Học sinh có xu hướng lựa chọn các môn KHXH nhiều hơn KHTN có đáng lo ngại?

Nhiều trường THPT trên cả nước đã khảo sát nhu cầu của học sinh đăng ký thi tốt nghiệp và triển khai giảng dạy, ôn tập theo định hướng đăng ký của học sinh. Theo đó, sinh viên có xu hướng lựa chọn kết hợp các môn khoa học xã hội hơn là khoa học tự nhiên.

Đáng chú ý, năm 2025 là năm đầu tiên hai môn Tin học và Công nghệ được đưa vào thi tốt nghiệp THPT. Tuy nhiên, theo thống kê lựa chọn môn thi tốt nghiệp, môn Công nghệ thông tin có rất ít thí sinh đăng ký. Thực trạng này khiến các trường đại học thuộc lĩnh vực STEM và Công nghệ thông tin bày tỏ lo ngại.

Bạn đang xem: Học sinh có xu hướng lựa chọn các môn KHXH nhiều hơn KHTN có đáng lo ngại?

Có nhiều nguyên nhân khiến tổ hợp khoa học tự nhiên thiếu sức hút

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Điện tử Giáo dục Việt Nam, nhà giáo ưu tú, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Đăng – Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Thái Nguyên) đã chỉ ra 3 nguyên nhân tạo nên xu hướng này. Khoảng cách trong việc lựa chọn kết hợp môn học trong những năm gần đây.

Thứ nhất, xét về mặt vĩ mô, chế độ Nhà nước dành cho sinh viên học ngành khoa học cơ bản không tạo được sức hấp dẫn như một số ngành khác.

Trong khi sinh viên ngành sư phạm được nhận học bổng, hỗ trợ học phí hoặc các chính sách ưu đãi khác thì sinh viên ngành khoa học cơ bản lại không có những ưu đãi tương tự, khiến các ngành này không còn hấp dẫn. thu hút được sự quan tâm của nhiều học sinh.

Ngoài ra, hiện nay sau khi tốt nghiệp các ngành khoa học tự nhiên, sinh viên thường gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm ổn định. Trước đó, vào những năm 1990, khoa học tự nhiên chiếm ưu thế trong lựa chọn nghề nghiệp của sinh viên.

Tuy nhiên, do những ngành này ít cơ hội việc làm, cùng với thu nhập thấp nên xã hội dần chuyển sang các ngành khác như kinh tế, ngân hàng, dịch vụ hứa hẹn mang lại thu nhập cao. cơ hội nghề nghiệp cao hơn và ổn định hơn.

Một yếu tố quan trọng nữa là việc truyền thông về vai trò của khoa học tự nhiên đối với sự phát triển của đất nước chưa thực sự hiệu quả.

Xã hội, phụ huynh và học sinh chưa nhận thức đúng đắn hoặc chưa hiểu hết tầm quan trọng của khoa học tự nhiên trong việc thúc đẩy tiến bộ khoa học công nghệ và sự phát triển bền vững của đất nước.

Điều này dẫn đến việc sinh viên không coi khoa học tự nhiên là lựa chọn hấp dẫn và không có đủ động lực để học các ngành này, mặc dù ngành này đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển lâu dài của đất nước. thuật ngữ.

Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Văn Đang phát biểu tại hội thảo khoa học bên lề Olympic Vật lý sinh viên toàn quốc lần thứ 26. Ảnh: NTCC.

Bên cạnh đó, ông Đặng cũng đưa ra 2 nguyên nhân đến từ hệ thống giáo dục phổ thông và các cơ sở giáo dục đại học.

“Bệnh thành tích và áp lực thi cử gây áp lực nặng nề lên nhà trường, buộc nhà trường phải khuyến khích học sinh chọn những môn dễ đạt điểm cao.

Xem thêm : Cô giáo ‘vòi vĩnh’ tiền phụ huynh mua laptop: Sai lầm và nhận thức rất lệch lạc

Chương trình giáo dục phổ thông hiện nay được thiết kế theo quan điểm định hướng nghề nghiệp, giúp học sinh tự do lựa chọn môn học phù hợp với sở thích và định hướng nghề nghiệp tương lai.

Tuy nhiên, do các môn tự nhiên có yêu cầu cao về kiến ​​thức, kỹ năng nên thường không được nhiều học sinh lựa chọn. Thay vào đó, học sinh chọn những môn học “nhẹ nhàng”, đòi hỏi ít kiến ​​thức và không gây quá nhiều áp lực trong quá trình học.

Các cơ sở đào tạo đại học tiến hành xét tuyển sớm và xét tuyển dựa vào năng lực ngoại ngữ hoặc điểm thi đánh giá năng lực tư duy cũng là một yếu tố quan trọng. Học sinh thường bị cuốn vào việc học thêm và tham gia các kỳ thi bên ngoài để đạt được điểm đủ cao đáp ứng yêu cầu tuyển sinh đại học.

Việc học bậc THPT và thi tốt nghiệp THPT trở thành một công việc chính thức, chỉ để đáp ứng yêu cầu xét tuyển vào đại học. Vì vậy, sinh viên sẽ chọn những môn học dễ đạt điểm cao” – Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Tự nhiên cho biết.

Chia sẻ về vấn đề này, Nhà giáo, Phó Giáo sư ưu tú, Tiến sĩ Trần Đăng Hưng, Trưởng bộ môn Hệ thống thông tin, Khoa Công nghệ thông tin, Đại học Công nghiệp Hà Nội bày tỏ: “Theo số liệu thống kê hàng năm của Bộ Giáo dục và Đào tạo Những năm gần đây xuất hiện hiện tượng học sinh chọn môn khoa học xã hội làm môn thi tốt nghiệp phổ thông nhiều hơn môn khoa học tự nhiên.

Điều này có nhiều nguyên nhân, một là các môn khoa học xã hội thường gần gũi, “dễ học” và “dễ nhớ” hơn các môn khoa học tự nhiên; Thứ hai, để học tốt các môn khoa học tự nhiên, ngoài tư duy logic, nhà trường còn cần có đủ thiết bị thực hành, thí nghiệm để đảm bảo tính thực tiễn, hấp dẫn của môn học.

Ngoài ra, một lý do tôi nghĩ khá khách quan là những năm gần đây các trường đại học có nhiều phương án xét tuyển khác nhau, trong đó có nhiều phương án xét tuyển sớm nên nhiều em đã biết kết quả. đậu kỳ thi tuyển sinh đại học trước khi đăng ký thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Từ đó, học sinh sẽ có xu hướng lựa chọn các môn khoa học xã hội để học dễ dàng hơn và đạt điểm cao hơn.

Riêng môn Tin học và Công nghệ, từ năm 2025 Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ đưa vào môn tự chọn trong kỳ thi tốt nghiệp THPT nên cả thí sinh và phụ huynh đều phải tìm hiểu thông tin. và cân nhắc kỹ hơn.

Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Đăng Hùng, Trưởng bộ môn Hệ thống thông tin, Khoa Công nghệ thông tin, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội. Ảnh: NVCC.

Khó khăn lớn khi triển khai giáo dục STEM

Trước xu hướng trên, Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Văn Đang lo ngại học sinh học các môn khoa học tự nhiên còn ít, dẫn đến gặp nhiều khó khăn khi triển khai giáo dục STEM ở trường phổ thông.

Nếu triển khai giáo dục STEM ở bậc phổ thông thì hiệu quả không cao, thậm chí chỉ mang tính hình thức. Bởi để tham gia hoạt động giáo dục STEM, học sinh phải có kiến ​​thức cơ bản về khoa học tự nhiên.

“Hậu quả tiếp theo của tình trạng này là thiếu hụt nghiêm trọng nguồn cung đầu vào cho các ngành đào tạo đại học, đặc biệt là những ngành cần người học có kiến ​​thức vững chắc về khoa học tự nhiên.

Điều này tạo ra khoảng cách về lực lượng lao động, dẫn đến tình trạng thiếu hụt lực lượng lao động trong các lĩnh vực quan trọng này. Như vậy, Việt Nam sẽ thiếu lực lượng lao động có chuyên môn cao ở các ngành liên quan chặt chẽ đến khoa học tự nhiên” – ông Đặng bày tỏ.

