Chlorofluorocarbon – CFC là gì? Có ảnh hưởng gì tới môi trường, sức khoẻ?

Chu Văn An

Clorofluorocarbon hay viết tắt là CFC là một hợp chất hữu cơ được sử dụng phổ biến trong công nghiệp. Vậy CFC là gì? Khí CFC có phá hủy tầng ozone không? Nó có độc hay không? Nó đâu rồi? Những thắc mắc sẽ được giải đáp qua bài viết dưới đây.

1. Clorofluorocarbon – CFC là gì?

Clorofluorocarbon với tên viết tắt CFC là một loại khí dễ bay hơi có chứa carbon, clo và florua. Nó là một hợp chất hữu cơ halogen hóa với thương hiệu DuPont Freon.

CFC là khí gì?

Chất này được sử dụng rộng rãi làm chất làm lạnh trong tủ lạnh hoặc làm chất đẩy trong bình xịt,…

CFC có thể gây ra những tác động tiêu cực đến tầng ozone trong khí quyển nên hiện nay chúng đã được thay thế bằng các sản phẩm khác như HFC.

2. Nguồn gốc khí CFC? Nó đâu rồi?

Trong quá trình tổng hợp CCL4, nhà hóa học người Bỉ Frederic Swarts đã tìm kiếm khí CFC. Chất này được tạo ra do ông đã thay thế Clo bằng Flo trong quá trình phản ứng. Từ đó tạo ra CFC 11 và CFC 12, nghĩa là CCl3F và CCl2F2.

Đầu thế kỷ 20, chất này được sử dụng rộng rãi trong ngành điều hòa không khí. Bởi vì vào thời điểm đó cần phải tìm ra những chất có nhiệt độ sôi thấp, khó phản ứng và có độc tính thấp hơn so với dung môi được sử dụng vào thời điểm đó.

3. Đặc tính nổi bật của khí CFC

3.1. Kết cấu

Tương tự như các ankan đơn giản, C có trong liên kết CFC có cấu trúc đối xứng tứ diện. Bởi vì các nguyên tử flo và clo khác nhau về kích thước và điện tích, CFC có nguồn gốc từ CH4 bị lệch khỏi sự đối xứng tứ diện hoàn hảo.

Cấu trúc CFC

3.2. Tính chất vật lý

– Là dung môi dễ bay hơi nhưng vẫn thua kém ankan gốc do tính phân cực của nhóm halogen.

– CFC có nhiệt độ sôi cao hơn vì Cl- phân cực hơn F-.

– Tính dễ cháy: Khó chảy hơn so với mathane vì chứa ít liên kết CH hơn và các halogen được giải phóng giúp dập tắt các gốc tự do duy trì quá trình cháy.

3.3. Tính chất hóa học

Tham gia phản ứng phân hủy liên kết C-Cl. Đây là phản ứng quan trọng nhất của CFC.

CCl3F → CCl2F. +Cl.

Cl. clo ở dạng nguyên tử hoạt động rất khác so với clo ở phân tử Cl2. Cl. Ở dạng nguyên tử tồn tại lâu dài trong khí quyển, chúng sẽ là tác nhân xúc tác chuyển hóa ozone thành O2.

4. Phương pháp điều chế CFC

Để tạo ra khí CFC, phản ứng trao đổi halogen được thực hiện bằng cách thay thế các nguyên tử clo bằng flo từ metan clo hóa và etan. Dưới đây là phương trình tổng hợp chlorodifluoromethane từ cloroform.

HCl3 + 2 HF → HCF2Cl + 2 HCl

Ngoài ra, người ta còn điều chế CFC từ dẫn xuất brom làm nguyên liệu ban đầu bằng phản ứng gốc tự do của chlorofluorocarbons.

CF3CH2Cl + Br2 → CF3CHBrCl + HBr

5. Ứng dụng nổi bật của khí CFC

– Do CFC và HCFC có độc tính thấp nên được sử dụng rộng rãi làm chất tạo khí và chất đẩy trong lĩnh vực y tế.

– Dùng làm chất làm lạnh cho tủ lạnh, máy điều hòa.

CFC được sử dụng làm chất làm lạnh tủ lạnh

– Dùng làm chất độn trong bình xịt đuổi côn trùng, muỗi, gián,…

– Làm dung môi tẩy dầu mỡ.

6. Mức độ an toàn của khí CFC

6.1. CFC có phá hủy tầng ozone không?

Ozone có nhiệm vụ hấp thụ các tia cực tím có hại ở bước sóng từ 280 đến 320 nm của dải UV-B để ngăn chặn các tác hại sinh học đến môi trường và con người.

CFC là hóa chất được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp nếu chúng được thải vào khí quyển. Chất này có thể phá hủy tầng ozon, khiến chúng ta mất đi lớp áo giáp bảo vệ và khiến trái đất nóng lên, gây hiệu ứng nhà kính.

>> Xem thêm: Tầm quan trọng của tầng ozone đối với con người

CFC có thể phá hủy tầng ozone

6.2. Khí CFC gây ra tác hại gì cho con người?

Khi con người tiếp xúc nhiều với chất này có thể gây ra những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, thậm chí có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Cụ thể:

– Nếu hít phải ở nồng độ cao có thể gây ngộ độc hệ thần kinh trung ương, gây ra các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, run rẩy và co giật.

– Có thể gây rối loạn nhịp tim, thậm chí tử vong.

– Có thể gây ngạt thở.

Trong quá trình tiếp xúc và làm việc cần có biện pháp bảo vệ thích hợp để đảm bảo an toàn, tránh gây hại cho sức khỏe.

6.3. Tác động tới nguồn nước

Mặc dù ít xảy ra các phản ứng hóa học nhưng khi CFC xâm nhập vào nguồn nước có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường xung quanh và sức khỏe con người khi trực tiếp sử dụng nguồn nước đó cho sinh hoạt hàng ngày.

Như vậy, chúng ta đã thấy CFC có thể gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường và cơ thể, vì vậy trong quá trình sử dụng, người dùng nên tránh rò rỉ ra môi trường và có biện pháp tự bảo vệ mình trước các tác nhân gây hại.

Những tính chất, ứng dụng và tác dụng của khí CFC đối với môi trường, sức khỏe đã được LabvietCHEM chia sẻ ở trên. Nếu có thắc mắc vui lòng để lại thông tin bên dưới để chúng tôi giải đáp.