Hướng dẫn quy trình bảo dưỡng, bảo trì tủ điện công nghiệp

Lê Hồng Phong

Để tủ điện hoạt động trơn tru và hiệu quả, việc bảo trì tủ điện cần được thực hiện định kỳ và đúng kỹ thuật. Tùy thuộc vào loại, yêu cầu kỹ thuật hoặc môi trường hoạt động mà thời gian và các bước bảo trì sẽ khác nhau. Tham khảo quy trình bảo trì tủ điện do KTH ELECTRIC xây dựng trong bài viết sau.

Bước 1: Lập kế hoạch bảo trì tủ điện

Cần lập kế hoạch bảo trì định kỳ tủ điện, chi tiết các hạng mục cần kiểm tra bao gồm:

• Xác định loại tủ điện: tủ phân phối, tủ điều khiển hay tủ đồng bộ,… để có kế hoạch bảo trì phù hợp.
• Xác định tần suất bảo trì: phụ thuộc vào các yếu tố bao gồm tần suất hoạt động của tủ điện, môi trường làm việc, khuyến cáo từ nhà sản xuất,… từ đó có kế hoạch bảo trì tối ưu, tiết kiệm chi phí.
• Lập danh sách kiểm tra: bao gồm các hạng mục chi tiết cần kiểm tra, bảo trì, sửa chữa hoặc thay thế.
• Phân công trách nhiệm: phân định rõ trách nhiệm cho từng cá nhân, bộ phận đảm bảo không có sự chồng chéo, thiếu sót.
• Chuẩn bị vật tư, thiết bị bảo trì: đầy đủ các dụng cụ, thiết bị cần thiết cho quá trình kiểm tra, thử nghiệm, bảo trì, sửa chữa các thiết bị trong tủ điện.

Trong môi trường bình thường, khô ráo, không có bụi bẩn, chu kỳ bảo dưỡng định kỳ tủ điện khoảng 4 – 6 tháng. Trong trường hợp môi trường khắc nghiệt hơn, cần rút ngắn chu trình tùy theo tình hình thực tế để tăng tuổi thọ cho tủ điện và các thiết bị bên trong.

Bước 2: Kiểm tra tổng quan tủ điện và tắt nguồn

Quan sát vỏ tủ điện, tìm những vị trí sơn bị rỉ sét, hư hỏng, bong tróc để xử lý. Tiếp theo, dùng dụng cụ chuyên dụng để vệ sinh bên trong và bên ngoài tủ. Sau đó kiểm tra vị trí các kết nối và ốc vít xem có bị lỏng hay rỉ sét không rồi căn chỉnh lại. Kiểm tra các thông số đo của tủ điện theo thời gian thực và so sánh với các thông số trước đó hoặc thông số định mức. Kiểm tra nhiệt độ, tiếng ồn, mùi hôi khó chịu, nước mưa, côn trùng và động vật lạ. Kiểm tra xem cáp có bị đứt hoặc bị ngắt kết nối hay không.

KTH ELECTRIC” >

Sau đó tắt nguồn toàn bộ hệ thống, thiết lập hệ số an toàn cho người bảo trì. Sau khi ngắt nguồn điện, kiểm tra lại tủ bằng bút thử điện. Sau đó treo biển cảnh báo không được bật điện và bố trí người bảo vệ trong quá trình bảo trì.

Xem thêm: Hướng dẫn kiểm tra kỹ thuật tủ điện

Bước 3: Kiểm tra và hiệu chỉnh thiết bị bên trong

Đầu tiên bạn cần kiểm tra các thiết bị bên ngoài của rơle như vỏ, kính, cặp dây dẫn. Khi mở nắp rơle chú ý kiểm tra lớp đệm bảo vệ để tránh bụi lọt vào bên trong. Sau đó nhìn vào bên trong, kiểm tra các mối hàn, kiểm tra ốc vít, quan sát mô men lò xo và điều chỉnh các vị trí cong vênh. Đảm bảo hệ động lực của rơle có thể chuyển động tự do, không bị bó chặt hoặc cong vênh. Kiểm tra khi quay hoặc di chuyển hệ động lực, chỉ có mômen lò xo phản ứng. Ngoài ra, cần kiểm tra hoạt động của đồng hồ đo trong rơle. Nếu phát hiện thiết bị bảo vệ bị hư hỏng hoặc hoạt động không ổn định thì cần có thông báo để sẵn sàng thay thế bằng thiết bị có chất lượng tốt hơn.

