Hướng dẫn chọn aptomat tổng cho hộ gia đình hiện đại

Cầu dao chủ trong hệ thống điện gia đình có nhiệm vụ điều khiển tổng thể mạng điện, phát hiện kịp thời các sự cố trên toàn hệ thống điện và xử lý. Mỗi hộ gia đình có 1 cầu dao. Ngoài ra còn có các mạch nhánh cho các khu vực như phòng khách, bếp, phòng ngủ,… và các mạch riêng cho các thiết bị điện như điều hòa, máy nước nóng,…

Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách lựa chọn một chiếc aptomat tổng cho hộ gia đình phù hợp với hệ thống, hiệu quả và tiết kiệm chi phí. Trong bài viết này, KTH ELECTRIC sẽ giúp bạn tìm hiểu cách lựa chọn aptomat hiệu quả cho gia đình mình.

Hướng dẫn tính công suất điện để chọn cầu dao

Nguyên tắc lựa chọn cầu dao cho hệ thống điện là công suất của cầu dao phải lớn hơn tổng công suất của các thiết bị điện sử dụng. Cụ thể, bạn có thể áp dụng công thức sau để tính dòng điện của các thiết bị đang sử dụng:

Trong đó:

• I: Cường độ dòng điện (A)
• P: Điện năng tiêu thụ của thiết bị
• U: Điện áp – Gia đình sử dụng điện 220V
• Cos: Hệ số công suất = 0,8

ITT là dòng điện tính toán. Trong thực tế, khi khởi động các thiết bị cần nguồn điện lớn, dòng điện có thể tăng gấp đôi bình thường nên bạn cần tính toán ITK làm cơ sở lựa chọn cầu dao tổng để ngăn chặn tình trạng này.

Ví dụ, khi quy đổi công suất thiết kế của thiết bị điện gia dụng sang dòng điện thì công suất của một số thiết bị điện như sau:

• Quạt trần: 70W =>>> ITK = 0,6A
• Bóng đèn: 60W =>>> ITK = 0,5A
• Tivi 32 inch: 69W =>>> ITK = 0,6A
• Điều hòa: 2637W =>>> ITK = 22.5A
• Sạc điện thoại: 25W =>>> ITK = 0,2A

Tổng dòng điện của các thiết bị này là 24,4A. Vì vậy, việc bạn chọn aptomat 25A hoặc 32A cho số lượng thiết bị này là hợp lý.

Bên cạnh đó, khi lựa chọn aptomat cho gia đình bạn cần chú ý đến nguyên tắc Ib

• Ib: Tổng dòng điện tối đa của các thiết bị trong hệ thống
• Trong: Tải dòng điện theo thiết kế của máy cắt
• Iz: Giới hạn dòng điện cho phép của dây dẫn

Nếu In > Iz, khi dòng điện vượt quá giới hạn của dây sẽ làm cho dây nóng lên, làm hỏng lõi đồng và giảm tuổi thọ. Tuy nhiên, dòng điện chưa đạt tới ngưỡng quá tải của aptomat nên aptomat chưa nhảy vọt, vẫn cho dòng điện chạy qua. Tình trạng này kéo dài và rất nguy hiểm cho đường dây điện, tốc độ cháy nổ rất cao.

Lưu ý dòng điện định mức trên cầu dao chính trong nhà không được vượt quá cầu dao ngoài cột điện (thường là 40A – 63A). Nếu muốn tăng công suất tiêu thụ điện và chọn aptomat có dòng điện cao hơn (ví dụ 80A) thì cần liên hệ trước với công ty điện lực.

Xây dựng sơ đồ mạng điện chung cho gia đình mới

Mục đích của việc xây dựng sơ đồ mạng điện gia đình được chia thành từng khu vực nhằm hạn chế rủi ro cho toàn hệ thống khi xảy ra sự cố tại một khu vực. Khi đó chỉ có cầu dao nhánh và các mạch cầu dao còn lại vẫn hoạt động nghĩa là các khu vực khác trong nhà vẫn có điện.

Hầu hết các hộ gia đình trẻ từ 4-5 người có điện sử dụng cơ bản sẽ có sơ đồ aptomat với tổng số aptomat MCB 2P 63A, chia thành các aptomat nhánh 50A, 32A hoặc thấp hơn tùy theo công suất từng khu vực.

