CP điện là gì? Cấu tạo, cách làm việc, phân loại

Lê Hồng Phong

CP điện là thiết bị quan trọng trong hệ thống điện, giúp bảo vệ thiết bị và con người khỏi các sự cố như quá tải, ngắn mạch, cháy nổ. Trong bài viết này, KTH Electric sẽ cung cấp thông tin chi tiết về CP điện bao gồm cấu tạo, ứng dụng thực tế và cách lựa chọn.

CP điện là gì?

Electric CP (hay còn gọi là cầu dao điện, Circuit Breaker) là thiết bị ngắt mạch hiện đại thay thế cho cầu dao truyền thống. Chức năng chính của CP điện là tự động đóng/ngắt mạch điện giúp bảo vệ hệ thống khỏi quá tải, đoản mạch và hạn chế nguy cơ hư hỏng các thiết bị điện.

Khác với cầu chì – thiết bị chỉ hoạt động một lần rồi phải thay thế, cầu chì điện có thể được tái sử dụng nhiều lần và hoạt động với hai cơ chế: tự động tắt khi phát hiện sự cố hoặc vận hành thủ công. Nhờ đó, hệ thống điện luôn duy trì trạng thái ổn định, giảm nguy cơ cháy nổ, đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

Cấu trúc CP điện

Cấu tạo của CP điện bao gồm 3 bộ phận chính: Tiếp điểm bên trong, buồng dập hồ quang và cơ cấu truyền động cắt. Ngoài ra còn một số bộ phận khác như khung, móc treo,…

Liên hệ nội bộ

Tiếp điểm bên trong CP điện gồm 1 cực tĩnh và 1 cực động được nối với một lò xo, được thiết kế để đảm bảo quá trình đóng/ngắt mạch điện diễn ra an toàn và hiệu quả. Tiếp điểm kết nối với một thanh lưỡng kim nhiệt hoặc cuộn hút để đóng/ngắt mạch.

Buồng dập hồ quang

Khi mạch cấp điện bị đứt sẽ xuất hiện hồ quang điện do trong hệ thống vẫn còn dòng điện. Nếu không được kiểm soát, hồ quang điện có thể gây hư hỏng thiết bị và ảnh hưởng đến an toàn điện. Buồng dập hồ quang là bộ phận giúp dập tắt hồ quang nhanh chóng.

Buồng dập được tạo thành từ nhiều tấm thép xếp chồng lên nhau, chia dòng hồ quang thành nhiều phần giúp tản nhiệt nhanh và dập tắt hồ quang hiệu quả.

Có 2 loại buồng dập phổ biến:

• Buồng dập kiểu mở: Thích hợp cho dòng điện lớn trên 50kA hoặc điện áp trên 1000V, thường được sử dụng trong các hệ thống điện công nghiệp quy mô lớn.
• Buồng dập nửa kín: Có lỗ thoát khí để kiểm soát áp suất khi dập hồ quang, phù hợp với dòng điện dưới 50kA phổ biến trong các hệ thống điện dân dụng và công nghiệp vừa và nhỏ.

Cơ cấu truyền động cắt

CP điện có hai phương pháp truyền động cắt, tùy thuộc vào dòng điện định mức::

• Dẫn động bằng tay: Dùng cho CP có dòng điện dưới 125A, thường thấy trong các hệ thống điện dân dụng và công trình công nghiệp nhỏ. Người dùng có thể bật/tắt thủ công khi cần thiết.
• Truyền động cơ điện: Áp dụng cho CP có dòng điện từ 125A – 1600A, chủ yếu trong các hệ thống điện công nghiệp lớn. Việc đóng/ngắt được thực hiện tự động hoặc bằng điều khiển từ xa để đảm bảo vận hành an toàn và chính xác.

Ngoài 3 bộ phận chính trên, mạch điện còn bao gồm các bộ phận khác như khung thường được làm từ nhựa kỹ thuật cao cấp hoặc hợp chất cách điện giúp bảo vệ các bộ phận bên trong khỏi các tác động vật lý và môi trường bên ngoài.

