Hướng dẫn sử dụng và bảo trì máy cắt không khí ACB

Lê Hồng Phong

Máy cắt không khí ACB là thiết bị ngắt mạch quan trọng ở nguồn của hệ thống điện 3 pha, bảo vệ mạch điện khỏi quá tải hoặc ngắn mạch. Để đảm bảo vận hành đúng và an toàn, kỹ thuật viên cần hiểu rõ hướng dẫn sử dụng máy cắt khí ngay từ đầu. Tất cả sẽ được KTH Electric hướng dẫn cụ thể qua bài viết dưới đây!

Chuẩn bị trước khi sử dụng

Trước khi sử dụng máy cắt không khí, người vận hành cần làm quen với các bộ phận chính của thiết bị. Một số thành phần quan trọng của ACB bao gồm:

• Cơ cấu chuyển mạch: Đây là bộ phận ngắt hoặc đóng mạch điện khi cần thiết.
• Bảo vệ quá dòng: Cảm biến dòng điện để phát hiện quá tải hoặc ngắn mạch và kích hoạt ACB để cắt điện.
• Bảng điều khiển: Nơi hiển thị các thông số và trạng thái hoạt động của máy cắt.
• Mạch điều khiển: Chịu trách nhiệm điều khiển bật/tắt nguồn theo tín hiệu từ thiết bị bảo vệ.
• Cực động và cực tĩnh: Hai bộ phận tiếp xúc điện, đảm bảo chuyển dòng và chuyển mạch khi cần thiết.

Mỗi loại ACB có thông số kỹ thuật khác nhau nên cần đảm bảo thiết bị phù hợp với hệ thống điện đang sử dụng. Một số thông số quan trọng cần kiểm tra trước khi vận hành bao gồm:

• Điện áp hoạt động: Máy cắt không khí ACB thường được thiết kế để hoạt động với điện áp lên tới 1kV.
• Hiện tại: 630 ~ 6300A
• Dòng cắt: 65~135kA
• Kích thước khung hình: 2000/4000/6300A
• Số lần chuyển đổi: Có thể lên tới 30.000 lần, tùy thuộc vào môi trường hoạt động và tần suất sử dụng.
• Dung sai dòng điện ngắn mạch: Được quy định theo tiêu chuẩn của từng loại máy cắt khí.

Nguyên lý hoạt động của ACB dựa trên sự kết hợp giữa tiếp điểm đồng và tiếp điểm carbon. Khi ACB đóng, tiếp điểm đồng nối mạch, giúp dòng điện chạy qua. Khi mở, tiếp điểm đồng tách ra trước, tiếp điểm carbon tiếp tục duy trì kết nối trong thời gian ngắn trước khi mở hoàn toàn, hạn chế hiện tượng hồ quang điện.

Thiết lập các thông số kỹ thuật

Trước khi đưa máy cắt khí ACB vào sử dụng, người vận hành cần thiết lập một số thông số kỹ thuật quan trọng.

Thông số điện áp giữa các pha:

• RS: Điện áp giữa pha R và pha S
• ST: Điện áp giữa pha S và pha T
• TR: Điện áp giữa pha T và pha R
• RN: điện áp pha R
• TN: Điện áp pha S
• SN: Điện áp pha T

Thông số lắp đặt cầu dao ACB:

• Dòng điện hoạt động (Dòng điện định mức – IN): Có thể điều chỉnh theo công suất hệ thống điện.
• Dòng điện hoạt động (Curr – IU): Đảm bảo phù hợp với tải trọng thực tế.
• Dòng điện trễ khởi động (STD PU – IS): Giúp bảo vệ thiết bị khỏi bị đoản mạch.
• Dòng khởi động ngắt tức thời (ISTD PU – Ii): Giảm nguy cơ hư hỏng do quá dòng đột ngột.
• Thời gian trễ cắt (LTD TIME): Tùy chỉnh để máy cắt phản ứng đúng lúc.
• STD TIME: Xác định thời gian phản hồi ngay lập tức khi xảy ra lỗi.

Cài đặt thông số cho rơle điện áp:

• Giới hạn điện áp cao (U>): Đặt từ 102% – 122%.
• Giới hạn điện áp thấp (U
• Trì hoãn thời gian cắt: Đặt trong khoảng 0,1 giây – 10 giây.

Kiểm tra trước khi vận hành

Sau khi cài đặt các thông số cần tiến hành kiểm tra tổng thể trước khi đóng điện để đảm bảo an toàn:

Bước 1: Kiểm tra vị trí và trạng thái thiết bị

Trước khi vận hành cần xác nhận rằng cầu dao ACB đã được lắp đặt đúng vị trí trong tủ điện. Kiểm tra cấu trúc tổng thể để phát hiện các hư hỏng vật lý, vết nứt hoặc hiện tượng oxy hóa trên bề mặt thiết bị. Vệ sinh tủ điện và dây điện, đảm bảo không có bụi bẩn, vật lạ ảnh hưởng đến hoạt động. Đồng thời kiểm tra xem các mối nối điện có chắc chắn và an toàn không.

