Dụng cụ thí nghiệm và những điều thú vị bạn chưa biết

Chu Văn An

Dụng cụ thí nghiệm là những thiết bị, vật dụng không thể thiếu trong mỗi phòng thí nghiệm từ trung tâm nghiên cứu đến trường học. Tuy nhiên, chúng ta cần phải tìm hiểu kỹ về cấu tạo, tính năng, cách sử dụng và bảo quản để có thể tận dụng được hết tác dụng của nó. Hãy theo dõi những thông tin dưới đây và cùng nhau khám phá nhé.

1. Khái niệm chi tiết về thiết bị thí nghiệm

Dụng cụ thí nghiệm là thuật ngữ chuyên ngành chỉ những vật dụng cần thiết, quan trọng phục vụ cho hoạt động thí nghiệm giúp người dùng phân tích, tổng hợp mẫu các chất cần nghiên cứu dễ dàng hơn. Từ đó, người thực hành có thể tạo ra nhiều sản phẩm mới hoặc rút ra kết luận khoa học.

Những loại vật phẩm này sẽ tiếp xúc chặt chẽ với các phản ứng vật lý, hóa học thường xuyên mà vẫn đảm bảo mọi kết luận đều chính xác nhất. Bên cạnh đó, yêu cầu về tuổi thọ cũng cần được đáp ứng đầy đủ để giúp người dùng được an toàn tuyệt đối. Vì vậy, dụng cụ thí nghiệm hóa học phải luôn được đảm bảo về độ bền, chất lượng, đạt tiêu chuẩn cao để hoạt động tốt trong phòng thí nghiệm.

Hiện nay, một số dụng cụ thí nghiệm cũng được trang bị giao diện tiện lợi trong ngành công nghiệp hiện đại. Điều này giúp nhân viên hoặc chuyên gia làm việc trong phòng thí nghiệm dễ dàng sử dụng.

Hình 1: Thiết bị thí nghiệm dùng để phân tích mẫu nghiên cứu

2. Phân loại tất cả các dụng cụ thí nghiệm

Chúng ta có 2 cách phân loại là phân loại theo chức năng sử dụng và phân loại theo nguyên liệu sản xuất.

Căn cứ vào nguyên liệu sản xuất

• Pha lê: Được làm từ thủy tinh trung tính, trong điều kiện nhiệt độ cao, dụng cụ này có thể chịu được hầu hết các dung dịch và hóa chất ăn mòn mạnh (trừ HF là axit ăn mòn mạnh nhất ở điều kiện nhiệt độ thấp). Ngoài ra, chúng có thể chịu được sốc nhiệt và nhiệt độ cao. Nhóm này bao gồm: pipet, ống đong thủy tinh, ống nghiệm, bình Erlenmeyer, bình định mức, đĩa petri, que thủy tinh, chai hóa chất, ống trung tính,… Trong các phòng thí nghiệm, dụng cụ thủy tinh được sử dụng phổ biến và chiếm tỷ trọng cao vì tính tiện lợi, mẫu mã đa dạng nên có thể sử dụng lâu dài.
• Dụng cụ bằng nhựa cũng được sử dụng phổ biến vì khả năng chịu nhiệt và độ bền cao. Tuy nhiên, tuổi thọ của các dụng cụ bằng nhựa thường ngắn vì dễ bị ăn mòn và khó làm sạch. Nhóm này bao gồm bình xịt, cốc nhựa, muỗng đựng hóa chất,…
• Các công cụ làm từ thép không gỉ có độ bền cao, cứng và có thể được sử dụng trong môi trường chịu nhiệt thích hợp hoặc lắp đặt cố định. Nhóm này bao gồm các dụng cụ như giá để ống nghiệm, giá đựng dụng cụ thí nghiệm, kẹp mẫu lò nung, kẹp ống nghiệm, bàn chải làm sạch ống nghiệm, v.v.
• Đồ sứ: Đồ dùng chuyên dụng bao gồm cốc, bát sứ.

Dựa vào chức năng sử dụng để phân loại

• Thiết bị phòng thí nghiệm vật lý.
• Dụng cụ hóa học phân tích.
• Thiết bị cho phòng thí nghiệm sinh học.

Hình 2: Có 2 cách phân loại thiết bị thí nghiệm

3. Cách sử dụng các dụng cụ thí nghiệm đơn giản

Bước 1: Trước khi rửa, xử lý toàn bộ dụng cụ

Chúng ta nên ngâm dụng cụ mới mua, chưa sử dụng vào dung dịch axit H2SO4 loãng hoặc nước trong khoảng 24 giờ. Tiếp theo, rửa bằng xà phòng nhiều lần cho đến khi đạt độ pH trung tính. Đặc biệt, cần phải vệ sinh, khử trùng dụng cụ nuôi cấy vi sinh vật bằng nồi hấp.

Bước 2: Cách rửa dụng cụ thủy tinh trong phòng thí nghiệm

Để loại bỏ bụi bẩn có thể bám vào thành kính, hãy rửa sạch dụng cụ bằng nước sạch. Làm sạch mọi dấu vết được viết bằng bút đánh dấu trên kính, nếu có, bằng miếng xà phòng hoặc miếng bông ngâm trong cồn.

Mỗi loại dụng cụ thí nghiệm đều có loại chổi vệ sinh khác nhau nên hãy chọn loại phù hợp. Ngâm bàn chải làm sạch trong xà phòng và chà kỹ bên trong. Lau bên ngoài bằng vải mềm và rửa lại nhiều lần bằng nước. Dùng nước rửa sạch để đạt độ PH trung tính.

Nên ngâm pipet trong dung dịch sulfocromic trong vài ngày rồi rửa trực tiếp dưới vòi nước. Tiếp tục dùng xà phòng rửa sạch và tráng lại bằng nước nhiều lần, dùng nước cất để rửa sạch.

Lưu ý: Đổ nước ngập dụng cụ sau khi rửa sạch để ráo nước. Sấy khô ở nhiệt độ 6000C – 10000C hoặc sấy khô ở nhiệt độ phòng.

Hình 3: 3 bước sử dụng thiết bị thí nghiệm

Bước 3: Tiệt trùng dụng cụ thí nghiệm

• Ống hút: Nhồi một lượng bông vừa phải vào đầu ống hút. Bạn có thể dùng giấy để bọc từng pipet hoặc bó có cùng kích thước hoặc sử dụng kim loại không gỉ. Đánh dấu đầu bút và tránh chạm vào đầu nhọn của pipet sau khi khử trùng.
• Bình nón, ống nghiệm và bình không có nút đậy phải được đậy bằng nút bông. Lưu ý bạn nên dùng bông mỡ để làm nút vì loại bông này không thấm nước.

Trên đây là những thông tin về thiết bị thí nghiệm có thể bạn cần tìm hiểu. Hy vọng các bạn đã có những kiến ​​thức rõ ràng nhất về khái niệm, công dụng và phân loại của từng công cụ.