Đọc thêm: Công tắc tơ là gì? Cấu tạo, công dụng và nguyên lý làm việc

Ứng dụng CP điện

CP điện ngày càng trở thành thiết bị quan trọng trong các hệ thống điện, từ hộ gia đình, tòa nhà thương mại cho đến các khu công nghiệp lớn. Với chức năng tự động ngắt mạch khi phát hiện quá tải, ngắn mạch hay rò rỉ dòng điện, CP Electric giúp bảo vệ hệ thống điện và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người sử dụng.

Trong các hộ gia đình, căn hộ, nhà riêng, CP điện thường được lắp đặt trong các tủ điện để bảo vệ từng khu vực riêng biệt như tủ lạnh, máy giặt, điều hòa, máy nước nóng,… Đặc biệt, CP điện giúp giảm nguy cơ bị điện giật khi có sự cố rò rỉ dòng điện, nhất là ở những khu vực có độ ẩm cao như phòng tắm, nhà bếp. Trong môi trường thương mại, CP Điện đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ, điều khiển tổng thể hệ thống điện của các tòa nhà văn phòng, trung tâm thương mại, khách sạn, bệnh viện,…

Đối với hệ thống điện công nghiệp, nguồn điện CP đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ các nhà máy sản xuất, khu công nghiệp nơi có phụ tải điện lớn và máy móc hoạt động liên tục. CP điện giúp ngắt điện ngay lập tức khi xảy ra quá tải hoặc ngắn mạch, bảo vệ các thiết bị công nghiệp và dây chuyền sản xuất khỏi bị hư hỏng.

Với sự phát triển của công nghệ, CP điện ngày càng hiện đại, không chỉ giúp bảo vệ hệ thống điện mà còn góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng điện trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Nhờ đó, CP Electric tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong hệ thống điện hiện đại, từ quy mô nhỏ đến quy mô công nghiệp.

Cách chọn giá điện cho gia đình bạn

CP điện là thiết bị phổ biến cho nhiều loại công trình từ dân dụng đến công nghiệp. Để đảm bảo an toàn và CB có thể hoạt động tốt nhất, tùy vào mục đích sử dụng mà bạn cần lựa chọn loại dây cáp điện phù hợp nhất.

Chọn CP điện phù hợp với hệ thống điện tổng thể

Các hệ thống điện thông thường thường yêu cầu CP điện phải có khả năng bảo vệ mạnh mẽ, chịu được tải trọng cao và phản ứng nhanh khi xảy ra sự cố. Khi lựa chọn giá điện cho lưới điện chung cần lưu ý:

Điện áp danh định:

• CP 1 pha: Dùng cho điện áp 220V, thích hợp cho hệ thống điện gia dụng.
• CP 3 pha: Dùng cho điện áp 380V, phổ biến trong công nghiệp, các tòa nhà lớn, nhà máy sản xuất.

Dòng điện định mức (Trong)

• Cần lựa chọn CP điện có dòng điện định mức phù hợp với tổng công suất tải.
• Bạn nên chọn CP có dòng điện định mức cao hơn tải thực tế từ 20% đến 50% để tránh tình trạng quá tải khi các thiết bị điện hoạt động cùng lúc.
• Ví dụ: Nếu phụ tải điện thực tế là 40A thì nên chọn CP có dòng điện định mức 50A – 60A để đảm bảo hiệu quả vận hành.

Khả năng cắt ngắn mạch (Icu/Ics)

• Tổng CP điện cần có khả năng ngắt dòng điện lớn (thường từ 6kA đến 50kA), tùy theo yêu cầu hệ thống.
• Ví dụ: Trong hệ thống điện của tòa nhà, nhà máy lớn, CP điện phải có khả năng cắt từ 25kA trở lên để đảm bảo an toàn khi xảy ra đoản mạch.

Thời gian ngắt mạch tối ưu

• CP điện phải có thời gian đáp ứng nhanh, giúp hạn chế hư hỏng thiết bị và bảo vệ hệ thống khỏi quá tải hoặc đoản mạch.
• Các dòng MCB (Miniature Circuit Breaker) và MCCB (Molded Case Circuit Breaker) cao cấp thường được thiết kế để cắt điện nhanh chóng trong mili giây nhằm giảm tác động tiêu cực đến hệ thống điện.