Bước 2: Đo điện áp hệ thống

Sử dụng thiết bị đo chuyên dụng để kiểm tra điện áp giữa các pha RS, ST, TR, RN, SN, TN. So sánh kết quả với các thông số tiêu chuẩn để xác định hệ thống có hoạt động ổn định hay không. Kiểm tra xem có sự chênh lệch điện áp lớn giữa các pha hay không, vì điều này có thể gây mất cân bằng điện, ảnh hưởng đến tuổi thọ của cầu dao ACB và các thiết bị khác.

Bước 3: Thiết lập thông số bảo vệ

Thiết lập các giá trị quan trọng như dòng điện vận hành, dòng khởi động trễ, giới hạn điện áp cao và thấp. Đảm bảo các thông số này phù hợp với yêu cầu của hệ thống điện để tăng hiệu quả vận hành và bảo vệ thiết bị. Sau khi cài đặt, hãy kiểm tra lại bằng cách so sánh các thông số hiển thị trên màn hình với các giá trị đã thiết lập để đảm bảo độ chính xác.

Bước 4: Chạy thử không tải

Trước khi đưa ACB vào vận hành chính thức, cần chạy thử không tải để kiểm tra hiệu năng. Đóng điện hệ thống không cần kết nối phụ tải, quan sát hoạt động của cầu dao ACB. Kiểm tra phản hồi của thiết bị khi bật/tắt, đo lại điện áp và dòng điện để đảm bảo các thông số ổn định. Nếu có bất thường cần điều chỉnh ngay để tránh ảnh hưởng đến hoạt động sau này.

Hướng dẫn thao tác đóng

• Bước 1: Nạp lò xo: ​​Khi cấp nguồn điều khiển, hệ thống sẽ kích hoạt nạp động cơ để nén lò xo đến mức quy định. Trong quá trình tải, bạn có thể nghe thấy tiếng ồn nhỏ từ cơ cấu nén lò xo. Khi sạc xong, đèn báo “đã sạc” sẽ sáng lên báo hiệu lò xo đã sẵn sàng đóng cầu dao.
• Bước 2: Đóng cầu dao: Nhấn nút “ON” trên cầu dao để đóng tiếp điểm, giúp kết nối tải với nguồn điện.
• Bước 3: Bật cầu dao: Để cách ly tải với nguồn điện, nhấn nút “OFF” trên cầu dao. Khi hoạt động, tiếp điểm sẽ tách ra, ngắt dòng điện cung cấp cho tải.
• Bước 4: Tự động nạp lại: Sau mỗi lần đóng/mở cầu dao, hệ thống sẽ tự động nạp lại lò xo. Quá trình này đảm bảo lò xo luôn sẵn sàng cho lần vận hành tiếp theo.
• Bước 5: Kiểm tra thông số mạng điện: Sử dụng núm vị trí “Switch volt” để kiểm tra giá trị điện áp giữa các pha RS, ST, TR và điện áp pha so với trung tính RN, SN, TN. So sánh kết quả đo với tiêu chuẩn để đảm bảo hệ thống hoạt động trong phạm vi an toàn.

Xem thêm: So sánh ACB và MCCB: Điểm giống và khác nhau

Hướng dẫn bảo trì

Bảo trì đúng cách giúp máy cắt không khí hoạt động đáng tin cậy và giảm nguy cơ xảy ra sự cố. Quy trình bảo trì ACB bao gồm:

• Trước khi bảo trì, cần ngắt hoàn toàn nguồn điện và đảm bảo môi trường làm việc an toàn. Kiểm tra toàn bộ máy bao gồm vỏ ngoài, các bộ phận cơ khí, linh kiện điện và dây kết nối.
• Loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ và tạp chất trên bề mặt máy cắt bằng vải sạch hoặc máy thổi khí. Sử dụng dầu bôi trơn chuyên dụng để bôi trơn các khớp cơ khí và trục quay, giúp hệ thống vận hành êm ái.
• Kiểm tra xem buồng dập có bị bám muội, hư hỏng hay nứt không.
• Kiểm tra độ mòn tiếp xúc, độ bám dính của bụi bẩn và tình trạng oxy hóa. Nếu tiếp điểm bị mòn quá mức hoặc có dấu hiệu cháy xém thì cần làm sạch bằng giấy nhám chuyên dụng hoặc thay thế để đảm bảo tiếp xúc điện tốt nhất.
• Kiểm tra xem dây có bị lỏng hay đứt không. Thực hiện đo điện áp và tín hiệu điều khiển để đảm bảo hệ thống phản hồi nhanh chóng và chính xác.
• Đóng/mở máy cắt bằng tay để kiểm tra độ êm ái của cơ cấu vận hành. Quan sát xem lò xo, chốt khóa và các bộ phận cơ khí có bị kẹt hay không.
• Dùng đồng hồ đo để kiểm tra điện trở cách điện giữa các pha và giữa pha với vỏ máy.
• Sau khi hoàn tất bảo trì, tiến hành vận hành thử bằng cách thực hiện thao tác đóng/mở máy cắt.

Nắm vững hướng dẫn sử dụng máy cắt khí ACB không chỉ giúp thiết bị vận hành an toàn mà còn tăng tuổi thọ cho sản phẩm. Nếu có thắc mắc nào khác vui lòng liên hệ KTH Electric để được tư vấn thêm!