Dưới đây là sơ đồ mạng điện cho một gia đình có 4 tầng và có sân vườn.

Sơ đồ giải thích:

• Máy cắt tổng là MCB 2P, đi kèm RCBO 2P hoặc RCCB 2P mắc nối tiếp với công suất tương ứng để phát hiện dòng rò.
• Bố trí thiết bị chống sét ngay từ nguồn điện lưới.
• Cầu dao nhánh sử dụng RCBO 2P 50A (bảo vệ quá tải, ngắn mạch, rò rỉ)

Dưới đây là sơ đồ mẫu hệ thống điện tầng 2 phòng ngủ và 2 phòng tắm:

Sơ đồ giải thích:

• Phòng ngủ master sử dụng RCBO 2P 32A, đã bao gồm điện phòng tắm bên trong.
• Cầu dao điều hòa có thể chọn dòng điện thấp hơn tùy theo nhu cầu sử dụng.

=>> Đọc thêm: Vị trí lắp đặt cầu dao trong mạng điện gia đình

Những yếu tố quan trọng khi lựa chọn aptomat tổng cho gia đình

Những lưu ý sau đây sẽ giúp việc lựa chọn aptomat tổng thể cho gia đình bạn trở nên dễ dàng hơn:

• Những gia đình sử dụng điện áp gia đình 220V nên mua cầu dao MCB hoặc RCBO. Nếu bạn cũng sử dụng điện công nghiệp 380V thì hãy mua cầu dao tổng MCCB.
• Độ chênh lệch lý tưởng giữa dòng điện máy cắt và tổng dòng điện thực tế của các thiết bị là khoảng 30 – 50%. Bạn không nên mua aptomat có dòng điện chênh lệch quá cao so với thực tế để tránh lãng phí, cũng không nên mua aptomat quá thấp dễ gây quá tải điện.
• Bạn nên chọn loại aptomat có tính năng chống rò rỉ, chống giật để đảm bảo an toàn điện khi sinh hoạt.
• Hãy lựa chọn cầu dao tổng từ thương hiệu sản xuất chất lượng, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và đạt tiêu chuẩn chất lượng được chứng nhận.
• Kiểm tra kỹ cấu trúc của aptomat trước khi mua, đảm bảo đi kèm đủ phụ kiện lắp đặt.
• Bạn nên yêu cầu người bán test thử aptomat trước nếu có thể.
• Nếu nhà không có nhiều thiết bị điện, thay vì chọn aptomat tổng 63A, bạn có thể chọn loại thấp hơn như 50A, 40A để tiết kiệm chi phí.

Các mạch aptomat thông dụng trong đời sống

Các dòng cầu dao phổ biến trong hệ thống điện gia dụng 220V là MCB – cầu dao loại nhỏ, RCCB – cầu dao chống rò rỉ và RCBO – cầu dao chống quá tải, rò rỉ.

MCB là loại cầu dao phổ biến nhất, dùng để chống quá tải điện và đoản mạch. MCB có thể được sử dụng làm mạch tổng, mạch nhánh và mạch lẻ. Nhược điểm của dòng CB này là không có chức năng chống giật và không phát hiện được dòng điện rò rỉ trong hệ thống điện. Khi lắp MCB chính bạn nên lắp RCCB hoặc RCBO.

RCCB là aptomat chuyên phát hiện dòng rò và chống giật. Đây là dòng CB bổ sung cho hệ thống điện hiện có nhưng không có chức năng chống giật. Lưu ý RCCB không thể phát hiện dòng điện quá tải và ngắn mạch.

RCBO là sự kết hợp giữa MCB và RCCB có khả năng vừa cắt điện khi phát hiện quá tải, ngắn mạch, vừa cắt điện khi phát hiện rò rỉ điện. RCBO được ưu tiên lắp đặt ở tất cả các vị trí aptomat trong hệ thống điện gia đình. Tuy nhiên RCBO có giá thành tương đối cao hơn MCB.

Hầu hết các hệ thống điện gia đình đều sử dụng cầu dao 1 pha 1 cực hoặc 1 pha 2 cực. Những nhà ở cuối nguồn điện hoặc điện áp không ổn định nên lắp đặt cầu dao 2 pha.

KTH ELECTRIC cung cấp một số CB chất lượng cao cho gia đình, bạn có thể tham khảo:

Cách chọn aptomat gia đình cho các thiết bị riêng biệt

Một số thiết bị công suất lớn trong gia đình cần sử dụng cầu dao riêng như máy nước nóng, điều hòa, bếp từ, máy sưởi,… Cách tính và chọn cầu dao cho các thiết bị này như sau:

Chọn cầu dao máy nước nóng

Máy nước nóng là thiết bị thiết yếu trong sinh hoạt mùa đông và hiện nay là thiết bị điện không thể thiếu trong gia đình. Bởi trong quá trình hoạt động, máy nước nóng cần tiêu tốn một lượng năng lượng lớn để giữ cho nhiệt độ nước luôn ở mức cao nên cần trang bị cầu dao riêng.

Dựa vào công suất của máy nước nóng, bạn có thể tính toán dòng điện cần thiết để làm cơ sở chọn mua cầu dao máy nước nóng:

• Máy nước nóng mini 1500W chọn aptomat 10A – 16A
• Máy nước nóng 2500W chọn aptomat 16A – 20A
• Máy nước nóng 3500W chọn aptomat 20A – 25A
• Máy nước nóng tổng công suất từ ​​4500W chọn aptomat 32A – 40A

Ngoài ra, bạn nên ưu tiên lựa chọn ELCB hoặc RCBO có thêm chức năng chống rò rỉ để tránh hiện tượng điện rò rỉ qua bình nóng lạnh ra nguồn nước dẫn đến nguy cơ bị điện giật.

Chọn aptomat điều hòa

Điều hòa là thiết bị điện được sử dụng phổ biến nhất trong gia đình, giúp không gian sống luôn mát mẻ vào những ngày nắng nóng và ấm áp vào những ngày lạnh giá. Giống như máy nước nóng, máy điều hòa cần khá nhiều năng lượng để duy trì luồng gió và nhiệt độ ổn định khi hoạt động. Nhờ đó, cần trang bị aptomat riêng cho điều hòa.

Dựa vào công suất điều hòa mà bạn có thể tính toán dòng điện cần thiết để lựa chọn aptomat điều hòa. Công suất điều hòa được quy đổi theo công thức 1HP = 9000BTU và 1000BTU = 293W, như sau:

• Điều hòa 1HP – 9000BTU – 2637W sử dụng aptomat 12A – 16A
• Điều hòa 1.5HP – 12000BTU – 3516W sử dụng aptomat 20A – 25A
• Điều hòa 2HP – 18000BTU – 5274W sử dụng aptomat 32A
• Điều hòa 2.5HP – 24000BTU – 7032W sử dụng aptomat 40A

Chọn bếp điện – bếp từ aptomat

Việc lựa chọn aptomat cho bếp từ cũng tương tự như các thiết bị điện công suất lớn khác, lựa chọn dựa trên công suất hoạt động. Một điều cần lưu ý là bếp từ sẽ cần nhiều điện năng hơn khi khởi động so với khi ổn định ở mức khoảng 25%, vì vậy khi chọn aptomat cho bếp từ bạn nên bổ sung thêm phần năng lượng dư thừa này.

Cụ thể đối với bếp từ nên sử dụng aptomat tương ứng với công suất sau:

• Bếp từ 3000W cần dòng điện khoảng 22A nên chọn aptomat 25A
• Bếp từ 3500W cần dòng điện khoảng 26A nên chọn aptomat 32A
• Bếp từ 4000W cần dòng điện khoảng 30A nên chọn aptomat 32A – 40A
• Bếp từ 5000W cần dòng điện khoảng 37A nên chọn aptomat 40A
• Bếp từ 6000W cần dòng điện khoảng 44A nên chọn aptomat 50A

KTH ELECTRIC vừa giúp bạn tìm ra cách lựa chọn tổng thể aptomat cho gia đình phù hợp với công suất, chi phí và tính chất sử dụng điện trong nhà. Nếu bạn cần tư vấn thêm về việc xây dựng bảng điện cho gia đình, vui lòng tham khảo các bài viết tư vấn khác trên website Điện BTB được rồi!