Chi tiết trong bài viết: Chi tiết bảng chọn aptomat theo công suất điện quy đổi

Chọn CP điện cho từng thiết bị điện

Ngoài tổng chi phí điện năng, hệ thống điện cần có chi phí bảo vệ riêng cho từng khu vực hoặc các thiết bị điện quan trọng. Khi chọn CP cho từng thiết bị, hãy ghi nhớ:

Phù hợp với công suất thiết bị: CP phải có dòng điện định mức phù hợp với thiết bị cần bảo vệ, không quá cao (có thể gây lãng phí) hoặc quá thấp (có thể bị gián đoạn liên tục).

Ví dụ:

• Máy nước nóng (2000W) -> Chọn CP 10A – 16A
• Điều hòa (9000 BTU) -> Chọn CP 16A – 20A
• Máy bơm nước (750W – 2200W) -> Chọn CP 10A – 25A

Lựa chọn CP điện chống giật (ELCB/RCCB) nếu cần:

• Tại các khu vực phòng tắm, bếp, bể bơi – những nơi dễ bị rò rỉ điện, bạn nên lựa chọn CP chống giật (ELCB, RCCB) để bảo vệ an toàn.
• CP chống giật 30mA là mức độ nhạy thông dụng giúp bảo vệ con người khỏi nguy cơ bị điện giật.

Loại CP theo ứng dụng:

• MCB (Miniature Circuit Breaker): Dùng cho các mạch điện nhỏ, công suất thấp (
• MCCB (Modded Case Circuit Breaker): Dùng cho các mạch điện công suất lớn, tải cao (>100A).
• RCBO (Residual Current Breaker with Overcurrent): Kết hợp CB chống quá tải và chống giật, bảo vệ toàn diện.

Một số câu hỏi về CP điện

• Câu 1: CP điện có phải là CP cầu dao không?

Công tắc điện không phải là cầu dao thông thường mà là một loại cầu dao tự động, có khả năng bảo vệ hệ thống điện khi xảy ra các sự cố như quá tải, ngắn mạch, rò rỉ điện. Trong khi cầu dao CP chỉ bật/tắt thủ công thì CP điện có thể hoạt động với nhiều cơ chế tự động như cầu dao để đảm bảo an toàn cao hơn.

• Câu 2: Công ty điện lực có thay cầu dao được không?

CP điện có thể thay thế hoàn toàn các cầu dao truyền thống vì ngoài chức năng bật/tắt thủ công, thiết bị này còn có khả năng tự động ngắt khi xảy ra các sự cố như quá tải, ngắn mạch hay rò rỉ điện. Nhờ đó, CP điện bảo vệ thiết bị và con người tốt hơn, giúp giảm nguy cơ cháy nổ, điện giật.

• Câu 3: CP có dùng cho mạch 3 pha không?

CP điện có thể sử dụng cho cả mạch 1 pha (220V) và 3 pha (380V), tùy theo nhu cầu. CP 1 pha phù hợp cho điện gia đình, văn phòng và cửa hàng nhỏ, trong khi CP 3 pha được sử dụng trong công nghiệp, nhà máy và các công trình xây dựng lớn để bảo vệ các thiết bị công suất lớn.

Trên thị trường có rất nhiều loại sản phẩm điện máy đến từ các thương hiệu uy tín. KTH Electric Chúng tôi rất vinh dự là đại lý cấp 1 chuyên cung cấp các sản phẩm điện máy chính hãng của các thương hiệu Schneider, LS, Hyundai, BTB Electric, Mitsubishi,…. Liên hệ ngay 0968 27 11 99 để nhận được báo giá nhanh và tư vấn miễn phí!

Qua bài viết tổng hợp trên, KTH Electric đã cung cấp những thông tin về điện CP (cầu dao điện), từ cấu tạo, nguyên lý hoạt động cho đến ứng dụng trong hệ thống điện dân dụng và công nghiệp. Hy vọng bài viết này đã giải đáp được thắc mắc của bạn. Hãy theo dõi chúng tôi để nhận thêm nhiều thông tin hữu ích