Giáo viên góp ý về cấu trúc đề thi tốt nghiệp môn Ngữ văn từ năm 2025

Cho đến nay, giáo viên trung học phổ thông trên cả nước đã tham gia tập huấn chương trình lớp 12, trong đó có môn Văn.

Có thể bạn quan tâm

Sau 2 năm triển khai chương trình lớp 10 và lớp 11, giáo viên môn Ngữ văn đã dần làm quen với việc giảng dạy theo tinh thần của Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018.

Bạn đang xem: Giáo viên góp ý về cấu trúc đề thi tốt nghiệp môn Ngữ văn từ năm 2025

Tuy nhiên, khi thảo luận về cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT môn Văn dự kiến năm 2025, nhiều giáo viên vẫn còn băn khoăn và có nhiều quan điểm trái chiều.

Trong bài viết này, tác giả, một giáo viên phổ thông, muốn thảo luận về hai vấn đề mà nhiều giáo viên dạy Văn quan tâm:

1) Cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT môn Văn năm 2025 do Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố hồi tháng 3 có phù hợp với định hướng đổi mới chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 không?

2) Khả năng học sinh học sách giáo khoa mới có thể đáp ứng được các yêu cầu của kỳ thi được thiết kế theo cấu trúc đó là bao nhiêu?

Ảnh minh họa, DN/ giaoduc.net.vn.

Cấu trúc đề thi minh họa môn Văn phù hợp với chương trình mới

Đầu tiênTheo Bộ Giáo dục và Đào tạo, cấu trúc đề thi được định hướng theo đánh giá năng lực, phù hợp với Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 và được thể hiện thông qua các câu hỏi minh họa và bảng tư duy theo năng lực kèm theo.

Cụ thể, đề thi mẫu có 2 phần: Đọc hiểu và Viết (Luận văn và Luận xã hội). Trong đó, phần Đọc hiểu (có 1 câu hỏi tiếng Việt) và Viết có phạm vi bao phủ rộng so với chương trình (lớp 10 và 11).

Vào thời điểm Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố đề thi thử, Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018 mới triển khai đến lớp 11 nên nội dung kiến thức sử dụng trong đề thi thử chủ yếu dành cho lớp 10 và lớp 11.

Đề thi minh họa xét tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn năm 2025. (Nguồn: Bộ Giáo dục và Đào tạo)

Thứ haiTác giả nhận thấy đề thi mẫu về cơ bản khác biệt so với đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông hiện nay (cho đến năm 2024).

Đáp án kỳ thi hiện tại (đến năm 2024)

Đáp án đề thi mẫu năm 2025

I. Đọc hiểu (3 điểm)Câu hỏi 1 và câu hỏi 2 chỉ ở mức độ nhận biết, mỗi câu 0,75 điểm. Câu hỏi 3 (1,0 điểm); câu hỏi 4 ở mức độ ứng dụng thấp (0,5 điểm) liên quan đến nội dung trong phần đọc hiểu.

I. Đọc hiểu (4 điểm)Câu 1 và câu 2 tuy chỉ ở mức độ nhận biết nhưng đòi hỏi thí sinh phải suy nghĩ nhiều hơn so với phần thi trước, mỗi câu có giá trị 0,5 điểm. Câu 3 (1 điểm) hỏi về kiến thức tiếng Việt; câu 4 (1 điểm) liên quan đến nội dung trong phần đọc hiểu; câu 5 (1 điểm) hỏi về mối liên hệ giữa văn bản đọc hiểu và cuộc sống hiện nay.

II. Viết (7 điểm)1. Câu hỏi lập luận xã hội (2.0 điểm, viết một đoạn văn 200 từ) yêu cầu: Đảm bảo yêu cầu về định dạng đoạn văn; xác định đúng vấn đề lập luận; phát triển vấn đề lập luận một cách phù hợp; đảm bảo chính tả, từ vựng, ngữ pháp; sáng tạo.

2. Yêu cầu về lập luận văn học (5 điểm): Đảm bảo cấu trúc của bài văn lập luận; xác định đúng vấn đề lập luận; phát triển vấn đề lập luận (tác giả, tác phẩm, vấn đề cần thảo luận); phát triển các mệnh lệnh phụ; đảm bảo chính tả, từ vựng, ngữ pháp; sáng tạo.