Tiếp theo, cần kiểm tra các thông số trên các thiết bị đo. Đầu tiên cần đo điện trở cách điện của các bộ phận dẫn điện so với vỏ rơle và giữa các mạch điện. Tiếp theo đo điện trở 1 chiều của cuộn dây. Với rơle nhiều cuộn dây, cần xác định đầu ra và cực tính của cuộn dây.

Cuối cùng, hiệu chỉnh lại rơle để đảm bảo điều kiện chuyển mạch cho các tiếp điểm. Thông thường, các loại rơle khác nhau (nhiệt, trung gian, thời gian,…) sẽ tác động đến tiếp điểm ở một mức thông số xác định.

Bước 4: Kiểm tra thiết bị đóng cắt

Các cầu dao trong tủ điện như MCCB, MCB phải hoạt động liên tục và hao mòn nhanh hơn các thiết bị điện khác. Khi bảo trì các thiết bị này, trước tiên hãy siết chặt các bu lông của dây nguồn và dây tải 2 chiều vào cầu dao bằng cờ lê. Tiếp theo kiểm tra các bộ phận: Bộ phận truyền động và lò xo chịu lực; mạch điều khiển, mạch tín hiệu và mạch tự động hóa; hành trình tiếp xúc động; cơ chế chuyển mạch. Sau đó bật cầu dao bằng tay hoặc tự động, đo thời gian tác động.

Tiếp theo, lau sạch các chi tiết bên trong aptomat bằng khăn chuyên dụng, không dùng vật cứng. Chú ý ưu tiên tiếp điểm chính và buồng dập hồ quang. Nếu bên trong cầu dao bị hư hỏng hoặc rỉ sét nặng thì nên thay thế cầu dao.

Bước 5: Vệ sinh tủ điện

Làm sạch và hút bụi bên trong tủ, chú ý đến các góc dễ bám bụi. Xử lý vết rỉ sét nếu phát hiện. Làm sạch buồng dập hồ quang, bu lông và siết chặt lại. Tra thêm mỡ vào các khớp chuyển động.

Sau khi vệ sinh, đo điện trở cách điện của thiết bị đóng cắt và thanh cái hạ thế. Kiểm tra rơle bảo vệ, kiểm tra pha, kiểm tra bộ điều khiển.

Bước 6: Lưu dữ liệu và báo cáo kết quả bảo trì

Lưu lại tiến độ và dữ liệu cần thiết trong quá trình bảo trì tủ điện này. Lịch sử bảo trì là cơ sở để đánh giá hiệu quả bảo trì, tình trạng thiết bị, dự đoán xu hướng bảo trì – thay thế – sửa chữa trong tương lai, từ đó điều chỉnh kế hoạch bảo trì phù hợp. Một số hạng mục cần lưu dữ liệu: thời gian bảo trì, hạng mục đã thực hiện, vấn đề được phát hiện, phương án xử lý, kết quả sau xử lý, khuyến nghị.

Sau khi kiểm tra toàn bộ vỏ tủ và các linh kiện bên trong, tiến hành vệ sinh tủ lại, sắp xếp lại vị trí các linh kiện, sau đó bật nguồn điện vào tủ. Bảo trì tủ điện tốt là cơ sở giúp tiết kiệm chi phí vận hành và tăng tuổi thọ của tủ điện. Để tìm hiểu thêm về tủ điện, bạn có thể xem: Kiến thức tủ điện – KTH ELECTRIC.