Giải đáp thắc mắc Chitin là gì và những ứng dụng thực tiễn

Chu Văn An

Có lẽ nhiều người vẫn nghĩ canxi là nguyên nhân khiến vỏ giáp xác cứng nhưng thực tế không phải vậy. Chất làm cho lớp vỏ này cứng lại là chitin – một loại polyme polysaccharide tự nhiên. Chitin là chất ban đầu được tìm thấy trong vỏ các loài giáp xác và khi chiết xuất để sử dụng thường chuyển hóa thành chitosan. Để hiểu rõ hơn chitin là gì và những ứng dụng của nó trong đời sống, mời các bạn theo dõi bài viết dưới đây.

chitin là gì?

– Chitin hay chitin là một polysaccharide mạch thẳng, là polyme của nhiều đơn vị N-acetyl-glucosamine (dẫn xuất của glucose) nối với nhau bằng cầu β-1,4glucoside.

– Chitin là thành phần đặc trưng của thành tế bào nấm, bộ xương của động vật chân đốt (giáp xác, côn trùng), răng, mỏ, vỏ bên trong của động vật thân mềm, kể cả bạch tuộc, mực và trên vảy, mô của cá và lissamphibia.

Chitin được tìm thấy trong thành tế bào nấm và bộ xương động vật chân đốt

– Chức năng của chitin có thể so sánh được với protein keratin.

Tính chất đặc trưng của chitin

– Chitin tồn tại ở dạng bột hoặc vảy đặc, màu trắng ngà hoặc vàng nhạt, không có mùi vị.

– Chitin không tan trong nước, kiềm, axit loãng hoặc dung môi hữu cơ nhưng có thể hòa tan trong các dung dịch axit nóng đậm đặc như HCl, H2SO4, H3PO4 78 – 97%, axit formic khan và isopropanol hexafluoro..

– Khả năng xảy ra phản ứng chitin gần như không có.

Cấu trúc phân tử của chitin

– Công thức phân tử của chitin là (C8H13O5N)n.

– Liên kết của chitin là poly[β-(1→ 4)- 2-acetamido-2- deoxy- D- glucopyranose].

Chitin có thể được tìm thấy ở đâu?

– Trong tự nhiên, chitin có trữ lượng lớn, lượng chitin sản xuất ước tính khoảng 100 tỷ tấn/năm, chỉ đứng sau xenlulo. Chitin được coi là hợp chất không độc hại, hiếm khi gây dị ứng, có khả năng phân hủy sinh học và tương thích sinh học. Mặc dù có rất nhiều nhưng nghiên cứu về chitin chỉ thực sự có hệ thống vào giữa thế kỷ 20.

– Chitin tồn tại ở nhiều dạng khác nhau:

+ Khá thuần khiết (sâu bướm).

+ Ở các lớp rất mỏng của cánh bướm: Chitin thường được tổ chức thành các chồng lớp nano hoặc các que nano tinh thể nano chitin tạo ra các màu óng ánh khác nhau nhờ sự giao thoa màng mỏng với hiệu ứng màu sắc tuyệt vời.

+ Cùng với các protein hình thành nên sclerotin, chất chủ yếu có trong bộ xương ngoài của côn trùng)….

Ứng dụng của chitin

– Bằng cách đun nóng chitin trong dung dịch NaOH đậm đặc, gốc acetyl bị loại bỏ và chitin được chuyển hóa thành chitosan. Chitosan có nhiều ứng dụng như:

Một số ứng dụng của chitosan

+ Thúc đẩy quá trình đông máu: Chitosan trộn với axit hữu cơ tạo thành muối chitosan, sau đó tác dụng với màng tế bào hồng cầu và tiểu cầu khiến các cục máu đông hình thành nhanh hơn.

+ Có tác dụng giảm đau nhờ khả năng ngăn chặn các xung động ở các đầu dây thần kinh cảm giác.

+ Dùng để đưa thuốc qua da vào cơ thể nhờ đặc tính nhầy.

+ Dùng ngoài để ngăn ngừa nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm.

+ Dùng làm chất độn, chất mang thuốc, bao phim, viên nang,..

+ Kết hợp với các vật liệu khác tạo thành vật liệu composite.

+ Dùng làm nguyên liệu cho da nhân tạo, kem chống khô da, kem lột da mặt,…

+ Là phụ gia thực phẩm tạo độ cứng, giảm độ chua của trái cây,…

+ Xử lý hạt giống, thuốc trừ sâu sinh học,…

+ Sản xuất mực in và nhựa phân hủy sinh học.

+ Hỗ trợ người ăn kiêng bằng cách hạn chế hấp thu chất béo.

– Chitin cấu thành nên bộ xương ngoài của một số động vật như tôm, cua, côn trùng… Ngoài ra, thành tế bào nấm cũng được cấu tạo từ chitin.

Chitin cấu tạo nên bộ xương ngoài của một số động vật

– Chitin giúp làm cho thành tế bào protein cứng và không thấm nước.

– Là nguyên liệu sản xuất sợi nhân tạo. Sợi làm từ chitin rất hữu ích trong việc sản xuất chỉ khâu và băng bó vết thương. Chỉ khâu chitin có độ bền cao và có thể chịu được môi trường khắc nghiệt trong mật, nước tiểu và dịch tụy, điều mà các chỉ khâu hòa tan khác không thể làm được.

– Có những tuyên bố rằng băng vết thương làm từ chitin có thể được sử dụng trong các ứng dụng xử lý nước thải.

Hiện nay, việc sử dụng hợp chất tự nhiên này còn rất hạn chế do chitin tuy dồi dào nhưng ở các nguồn phân tán quá rộng, đặc biệt hàm lượng chitin chứa trong các nguồn đó thường nhỏ, không mang lại hiệu quả kinh tế. Hơn nữa, chitin có độ hòa tan kém, khó hòa tan trong các dung môi thông thường, các phản ứng hóa học để biến đổi chitin khá tốn kém và hiệu quả thấp.

Hy vọng với những thông tin mà Labvietchem chia sẻ ở trên các bạn đã giải đáp được câu hỏi chitin là gì? Và nếu bạn có nhu cầu mua hóa chất, thiết bị thí nghiệm vui lòng truy cập website labivietchem.com.vn hoặc gọi tới HOTLINE 1900 2639 để được tư vấn và báo giá TỐT NHẤT.