II. Viết (6 điểm)1. Bài văn nghị luận văn học (2.0 điểm, viết đoạn văn khoảng 200 từ) yêu cầu: Xác định yêu cầu về hình thức và dung lượng của đoạn văn; xác định đúng vấn đề nghị luận; đề xuất hệ thống luận cứ phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận; viết đoạn văn đạt yêu cầu (xác định luận cứ phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận); đảm bảo tính biểu đạt; sáng tạo. 2. Bài văn nghị luận xã hội (4.0 điểm, viết đoạn văn khoảng 600 từ) yêu cầu: Xác định yêu cầu của thể loại bài văn; xác định đúng vấn đề nghị luận; đề xuất hệ thống luận cứ phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết; viết đoạn văn đạt yêu cầu (phát triển luận đề, thao tác lập luận, phương pháp biểu đạt; lập luận logic, thuyết phục); biểu đạt; sáng tạo.

Có thể thấy đề thi mẫu năm 2025 có nhiều câu hỏi mở hơn đề thi cũ. Tuy nhiên, thí sinh phải có khả năng đọc hiểu văn bản mới có thể làm tốt nội dung đề thi.

Cần lưu ý rằng cấu trúc bài thi cũng có thể thay đổi ở phần Viết. Theo đó, nếu tài liệu đọc hiểu là văn bản lập luận xã hội hoặc văn bản thông tin, phần lập luận xã hội yêu cầu viết một đoạn văn, và phần lập luận văn học yêu cầu viết một bài luận.

Nếu tài liệu đọc hiểu là một văn bản văn học hoặc một văn bản lập luận văn học, phần lập luận xã hội yêu cầu viết một bài luận, và phần lập luận văn học yêu cầu viết một đoạn văn.

Cấu trúc của kỳ thi có thể gây áp lực cho thí sinh.

Bàn về cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT môn Văn dự kiến năm 2025, tác giả đồng tình với quan điểm của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Mạnh Hùng – Tổng biên tập bộ sách giáo khoa Kết nối tri thức với cuộc sống khi chia sẻ với Tạp chí Giáo dục điện tử Việt Nam rằng:

“Cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT môn Văn dự kiến từ năm 2025 có thể gây áp lực cho học sinh vì phải làm nhiều bài tập khó hơn trước trong thời gian hạn chế.

Mức độ áp lực này sẽ rất đáng kể trong bối cảnh năm 2025 là năm đầu tiên học sinh thi tốt nghiệp THPT theo chương trình mới, thời gian học theo chương trình và sách giáo khoa mới chỉ là 3 năm; kỹ năng đọc, viết của học sinh chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu ngay, nhất là phần tự đọc, tự viết theo tài liệu mới”.

Xem thêm : Hiệu trưởng, hiệu phó, giáo viên kiêm phó bí thư nên được giảm tiết dạy

Do đó, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Mạnh Hùng cho rằng cần có những cuộc trao đổi chuyên môn sâu để làm rõ một số thắc mắc của giáo viên. [1]

Tác giả nhận thấy rằng đề thi minh họa cho kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông môn Văn với hai văn bản văn học sẽ khiến thí sinh bị quá tải.

Thí sinh dành khoảng 30-40 phút để đọc tài liệu và lập dàn ý, trong khi thời gian làm bài thi chỉ có 120 phút. Nhiều thí sinh không làm hết tất cả các câu hỏi hoặc làm bài thi một cách cẩu thả.

Với mong muốn đóng góp thêm một tiếng nói nữa vào cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT năm 2025 môn Văn, tác giả xin đề xuất cấu trúc đề thi như sau (do tác giả biên soạn):

I. ĐỌC HIỂU (5 điểm)

Đọc văn bản sau:

Khi chiếc lá rời khỏi cành

Lá cây không còn xanh nữa.

Tại sao anh lại xa em thế?

Cuộc sống vẫn còn xanh?

Không vấn đề

Tình yêu là cuộc sống

Bạn ở xa bao nhiêu?

