạt động này được triển khai hiệu quả, thiết thực. chất lượng, gắn liền với hoạt động giảng dạy và giáo dục của nhà trường.

Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Chí Thanh, Trưởng khoa – Khoa Sư phạm, Trường Đại học Sư phạm – Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh: NVCC

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Trung Nhân cũng cho rằng cần tập trung vào công tác truyền thông, đặc biệt là từ các kênh truyền thông chính thống của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhằm nâng cao nhận thức của học sinh và phụ huynh về vai trò quan trọng của khoa học, ngành kỹ thuật và công nghệ (STEM). Truyền thông cần tập trung giới thiệu cơ hội nghề nghiệp, mức thu nhập tiềm năng cũng như tác động của các ngành này tới sự phát triển kinh tế – xã hội.

Ngoài ra, cần xem xét, hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích sinh viên giỏi theo đuổi các chuyên ngành STEM. Có thể nghiên cứu các phương án để sinh viên theo học các ngành này được hỗ trợ học phí hoặc giảm học phí tương tự như mô hình đã áp dụng thành công trong lĩnh vực sư phạm. Điều này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho sinh viên mà còn tạo động lực cho các em lựa chọn ngành học mang tính chiến lược, góp phần giải quyết tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao trong tương lai.

Đoàn Nhân

https://giaoduc.net.vn/thi-sinh-khong-man-ma-voi-mon-khoa-hoc-tu-nhien-gay-nhieu-ban-khoan-lo-lang-post247929.gd

Nguồn: https://truonglehongphong.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục