Đất hiếm là gì? Việt Nam có đất hiếm không?

Chu Văn An

Theo Hiệp hội Địa chất Mỹ, đất hiếm đóng vai trò “cực kỳ quan trọng” trong các ngành công nghiệp và sản xuất vũ khí. Vì thế Đất hiếm là gì? Việt Nam có đất hiếm? Đất hiếm giá bao nhiêu? Để giải đáp những câu hỏi này, mời bạn dành vài phút đọc bài viết dưới đây.

Đất hiếm là gì?

Đất hiếm là gì?

Đất hiếm là loại khoáng sản đặc biệt thuộc nhóm nguyên tố hiếm với 17 loại vật liệu có tính chất từ ​​và điện hóa đặc biệt. Chúng hiện diện ở nồng độ thấp trong lớp vỏ Trái đất và khó phân tách thành các nguyên tố riêng biệt.

17 nguyên tố hiếm ở đây là: Cerium (Ce), dysprosium (Dy), scandium (Sc), ytterbium (Yb), neodymium (Nd), praseodymium (Pr), erbium (Er), europium (Eu), gadolinium (Gd), holmium (Ho), terbium (Tb), thullium (Tm), lanthanum (La), lutetium (Lu), promethium (Pm), samari (Sm) và yttri (Y).

Hiện nay, Trung Quốc là quốc gia có trữ lượng đất hiếm lớn nhất thế giới.

Đất hiếm có thực sự hiếm?

Đất hiếm có thực sự hiếm?

Theo Guardian, đất hiếm thực chất không hiếm như tên gọi. Chúng có thể có mặt ở mọi nơi trên bề mặt vỏ Trái Đất. Ví dụ, Cerium là nguyên tố có nhiều nhất với nồng độ 68 phần triệu (ppm – phần triệu), Thulium và Lutetium là hai nguyên tố có nồng độ cao hơn hàm lượng vàng hiện tại ít nhất 200 lần. Chỉ Promethium là hiếm nhất, chỉ có khoảng 570g trong toàn bộ lớp vỏ Trái đất. Tuy nhiên, Promethium hầu như chỉ được sử dụng trong một số thí nghiệm khoa học và con người có thể sản xuất nó một cách nhân tạo với số lượng lớn.

Vậy tại sao chúng được gọi là đất hiếm? Nguyên nhân là do việc khai thác nguyên tố đất hiếm từ quặng thô rất khó khăn và tốn kém vì hiếm khi tập trung ở một nơi có trữ lượng đủ lớn để khai thác kinh tế. Hơn nữa, các hoạt động khai thác mỏ có thể tàn phá môi trường và gây nguy hiểm cho hệ sinh thái do thải ra các sản phẩm phụ có nguồn gốc kim loại gây ô nhiễm môi trường nước. Vì vậy, các nước phương Tây rất hạn chế trong việc cấp giấy phép khai thác trong nước.

Đất hiếm dùng để làm gì?

Đất hiếm được gọi là “vitamin của công nghiệp hiện đại” bởi nó là thành phần không thể thiếu trong sản xuất các thiết bị, linh kiện điện tử, được ứng dụng vào nhiều lĩnh vực như: Công nghệ thông tin, y học, giao thông vận tải, hóa dầu, luyện kim, quân sự, v.v. Cụ thể như sau:

1. Trong công nghiệp

– Dùng để chế tạo nam châm vĩnh cửu – một bộ phận quan trọng của máy phát điện, máy tách từ trong công nghệ khai thác khoáng sản, ổ đĩa, động cơ nhỏ, các loại loa phát ra âm thanh,…

– Sản xuất đèn âm cực trong tivi.

– Làm chất xúc tác trong công nghệ lọc hóa dầu và xử lý môi trường.

– Dùng làm vật liệu siêu dẫn. Trong các ứng dụng quang điện, các ion đất hiếm được sử dụng làm vật liệu phát quang.

– Các nguyên tố như xeri, lanthanum và luteti được dùng để đánh bóng thủy tinh và tạo màu cho thủy tinh.

– Dùng trong sản xuất ống nhòm và làm phụ gia giảm khí thải trong hệ thống xả ô tô.

Một số ứng dụng của đất hiếm

2. Trong nông nghiệp

– Đất hiếm được bổ sung vào phân vi lượng để tăng năng suất và khả năng kháng sâu bệnh cho cây trồng. Ngoài ra, đã có một số thử nghiệm bổ sung thành phần này vào thức ăn chăn nuôi.

– Dùng làm thuốc diệt mối ở các cây mục nát và bảo tồn các di tích lịch sử.

3. Trong lĩnh vực hàng không và quân sự

– Dùng trong công nghệ laser hồng ngoại, phục vụ mục đích quân sự.

– Chế tạo cảm biến cho hệ thống tên lửa.

– Hệ thống điện của máy bay sử dụng nam châm vĩnh cửu samarium-coban được chế tạo từ kim loại đất hiếm để tạo ra điện. Máy bay sử dụng bộ truyền động nam châm làm bằng đất hiếm để điều khiển các bề mặt trong quá trình vận hành. Nam châm Samarium-coban còn đóng vai trò rất quan trọng trong nhiều hệ thống vũ khí quân sự khác.

– Bề mặt phủ gốm có khả năng chịu nhiệt nhờ oxit yttrium – một loại đất hiếm có tác dụng ngăn vật liệu chịu lửa zirconia thay đổi hình dạng, ban đầu được sử dụng trên động cơ máy bay để bảo vệ các bộ phận máy hợp kim.

4. Trong y học

Đất hiếm được sử dụng để sản xuất thiết bị phẫu thuật, thuốc trị ung thư, máy điều hòa nhịp tim và thuốc trị viêm khớp.

Việt Nam có đất hiếm?

Ở Việt Nam, đất hiếm phân bố chủ yếu ở khu vực Tây Bắc với trữ lượng tiềm năng có thể đứng thứ ba thế giới. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa khai thác ngành có hiệu quả và chưa xuất khẩu được.

Đất hiếm phân bố chủ yếu ở khu vực Tây Bắc

Các mỏ đất hiếm gốc tập trung chủ yếu ở Lào Cai, Lai Châu, Yên Bái, trong đó mỏ lớn nhất nằm ở Bắc Nam Xe – Lai Châu. Ngoài ra, vùng ven biển Quảng Ninh – Vũng Tàu còn có một số quặng đất hiếm nhỏ nằm rải rác.

Trên đây là một số thông tin về Đất hiếm là gì? mà LabTrường Chu Văn An muốn chia sẻ tới bạn đọc. Đây là những khoáng sản chiến lược, yếu tố của tương lai và được nhiều nước coi là vàng của thế kỷ 21, thậm chí thế kỷ 22.

Xem thêm:

• zircon là gì? Cách chọn trang sức zircon phù hợp với mệnh mệnh
• Đồng đen là gì? Đồng đen giá bao nhiêu?