Tình yêu của em như dòng suối

Hoài niệm và hoài niệm

Hãy theo tôi suốt chặng đường

Càng đi xa bạn càng đi xa

Tình yêu của tôi như cỏ và hoa

trìu mến và dịu dàng

Theo anh ấy đến cánh đồng

Bạn đã đi xa trong nhiều ngày

Tình yêu của tôi giống như một dòng sông dài…

(Gửi tôi đến làngHồ Ngọc Sơn, nguồn thivien.net)

Ghi chú: Hồ Ngọc Sơn sinh năm 1932 tại Quảng Ngãi. Năm 1954, ông được tập kết ra Bắc. Năm 1961, khi đang giữ chức đại úy pháo binh Tiểu đoàn 300, Trung đoàn 14, Sư đoàn 324, ông được lệnh vào Nam chiến đấu.

Bài thơ Gửi tôi đến làng được viết vào năm 1962 tại Gia Lai, khi ông nhận được thư của vợ ở Nghệ An. Bài thơ thể hiện nỗi nhớ sâu sắc của ông đối với người vợ mới cưới, người mà ông vừa mới cưới và sống cùng trong 5 ngày trước khi ông phải rời đi và trở về miền Nam.

Xem thêm : Cuộc thi quốc tế STEM/STEAM World GreenMech Contest sẽ tổ chức ở VN vào năm 2025

Thực hiện các yêu cầu từ câu hỏi 1 đến câu hỏi 5:

Câu hỏi 1 (0,75 điểm). Giải thích ý nghĩa của từ “xanh” trong bài thơ. Cuộc sống vẫn còn xanh? Qua đó, tình cảm của nhân vật “bạn” khi xa “bạn” được thể hiện như thế nào?

Câu hỏi 2 (0,75 điểm). Chỉ ra một biện pháp tu từ được thể hiện qua những dòng thơ sau và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ đó:

Bạn ở xa bao nhiêu?

Tình yêu của em như dòng suối

Hoài niệm và hoài niệm

Hãy theo tôi suốt chặng đường

Câu hỏi 3 (1,0 điểm). Phân tích vẻ đẹp về nội dung và hình thức của những câu thơ sau:

Càng đi xa bạn càng đi xa

Tình yêu của tôi như cỏ và hoa

trìu mến và dịu dàng

Theo anh ấy đến cánh đồng

Câu hỏi 4 (1,0 điểm). Bài thơ Gửi tôi đến làng Bài thơ được viết theo phong cách nào? Theo bạn, bạn nghĩ bài thơ thể hiện tốt nhất những đặc điểm nào của phong cách đó?

Câu 5 (1.5). Từ nội dung văn bản Gửi tôi đến làngHãy viết một đoạn văn (khoảng 10 dòng) để rút ra bài học cuộc sống cho bản thân bạn.

II. VIẾT (5 điểm)

Hãy viết một bài luận (khoảng 600 từ) nêu suy nghĩ của bạn về ý nghĩa của hòa bình đối với nhân loại.

Cơ sở đề xuất: Phần Đọc hiểu như trên có phạm vi bao quát rộng (bao gồm cả tiếng Việt); phần Viết (câu hỏi lập luận xã hội) phù hợp với mọi đối tượng học sinh và có tính phân hóa cao.

Một số giáo viên dạy Văn cho rằng khi học sinh đọc một tác phẩm văn học, chẳng hạn như truyện ngắn, các em muốn học cách sử dụng từ ngữ, rút ra bài học cho bản thân, v.v.

Vì vậy, học sinh không cần phải phân tích chủ đề, nghệ thuật,… của truyện ngắn. Hoạt động này dành cho các nhà nghiên cứu văn học hoặc sinh viên chuyên ngành,…

Tài liệu tham khảo:

[1] https://Giaoduc.net.vn/ban-ve-cau-truc-de-thi-tot-nghiep-thpt-mon-ngu-van-du-kien-cho-nam-2025-post244456.gd

[2] https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/de-thi-minh-hoa-mon-ngu-van-tot-nghiep-thpt-tu-nam-2025-119231229151047077.htm

Phong cách viết và nội dung của bài viết phản ánh quan điểm và góc nhìn của tác giả.

Ánh nắng mặt trời

https://giaoduc.net.vn/giao-vien-gop-y-ve-cau-truc-de-thi-tot-nghiep-mon-ngu-van-tu-nam-2025-post244664.gd

Nguồn: https://truonglehongphong.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục