Hướng dẫn cách đọc thước kẹp chuẩn xác nhất

Chu Văn An

Caliper là dụng cụ đo được sử dụng phổ biến trong kỹ thuật cơ khí để đo khoảng cách, thước đo bên trong, thước đo bên ngoài,…. Vậy đọc thước cặp như thế nào là đúng? Cần lưu ý điều gì khi sử dụng thước cặp? Hãy cùng tìm câu trả lời qua bài viết dưới đây.

1. Thước cặp là gì?

Caliper hay còn gọi là thước cặp là dụng cụ đo đa năng, có độ chính xác cao, được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực cơ khí, xây dựng.

Nó có cấu tạo cơ bản bao gồm đầu dò đo bên trong, đầu dò đo bên ngoài và bộ phận di động nên có thể dễ dàng đo khoảng cách, bên trong, bên ngoài và độ sâu của các đồ vật, thiết bị hình hộp, hình trụ…

Hình 1: Caliper

Thường được chia thành 3 loại chính bao gồm:

– Thước cặp tiêu chuẩn.

– Thước cặp đồng hồ.

– Thước kẹp điện tử.

2. Hướng dẫn sử dụng thước cặp

2.1. Kiểm tra các thông số trước khi đo

Trước khi tiến hành, bạn cần kiểm tra hoạt động của các bộ phận thước cặp, cụ thể:

– Trạng thái chuyển động của thanh trượt: Trong quá trình di chuyển dọc theo thân thước không có hiện tượng gì bất thường. Những hiện tượng này bao gồm độ cứng, độ chòng chành hoặc độ mòn giữa con trượt và bề mặt trượt.

– Thang đo chính và các vạch chia trên thang đo phụ: Kiểm tra kỹ mặt đo của từng chức năng và xác nhận không có vạch chia nào lệch vị trí.

Hình 2: Kiểm tra thước cặp trước khi đo

– Khe hở – Mức độ mòn giữa các mặt đo của hàm đo:

+ Khi đóng các hàm đo bên ngoài và đặt dưới nguồn sáng, cần kiểm tra và đảm bảo không có khe hở nào cho ánh sáng đi qua mà mắt thường có thể quan sát được hoặc nếu có thì vệt sáng mờ phải phân bố đều trên toàn bộ khe hở. Đồng thời, các khớp nối và bề mặt của hàm đo không được biến dạng.

+ Khi đóng hàm đo bên trong và quan sát dưới ánh sáng, cần đảm bảo ánh sáng phân bố đều trên toàn bộ khe hở và đầu nhọn của hàm đo không bị mờ.

2.2. Vận hành bằng thước kẹp

Đối với các thao tác cơ bản:

– Bước 1: Dùng tay thuận nắm nhẹ vào thân thước.

– Bước 2: Đặt ngón cái vào vị trí nghỉ của thanh trượt, sau đó di chuyển thanh trượt theo chiều ngang.

Hình 3: Thao tác điều chỉnh Caliper

Để đo độ sâu:

– Bước 1: Dùng một tay nắm nhẹ vào thân thước, sau đó đưa đầu thước tiếp xúc với phôi.

– Bước 2: Dùng tay còn lại để di chuyển thanh trượt. Caliper được đặt theo chiều dọc.

3. Một số điều cần lưu ý khi sử dụng thước cặp

– Trước khi sử dụng thước lần đầu tiên, hãy lau sạch lớp dầu chống rỉ trên sản phẩm bằng vải mềm thấm dầu. Nếu không vệ sinh, theo thời gian lớp dầu sẽ khô đi, ảnh hưởng đến khả năng trượt của thước.

– Nếu có phôi cắt hoặc mảnh vật liệu trên thước dính vào vạch chia độ trên thước thì dùng vải da hoặc gạc để lau sạch.

– Tra dầu sạch vào dầm, đặc biệt là bề mặt trượt để cải thiện chuyển động của thanh trượt.

– Sử dụng thiết bị trong điều kiện nhiệt độ phòng ổn định. Tránh đo và hiệu chuẩn khi nhiệt độ thay đổi đột ngột.

4. Cách đọc thước cặp chính xác nhất

Để đọc số đo chính xác, bạn cần nắm được các thông số sau:

– Đơn vị đo: In trên thang đo chính. Hai đơn vị đo phổ biến nhất trên thước cặp hiện nay là mm và inch. Mỗi vạch chia trên thước chính tương ứng với một đơn vị đo.

– Độ chính xác: Được xác định bằng số có đơn vị đo in trên thang đo. Con số này đại diện cho giá trị của từng vạch chia trên đồng hồ phụ. Ví dụ: Nếu độ chính xác là 0,02 mm thì mỗi vạch chia trên thước phụ sẽ tương ứng với 0,02 mm.

Các số đo trên thể hiện trên thước cặp được chia làm 2 phần bao gồm:

– Phần nguyên: Thể hiện trên thang đo chính.

– Phần thập phân: Thể hiện ở thang đo phụ.

4.1. Toàn bộ phần

Cách xác định giá trị của phần nguyên được thực hiện như sau:

– Giá trị vạch chia trên thang âm chính được đồng bộ với vạch 0 trên thang âm phụ.

– Nếu vạch 0 trên thang đo phụ nằm giữa hai vạch chia trên thang đo chính thì giá trị sẽ được xác định bằng vạch chia nhỏ hơn.

4.2. Phần thập phân

Cách xác định phần thập phân như sau:

– Lấy giá trị của phép chia trên thang đo phụ trùng với bất kỳ phép chia nào trên thang đo chính.

– Trường hợp không trùng nhau thì lấy giá trị chia gần trùng nhất – có độ lệch nhỏ nhất sẽ được chọn theo thứ tự chia nhân với độ chính xác.

Ví dụ: Đọc giá trị đo được của giá trị thước bằng:

– Đơn vị đo: mm.

– Độ chính xác: 0,05mm.

– Trạng thái kẹp:

– Vạch 0 trên thang âm nằm giữa vạch 9 và vạch 10. Theo quy ước đã đề cập, giá trị của phần nguyên bằng giá trị của phép chia nhỏ hơn và bằng 9.

– Vạch thứ 3 của âm giai phụ trùng với vạch thứ 15 của âm giai chính. Do đó giá trị thập phân được tính như sau: 3 x 0,05 = 0,15

=> Giá trị trên thước cặp trong trường hợp này là: 9,15 mm.

Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn đọc biết cách đọc giá trị trên thước cặp một cách chính xác nhất.