Propyl axetat – Tổng hợp những kiến thức thú vị xung quanh nó

Chu Văn An

Propyl axetat là gì? Công thức cấu tạo? Propyl axetat có độc không? Ứng dụng của nó trong cuộc sống là gì? Những câu hỏi trên sẽ được LabTrường Lê Hồng Phong giải đáp thông qua bài viết dưới đây.

1. Propyl Acetate là gì?

– Propyl axetat là hợp chất este, đóng vai trò là dung môi có công thức hóa học C5H10O2 hoặc CH3COOC4H7.

– Tên hệ thống: Propyl ethanoate.

– Tên gọi khác gồm: Propyl ester, n-Propyl ethanoate, n-Propyl acetate, n-Propyl ester của axit axetic…

Hình 1: Cấu trúc của Propyl axetat

Hợp chất này được hình thành bởi phản ứng giữa axit cacboxylic và rượu đơn chất, trong đó nguyên tử carbon từ nhóm carbonyl được liên kết với một nửa alkyl hoặc aryl thông qua một nguyên tử oxy (tạo thành nhóm este).

Propyl axetat có khối lượng phân tử xấp xỉ 102,1332 g/mol, mật độ 888 kg/m³, điểm nóng chảy −95 °C và điểm sôi là 102 °C.

2. Tính chất lý hóa vượt trội của Propyl axetat

2.1. Tính chất vật lý

Propyl axetat là chất lỏng trong suốt, không màu, dễ cháy, có mật độ thấp hơn nước và hơi nặng hơn không khí. Nó hòa tan hoàn toàn trong hầu hết các dung môi hữu cơ phổ biến như rượu, xeton, glycol và este, nhưng chỉ hòa tan ít trong nước.

– Đặc biệt, propyl axetat có mùi thơm đặc trưng của quả lê. Ngoài ra, nó còn được tìm thấy trong táo và một số loại trái cây khác, tạo nên mùi thơm nhẹ nhàng, dễ chịu.

Các tính chất vật lý của propyl axetat được thể hiện trong bảng sau:

Hình 2: Hóa chất propyl axetat

2.2. Tính chất hóa học

Propyl axetat tương tác với các tác nhân oxy hóa và có thể tạo thành hỗn hợp nổ khi tiếp xúc với không khí. Tuy nhiên, nó không phản ứng với các tác nhân oxy hóa, axit hoặc bazơ mạnh.

3. Phương pháp điều chế/sản xuất propyl axetat

Propyl axetat được sản xuất thông qua quá trình este hóa giữa axit axetic và 1-propanol. Phản ứng này được gọi là phản ứng ngưng tụ.

Quá trình này được thực hiện thông qua phản ứng Fischer-Speier, với chất xúc tác là axit sulfuric. Trong quá trình này, nước cũng là sản phẩm phụ thu được từ phản ứng, cùng với propyl axetat.

4. Vai trò quan trọng của Propyl axetat trong sản xuất và đời sống

– Công nghiệp sản xuất sơn, mực in: N-propyl axetat là dung môi phổ biến, được sử dụng rộng rãi trong ngành sơn, mực in nhờ khả năng hòa tan tốt nhiều loại nhựa, có mùi nhẹ và bay hơi nhanh. Tương tự như etyl axetat, dung môi propyl axetat cũng có khả năng hòa tan và pha loãng dung dịch. Điều này làm cho nó trở thành một nguyên liệu thô quan trọng trong ngành công nghiệp mực in và sơn phủ.

Hình 3: Propyl axetat là dung môi phổ biến trong ngành sơn

– Propyl axetat không chỉ có khả năng hòa tan các loại nhựa tự nhiên như nhựa NC và chất hóa dẻo mà còn có thể hòa tan dầu, mỡ. Vì vậy, nó được sử dụng trong sơn công nghiệp và sản xuất sơn mài gỗ.

– Trong mực Flexo và mực in lụa, hóa chất propyl axetat được sử dụng làm thành phần chính.

– Với khả năng hòa tan tốt cellulose nitrat, nhựa alkyd, acrylat, chất làm mềm, nhựa thông, dầu, sáp và chất béo, propyl axetat là dung môi được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau.

– Ngoài ra, C5H10O2 còn thường được sử dụng trong sản xuất phụ gia tạo hương, tạo mùi cho nước hoa.

5. Độc tính của Propyl axetat

Propyl axetat khi tiếp xúc với da và mắt sẽ không gây thương tích nghiêm trọng. Tuy nhiên, tiếp xúc ở nồng độ cao sẽ gây khó chịu, buồn nôn, nôn, chóng mặt và thậm chí là mất ý thức.

Hóa chất propyl axetat dễ cháy khi tiếp xúc với lửa, tia lửa hoặc ngọn lửa. Hơi của nó có thể tạo thành hỗn hợp nổ khi tiếp xúc với không khí và điều này có thể dẫn đến cháy khi tiếp xúc với nguồn đánh lửa. Nếu xảy ra vụ nổ, hơi propyl axetat sẽ lan dọc theo mặt đất và lan ra những khu vực thấp hoặc chật hẹp như cống rãnh, tầng hầm hay bể chứa. Điều này tạo ra tình trạng nguy hiểm, đặc biệt là trong nhà, ngoài trời hoặc trong hệ thống cống thoát nước. Ngay cả các thùng chứa propyl axetat cũng có thể phát nổ khi đun nóng, làm tăng nguy cơ tai nạn và hỏa hoạn. Vì vậy, cần tuân thủ các biện pháp phòng ngừa và an toàn cẩn thận khi làm việc với propyl axetat.

Trên đây là những chia sẻ của LabVIETHEM về dung môi Propyl axetat: Cấu trúc, tính chất và phương pháp điều chế. Nếu có thắc mắc gì bạn có thể để lại thông tin bên dưới bài viết để nhận được sự tư vấn từ đội ngũ chuyên gia của chúng tôi.