Dòng rò điện là gì? Cách kiểm tra & xử lý hiệu quả

Lê Hồng Phong

Dòng điện rò là hiện tượng vật lý thường được nhắc đến trong kỹ thuật cơ điện. Vậy dòng điện rò rỉ là gì? Nó có tác dụng như thế nào đối với hệ thống điện? Làm thế nào để khắc phục nó một cách hiệu quả? Bài viết dưới đây KTH ELECTRIC sẽ giúp bạn giải đáp tất cả những câu hỏi này.

Dòng điện rò rỉ là gì? Tiêu chuẩn dòng rò cho phép

Dòng điện rò rỉ hay còn gọi là dòng điện rò rỉ là cụm từ dùng để chỉ dòng điện dư thừa trong quá trình gây lãng phí năng lượng điện. Dòng điện dư truyền ra ngoài vỏ thiết bị sẽ gây ra một số tai nạn nguy hiểm. Tùy theo điều kiện và tiêu chuẩn dòng rò trong các lĩnh vực khác nhau mà độ an toàn của người sử dụng là khác nhau.

Dưới đây là mức dòng rò cho phép của một số khu vực:

• Thiết bị điện y tế quy định mức dòng rò an toàn khoảng 0,5mA khi bình thường, 1mA ở trạng thái lỗi.
• Các thiết bị điện cầm tay cho phép dòng rò tối đa 0,75mA.
• Các thiết bị điện thông dụng khác có mức dòng rò tối đa cho phép khoảng 0,75 – 3,5mA.
• Thiết bị công nghiệp có quy định riêng về mức dòng điện rò rỉ, tùy thuộc vào môi trường hoạt động và yêu cầu kỹ thuật.

Cách xử lý khi phát hiện dòng điện rò rỉ

Sau khi kiểm tra dòng điện rò và phát hiện vị trí rò rỉ, có thể áp dụng các giải pháp thông thường sau:

• Mang giày và trang bị cho người sử dụng các biện pháp bảo vệ điện.
• Tắt nguồn điện chạy qua vị trí rò rỉ.
• Không chạm vào thiết bị bị rò điện bằng tay trần. Nếu phải chạm vào, hãy lau khô tay và tốt nhất nên sử dụng găng tay cách điện.
• Thay ổ cắm (hoặc phích cắm) mới tại vị trí ổ cắm bị rò rỉ. Nếu rò rỉ điện dưới lòng đất, bạn sẽ cần phải cắt xuyên tường để thay dây.
• Thay dây nguồn mới nếu thiết bị bị rò rỉ điện do dây nguồn bị đứt.

Bên cạnh việc sửa chữa dòng điện rò rỉ, bạn cũng nên có phương án phòng ngừa rò rỉ điện bằng cách sử dụng các thiết bị như:

• Bổ sung thêm các loại cầu dao chống giật cho hệ thống như RCCB (chống dòng rò), ELCB (dòng chống rò, chống quá tải) hay RCBO (dòng chống rò, chống quá tải và chống đoản mạch).
• Môi trường đặt các thiết bị điện phải thoáng mát, không đặt gần những nơi ẩm ướt hoặc dễ bị tác động bởi ngoại lực.
• Định kỳ kiểm tra các vị trí đấu nối, vị trí dây điện hở, các thiết bị điện đặt trong môi trường ẩm ướt hoặc có nguy cơ hư hỏng để kịp thời phát hiện nguy cơ rò rỉ điện.

Nguyên nhân gây rò rỉ dòng điện

Nguyên nhân gây rò rỉ điện thường do:

• Thiết bị đang sử dụng đã quá cũ: Thiết bị sử dụng càng lâu thì các thiết bị bên trong sẽ càng hao mòn dẫn đến nguy cơ rò rỉ điện càng lớn. Các thiết bị khi sử dụng lâu dài sẽ bị oxy hóa, xuống cấp dẫn đến rò rỉ điện ra bên ngoài.
• Đặt thiết bị sai vị trí: Lắp đặt thiết bị sát tường, gần khu vực ẩm ướt, không khô ráo khiến thiết bị bị ẩm và gây rò rỉ điện. Theo thời gian, dòng điện rò rỉ sẽ ngày càng lớn, cho đến khi lớp vỏ dây dẫn và vỏ thiết bị bị xuống cấp khiến dòng điện bị rò rỉ.

• Lắp đặt, đấu nối thiết bị điện sai: Đấu nối, lắp đặt, sửa chữa sai khiến kết cấu bị thay đổi, không theo thiết kế chuẩn của nhà sản xuất. Khi đó, dòng điện rò rỉ sẽ xuất hiện tại các mối nối của các linh kiện và dẫn qua vỏ thiết bị kim loại gây rò rỉ.
• Một số nguyên nhân bên ngoài: Do côn trùng hoặc chuột cắn đứt hoặc hở dây điện. Đặc biệt là bên trong vỏ khiến việc kiểm tra, phát hiện để kiểm soát dòng rò gặp khó khăn.

=>> Đọc thêm: Đoản mạch là gì? Nguyên nhân và hướng dẫn phòng ngừa

Ảnh hưởng của dòng điện rò rỉ

Hiện tượng rò rỉ dòng điện xảy ra khá phổ biến ở tất cả các thiết bị điện và hệ thống điện dân dụng hiện nay. Tùy theo mức độ, cường độ dòng điện rò rỉ mà nó có những ảnh hưởng nhất định đến thiết bị cũng như người sử dụng.

Vì ngưỡng có hại của dòng điện rò trên dòng điện một chiều thấp hơn trên dòng điện xoay chiều nên bạn nên ưu tiên sử dụng các thiết bị điện một chiều trong đời sống hàng ngày.

Cách kiểm tra dòng điện rò rỉ

Để phát hiện vấn đề rò rỉ dòng điện, chúng ta có thể làm như sau:

• Cách đo dòng rò bằng đồng hồ vạn năng

Đây là cách kiểm tra rò rỉ điện đơn giản và nhanh chóng, chuyên dùng để kiểm tra CB chống giật. Chúng ta cần chọn một đồng hồ vạn năng có khả năng đo dòng điện rò để có thể thực hiện kiểm tra. Sau đó tham khảo cách đo dòng điện rò bằng đồng hồ vạn năng để thực hiện đúng kỹ thuật.

• Kiểm tra rò rỉ điện bằng ampe kìm

Ampe kìm là thiết bị được nhiều người lựa chọn sử dụng để đo dòng điện rò với thiết kế nhỏ gọn và khả năng đo điện chính xác. Tương tự như đồng hồ vạn năng, bạn cũng cần tìm hiểu chi tiết cách đo dòng điện rò bằng ampe kìm để thực hiện chính xác.

• Kiểm tra dòng điện rò rỉ bằng bút rò điện

Bút kiểm tra dòng điện rò rỉ hay bút thử điện là một trong những cách đơn giản, dễ dàng và tiết kiệm thời gian nhất. Bạn chỉ cần đặt bút rò điện vào nơi nghi ngờ rò rỉ điện. Nếu bút sáng lên hoặc phát ra âm thanh thì có nghĩa là có dòng điện rò rỉ và cần phải sửa chữa ngay lập tức. Loại bút này còn có thể dùng để kiểm tra các mạch điện lắp đặt ngầm trong tường.

=>> Khám phá thêm: Quá tải điện là gì? Nguyên nhân và cách phòng ngừa

Trên đây là tổng hợp những kiến ​​thức về dòng điện rò giúp bạn hiểu rõ hơn. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn phát hiện kịp thời các rò rỉ và đưa ra giải pháp hữu hiệu, bảo vệ sự an toàn cho bản thân và mọi người.