Lợi khuẩn là gì? Vai trò, lợi ích và cách bổ sung hiệu quả

Chu Văn An

Probiotic không chỉ giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh mà còn có tác động lớn đến hệ miễn dịch, cân nặng, tâm trạng và làn da. Việc bổ sung men vi sinh đúng cách từ thực phẩm tự nhiên hoặc thực phẩm chức năng có thể mang lại nhiều lợi ích đáng kể. Vậy probiotic là gì? Chúng hoạt động như thế nào và bổ sung hiệu quả nhất là gì? Hãy cùng khám phá trong bài viết này nhé!

1. Probiotic là gì?

Probiotic (Probiotic) là những vi sinh vật có lợi sống chủ yếu trong đường ruột của con người. Chúng giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa, hấp thu chất dinh dưỡng và tăng cường hệ miễn dịch.

Probiotic có mặt trong cơ thể từ khi sinh ra, nhưng số lượng và chủng loại có thể thay đổi theo độ tuổi, chế độ ăn uống và môi trường sống. Khi hệ vi khuẩn đường ruột mất cân bằng, vi khuẩn có hại có thể chiếm ưu thế, gây ra các vấn đề sức khỏe như rối loạn tiêu hóa, suy giảm miễn dịch và thậm chí là ảnh hưởng đến tâm lý.

Các chủng probiotic phổ biến và vai trò của chúng:

• Lactobacillus: Giúp tiêu hóa lactose, giảm tiêu chảy, cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Bifidobacteria: Hỗ trợ hệ miễn dịch, giảm viêm, ngăn ngừa táo bón.
• Saccharomyces boulardii: Một loại men có lợi giúp ngăn ngừa tiêu chảy do kháng sinh hoặc nhiễm khuẩn.

Ngoài ra còn có nhiều chủng vi khuẩn có lợi khác như Streptococcus thermophilus, Enterococcus faecium cũng đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe đường ruột.

2. Vai trò của men vi sinh đối với sức khỏe

2.1. Cải thiện hệ tiêu hóa

Probiotic giúp phân hủy thức ăn, tăng cường hấp thu các chất dinh dưỡng, đặc biệt là các vitamin nhóm B và khoáng chất như canxi, magie. Chúng còn giúp cân bằng độ pH trong ruột, tạo môi trường thuận lợi cho các vi khuẩn có lợi khác phát triển.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bổ sung men vi sinh có thể làm giảm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy, táo bón và hội chứng ruột kích thích (IBS).

2.2. Tăng cường hệ thống miễn dịch

Khoảng 70% hệ thống miễn dịch của con người nằm ở đường ruột. Khi hệ vi sinh vật đường ruột mất cân bằng, hệ thống miễn dịch có thể bị suy yếu, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng, dị ứng và viêm nhiễm.

Probiotic giúp kích thích sản sinh kháng thể tự nhiên như IgA, tăng cường hoạt động của tế bào miễn dịch, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, virus và các mầm bệnh khác.

Probiotic giúp tăng sức đề kháng

2.3. Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh về đường ruột

Probiotic có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại như vi khuẩn Helicobacter pylori – Nguyên nhân chính gây loét dạ dày và ung thư dạ dày. Chúng còn giúp duy trì lớp màng bảo vệ ruột, giảm viêm và hỗ trợ điều trị các bệnh như viêm đại tràng và bệnh Crohn.

2.4. Hỗ trợ kiểm soát cân nặng

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng men vi sinh có thể giúp kiểm soát cân nặng bằng cách:

• Giảm hấp thu chất béo.
• Điều hòa sự trao đổi chất.
• Ức chế sự thèm ăn bằng cách ảnh hưởng đến các hormone điều chỉnh cơn đói (ghrelin Và leptin).

chủng Lactobacillus gasseri Và vi khuẩn bifido đã được chứng minh là có tác dụng giảm mỡ bụng và hỗ trợ giảm cân.

2.5. Cải thiện sức khỏe tinh thần

Trục ruột-não là một hệ thống liên kết hệ tiêu hóa và hệ thần kinh. Nhiều nghiên cứu cho thấy hệ vi sinh vật đường ruột ảnh hưởng đến tâm trạng và sức khỏe tâm thần.

Probiotic có thể giúp giảm căng thẳng, lo lắng và trầm cảm thông qua việc điều chỉnh hormone serotonin – chất dẫn truyền thần kinh giúp tạo cảm giác hạnh phúc.

2.6. Giúp làn da trở nên khỏe mạnh hơn

Hệ vi sinh vật đường ruột có liên quan chặt chẽ với da. Khi ruột mất cân bằng, chất độc có thể tích tụ và gây ra các vấn đề như mụn trứng cá, viêm da dị ứng và bệnh chàm.

Probiotic giúp cân bằng hệ vi sinh vật, giảm viêm, tăng cường chức năng hàng rào bảo vệ da, giúp da mịn màng và khỏe mạnh hơn.

3. Nguồn thực phẩm giàu men vi sinh

3.1. Thực phẩm lên men tự nhiên

• Sữa chua: Cung cấp nhiều chủng vi khuẩn có lợi tốt cho đường ruột, đặc biệt là Lactobacillus Và vi khuẩn bifido.
• Kim chi, dưa chua, natto (đậu nành lên men): Chứa nhiều enzym và vi khuẩn có lợi giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Kefir: Sữa lên men giàu men vi sinh, có khả năng cải thiện tiêu hóa và tăng cường miễn dịch.
• Kombucha: Trà lên men chứa nhiều men vi sinh và axit hữu cơ có lợi.

Thực phẩm chứa probiotic

3.2. Thực phẩm chức năng bổ sung men vi sinh

Những người không thể bổ sung men vi sinh qua thực phẩm có thể lựa chọn thực phẩm bổ sung dưới dạng viên, bột hoặc dạng lỏng. Tuy nhiên, cần chọn sản phẩm có chứa số lượng vi khuẩn có lợi đủ lớn (thường từ 1 tỷ CFU trở lên) và đa dạng chủng loại để đạt được kết quả tốt nhất.

4. Cách bổ sung men vi sinh hiệu quả

Kết hợp men vi sinh và prebiotic

Prebiotic là chất xơ hòa tan giúp nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi. Một số thực phẩm giàu prebiotic bao gồm:

• Chuối, táo, hành, tỏi, yến mạch, măng tây, rau diếp.
• Ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, atisô.

Khi kết hợp men vi sinh với prebiotic, vi khuẩn có lợi sẽ phát triển mạnh mẽ hơn, giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả.

Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh

Hạn chế đường và thực phẩm chế biến sẵn vì chúng có thể làm mất cân bằng vi khuẩn đường ruột.

Ăn nhiều rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu chất xơ.

Tránh lạm dụng kháng sinh

Thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi và có hại. Nếu cần kháng sinh, bổ sung men vi sinh để phục hồi hệ vi sinh đường ruột.

Chọn chế phẩm sinh học phù hợp

Mỗi loại probiotic đều có tác dụng khác nhau. Nếu bạn bị rối loạn tiêu hóa, hãy chọn Lactobacillus hoặc vi khuẩn bifido. Nếu tiêu chảy do kháng sinh Saccharomyces boulardii là một lựa chọn tốt.

Probiotic đóng một vai trò quan trọng trong tiêu hóa, miễn dịch và sức khỏe tổng thể. Bổ sung men vi sinh từ thực phẩm lên men hoặc thực phẩm chức năng, kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh giúp nâng cao sức khỏe, ngăn ngừa nhiều bệnh tật.