Khí NO2 có ảnh hưởng gì tới quá trình nuôi tôm?

Chu Văn An

Trong quá trình nuôi tôm, người dân cần hết sức chú ý đến các yếu tố: giống, môi trường, thức ăn và kỹ thuật nuôi vì chúng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sinh trưởng của tôm. Hãy cùng tìm hiểu thêm về ảnh hưởng của khí NO2 đến quá trình nuôi tôm.

1. Nguyên nhân gây ra khí độc NO2

– NO2 trong ao nuôi tôm thực chất là ion NO2- hay còn gọi là nitrit. Nó được tạo ra từ quá trình cho tôm ăn quá nhiều thức ăn. Bởi thông thường tôm chỉ hấp thụ được 30% lượng protein trong thức ăn, lượng dư thừa còn lại sẽ tích tụ dưới lớp bùn đáy ao, khiến môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng. Sau đó, chất thải sẽ phân hủy thành khí NH3.

Khí NO2 trong ao nuôi tôm có từ đâu?

– Khí độc NH3 bị phân hủy bởi nhóm vi khuẩn Nitrosomonas sp. và Nitrosococcus sp. tạo thành NO2– (chất rất độc). Đây còn được gọi là quá trình Nitrit. Sau đó, NO2– sẽ được nhóm vi khuẩn Nitrobacter sp. hấp thụ. và Nitrospira sp. chuyển thành nitrat NO3– có độc tính thấp hơn. Điều này được gọi là quá trình nitrat hóa.

– Nguyên nhân sản sinh NO2 cao là do chưa được cải tạo, sên nạo vét ao hồ từ vụ nuôi trước làm tồn đọng một lượng lớn bùn cũ.

– Nguồn nước giàu phù sa luôn chảy thẳng vào ao nuôi, không qua hệ thống lọc hay zíc zắc nên khi vào ao sẽ tích tụ từ từ. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra khí độc NO2.

– Việc tái sử dụng nước từ vụ nuôi tôm trước cũng khiến nồng độ NO2- tăng lên đáng kể.

2. Cơ chế gây độc của khí Nitrit đối với tôm

Nitrit gây độc cho tôm theo cơ chế sau:

– Liên kết với hemocyanin trong máu tôm và cạnh tranh với oxy. Vì vậy, tôm không lấy được oxy khiến chúng bị ngạt thở, khiến tôm nổi trên mặt nước. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ làm tôm yếu đi, giảm khả năng hấp thu chất dinh dưỡng, giảm sức đề kháng và tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

– Cạnh tranh với các ion Cl-, ảnh hưởng đến áp suất thẩm thấu, làm giảm khả năng hấp thu khoáng chất của tôm, đặc biệt ở các ao nuôi tôm có độ mặn thấp. Điều này sẽ khiến tôm lột xác không có vỏ cứng, sưng mang, sưng cơ.

– Tôm không thể lớn khi nồng độ NO2- trong nước cao.

Theo nghiên cứu của Đại học Cần Thơ, liều gây chết tối thiểu 50% đối với tôm càng xanh là 28,08 mg/l. Ở nồng độ > 95 mg/l, tôm sẽ chết 100% sau 12 giờ tiếp xúc.

3. Dấu hiệu ngộ độc NO2 ở tôm?

– Nếu nồng độ NO2 cao có thể gây ngộ độc tôm. Một trong những dấu hiệu để nhận biết tình trạng này là thấy tôm xuất hiện, bơi lội trên mặt nước, ven bờ, thường lênh đênh vào lúc sáng sớm và dưới nắng mát.

Triệu chứng ngộ độc NO2 ở tôm

Quan sát bạn sẽ thấy đáy ao nuôi tôm sẽ có màu đen, có mùi tanh, có nhiều bọt khí sẫm màu, khó vỡ và nước sẽ dính, nhầy nhụa, tanh.

– Tôm thường sẽ tập trung ở những nơi sạch sẽ, nơi có quạt nước và nhiều oxy. Khi nồng độ khí độc NO2 tăng dần thì hàm lượng oxy trong ao sẽ giảm dần. Độ pH giảm làm tăng quá trình phân hủy các chất hữu cơ tạo thành khí NH3, khí này trải qua quá trình nitrat hóa tạo thành NO2-. Khi đó sẽ xảy ra tình trạng tôm ăn ít rồi bỏ ăn, thời gian canh lâu và khó lột xác, vỏ lâu cứng lại. Nó còn ảnh hưởng đến sự phát triển của tôm, thậm chí khiến tôm chết trong bể nuôi tôm. Điều này là do áp suất thẩm thấu thay đổi, ảnh hưởng đến sự trao đổi ion giữa các ion NO2- và Cl-, làm tăng nguy cơ vi khuẩn tấn công, gây bệnh và tử vong.

4. Xử lý khí NO2 độc hại trong ao nuôi tôm

Nếu thấy dấu hiệu, triệu chứng lạ của ngộ độc khí NO2 ở tôm cần xử lý ngay, nếu không sẽ gây hậu quả nghiêm trọng. Thực hiện các nhiệm vụ sau:

– Kiểm soát và điều chỉnh lượng thức ăn cho tôm phù hợp. Tránh dư lượng cặn tích tụ trong ao nuôi, tạo điều kiện sản sinh ra các chất độc hại.

– Lọc nước thường xuyên, đảm bảo có hệ thống quạt giúp giảm nồng độ NO2 và cung cấp đủ oxy cho tôm.

Đảm bảo đủ hệ thống quạt trong ao nuôi tôm

– Đảm bảo môi trường nuôi tôm phù hợp bằng cách thường xuyên kiểm tra các thông số về pH, mật độ tảo… nhằm tăng cường khả năng miễn dịch cho tôm và phòng ngừa dịch bệnh.

– Bổ sung vào ao nuôi các chủng vi sinh vật tăng cường chuyển hóa NO2 như vi khuẩn oxy hóa NH3 Nitrosomonas và vi khuẩn oxy hóa NO2 Nitrobacter.

– Một gợi ý dành cho bạn là có thể sử dụng chế phẩm sinh học EM-Tom VS Original và EM-Tom VS Rhodo để phân hủy mùn hữu cơ dư thừa. Điều này sẽ giúp giảm sản xuất nitrit.

Để ngăn ngừa nguy cơ tôm bị nhiễm khí NO2 độc hại trong ao nuôi, người nuôi cần thường xuyên theo dõi, kiểm tra các thông số nước để phát hiện kịp thời và tìm giải pháp xử lý ngay.

Trong bài viết trên chúng tôi đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin về ảnh hưởng của khí NO2 độc hại đến tôm nuôi. Nếu có vấn đề gì cần tư vấn trong quy trình nuôi tôm hiệu quả nhất, bạn có thể để lại thông tin để chúng tôi tư vấn.