Octane là gì? Công thức cấu tạo và ý nghĩa chỉ số octan

Chu Văn An

Octane là hydrocacbon thuộc nhóm ankan, tồn tại dưới dạng chất lỏng không màu, không tan trong nước với công thức hóa học C8H18. Hãy cùng LabTrường Lê Hồng Phong tìm hiểu thêm về hóa chất Octane qua bài viết dưới đây.

1. Octane là gì?

Danh pháp IUPAC: n-Octan.

Công thức hóa học: C8H18.

Octane là một hydrocacbon thuộc nhóm ankan, gồm có 18 đồng phân, trong đó:

– 2,2,3,3-Tetrametylbutan

– 2,2,3-Trimetylpentan

– 2,2,4-Trimetylpentan (isooctan)

– 2,2-Dimetylhexan

– 2,3,3-Trimetylpentan

– 2,3,4-Trimetylpentan

– 2,3-Dimetylhexan

– 2,4-Dimetylhexan

– 2,5-Dimetylhexan

– 2-Metyl-3-etylpentan

– 2-Metylheptan

– 3,3-Dimetylhexan

– 3,4-Dimetylhexan

– 3-Metylhexan

– 3-Metyl-3-etylpentan

– 3-Metylheptan

– 4-Metylheptan

– Octane mạch thẳng (n-octan)

Hóa chất này được dùng để đánh giá đặc tính chống kích nổ của xăng.

Công thức cấu tạo của Octane

2. Tính chất đặc trưng của Octane

3. Ứng dụng của Octane trong cuộc sống

Heptan có khả năng chống cháy nổ kém và không tan trong nước. Nó có mặt trong dầu mỏ. Đồng phân 2,2,4-trimethylpentane (isooctane) cũng có mặt trong xăng và được dùng làm tiêu chuẩn để đánh giá khả năng chống cháy nổ của xăng nhờ khả năng chống cháy nổ tốt.

Isooctan nguyên chất được coi là có chỉ số octan = 100.

Ứng dụng của Octane

4. Số Octane là gì? Công thức tính trị số octan

Chỉ số Octane, hay số octan, là thước đo tiêu chuẩn về hiệu suất của động cơ hoặc nhiên liệu hàng không. Chỉ số octan càng cao thì nhiên liệu có thể chịu được lực nén càng lớn trước khi phát nổ (cháy).

Trị số octan được xác định dựa trên phần trăm thể tích của iso-octan trong hỗn hợp với n-heptan, thành phần chính của xăng. Trên thực tế, chỉ số octan được tính theo thang điểm từ 0 đến 200.

Chẳng hạn như:

– Xăng RON 92 có chỉ số octan là 92, còn xăng RON 95 có chỉ số octan là 95.

Isooctan tinh khiết được coi là có chỉ số octan là 100.

Số octan là gì?

5. Ý nghĩa chỉ số Octane đối với động cơ xăng

Nhiên liệu có chỉ số octan cao hơn thường được sử dụng trong động cơ xăng hiệu suất cao đòi hỏi tỷ số nén cao. Ngược lại, nhiên liệu có chỉ số octan thấp hơn (nhưng chỉ số cetan cao hơn) lại lý tưởng cho động cơ diesel, vì động cơ diesel (còn gọi là động cơ đánh lửa do nén) không nén nhiên liệu mà chỉ nén không khí rồi phun nhiên liệu vào không khí được làm nóng bởi quá trình nén.

Động cơ xăng hoạt động theo nguyên tắc đốt cháy hỗn hợp khí nén và nhiên liệu với nhau, sử dụng bugi đánh lửa để đánh lửa khi kết thúc giai đoạn nén. Vì vậy, khả năng nén cao của nhiên liệu là yếu tố quan trọng đối với động cơ xăng. Sử dụng xăng có chỉ số octan thấp hơn có thể gây ra hiện tượng kích nổ động cơ.

Trong động cơ đốt trong, hỗn hợp xăng và không khí khi bị nén có xu hướng bốc cháy sớm. Sử dụng nhiên liệu có chỉ số octan thấp làm tăng nguy cơ cháy sớm và nguy hiểm hơn. Điều này có thể khiến động cơ phát nổ, do nhiên liệu phát nổ trước khi tia lửa điện từ bugi có thể đốt cháy nhiên liệu.

Hiện tượng này được coi là nguy hiểm vì nó tạo ra áp suất cao hơn mức động cơ có thể chịu được. Sau đó sẽ có tiếng gõ động cơ, kèm theo tiếng lạch cạch hoặc tiếng “ping” liên tục phát ra từ một hoặc nhiều xi-lanh cùng lúc.

Vì vậy, sử dụng xăng có chỉ số octan cao hơn sẽ bảo vệ động cơ tốt hơn, còn xăng có chỉ số octan thấp sẽ có nguy cơ làm động cơ quá nhiệt và giảm công suất vận hành.

Trên đây là những chia sẻ của LabTrường Lê Hồng Phong về Octane cũng như những tính chất và ứng dụng của nó trong cuộc sống. Nếu có thắc mắc gì hãy để lại thông tin bên dưới phần bình luận để đội ngũ chuyên gia của chúng tôi giải đáp. Nếu bạn có nhu cầu mua hóa chất, thí nghiệm, thiết bị phòng thí nghiệm hãy liên hệ ngay tới hotline 0826 020 020 để được tư vấn miễn phí.