Xem thêm : Phân luồng học sinh từ sớm, chú trọng phát triển nhân lực chất lượng cao

Học sinh một trường THPT tham gia Ngày hội Công nghệ thông tin và STEM tại Hà Nội. Ảnh: NVCC.

Đồng quan điểm, Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Đăng Hùng cho rằng, xu hướng chênh lệch trong việc lựa chọn ngành khoa học xã hội và khoa học tự nhiên sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc đào tạo nguồn nhân lực phục vụ các lĩnh vực này. lĩnh vực liên quan đến cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Ngành Công nghệ thông tin và các ngành STEM đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao, tư duy logic và nền tảng kiến ​​thức khoa học cơ bản vững chắc. Nếu sinh viên không chọn các môn Công nghệ thông tin, số lượng và chất lượng nguồn nhân lực đầu vào cho các ngành này sẽ giảm sút và có thể gây ra tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực trong tương lai.

Trong khi đó, nhu cầu nhân lực ngành Công nghệ thông tin và STEM ngày càng tăng trên toàn cầu, đặc biệt là các lĩnh vực như Trí tuệ nhân tạo, Dữ liệu lớn, An ninh mạng, Chất bán dẫn…

Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội là một trong những cơ sở giáo dục đại học tiên phong áp dụng tuyển sinh kết hợp các môn Tin học và Công nghệ.

Trong mùa tuyển sinh năm 2025, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội có kế hoạch triển khai các tổ hợp mới với các môn Công nghệ, Tin học gồm: Toán, Vật lý, Công nghệ (A0C); Toán, Lý, Tin học (A0T); Toán, Hóa, Công nghệ (B0C); Toán, Tiếng Anh, Công nghệ (D0C).

Đây sẽ là một trong những tổ hợp xét tuyển vào 35 chuyên ngành/chương trình đào tạo như Công nghệ thông tin, Kỹ thuật phần mềm, Khoa học máy tính, Công nghệ kỹ thuật máy tính và An toàn thông tin. ..

Đây là tín hiệu vui để những sinh viên đam mê Tin học và Công nghệ có thêm lựa chọn môn thi tốt nghiệp và sử dụng các tổ hợp tuyển sinh đại học gồm các môn Tin học và Công nghệ.

Để khắc phục tình trạng hiện nay, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học đề xuất: “Theo chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, việc tuyển chọn, đăng ký học phần kết hợp của học sinh sẽ được thực hiện ngay từ đầu lớp 10”. .

Vì vậy, để học sinh lựa chọn các môn khoa học tự nhiên nhiều hơn, cần triển khai tốt giáo dục STEM ở tất cả các cấp học, đặc biệt là ở cấp tiểu học và trung học cơ sở để học sinh thấy được ý nghĩa và hiệu quả. của giáo dục STEM và đạt được kiến ​​thức cơ bản về khoa học tự nhiên.

Giáo dục nghề nghiệp ở trường phổ thông cần được đầu tư cả về nội dung và hình thức để học sinh có thể lựa chọn học các chuyên ngành thuộc tổ hợp khoa học tự nhiên.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cần làm tốt công tác truyền thông để xã hội, phụ huynh và học sinh thấy được nhu cầu, vai trò, vị trí công việc của khoa học tự nhiên. Chính sách đầu tư và ưu đãi cho sinh viên học ngành khoa học tự nhiên.

Nếu làm tốt hai nội dung trên, xã hội, phụ huynh và học sinh sẽ có nhiều em lựa chọn học các môn khoa học tự nhiên khi bước vào bậc phổ thông.

Ngoài ra, các cơ sở giáo dục đại học cần công bố các môn khoa học tự nhiên sớm và ổn định trong các nhóm tuyển sinh đại học. Không “cạo” học sinh bằng cách sử dụng 100% kết hợp các môn khoa học xã hội để xét vào chuyên ngành khoa học tự nhiên.

Trần Trang

https://giaoduc.net.vn/hoc-sinh-co-xu-huong-lua-chon-cac-mon-khxh-nhieu-hon-khtn-co-dang-lo-ngai-post248112.gd

Nguồn: https://truonglehongphong.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục