Chế độ ăn cho người bệnh thừa sắt

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn uống đối với người bị thừa sắt

Sắt là khoáng chất thiết yếu cho cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất hồng cầu. Tuy nhiên, cơ thể không thể tự sản xuất sắt mà phải bổ sung từ bên ngoài. Đây cũng là lý do khiến nhiều người bị thừa sắt do đưa quá nhiều sắt vào cơ thể, gây ra tình trạng quá tải.

Bệnh thừa sắt là một rối loạn liên quan đến sự tích tụ quá nhiều sắt trong cơ thể. Cụ thể, ruột mất khả năng điều chỉnh sắt trong cơ thể, dẫn đến tình trạng thừa sắt ở các cơ quan như gan, tim và tuyến tụy, gây tổn thương cho các cơ quan này.

Bạn đang xem: Chế độ ăn cho người bệnh thừa sắt

Sắt là một khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất các tế bào hồng cầu.

Vậy bạn nên ăn gì để đào thải sắt ra khỏi cơ thể? Những người bị quá tải sắt nên tránh các thực phẩm giàu sắt hoặc có thể làm tăng hấp thu sắt, chẳng hạn như thịt đỏ, gan, động vật có vỏ, ngũ cốc và bánh mì tăng cường sắt. Điều quan trọng nữa là hạn chế lượng vitamin C bổ sung, vì chúng có thể làm tăng hấp thu sắt.

Mặt khác, có nhiều loại thực phẩm bổ dưỡng an toàn và thậm chí có lợi cho những người bị thừa sắt. Sữa chua, phô mai, thịt gia cầm, cá, trứng, các loại hạt, đậu và ngũ cốc nguyên hạt đều là nguồn cung cấp protein, vitamin và khoáng chất tuyệt vời giúp cơ thể không bị thừa sắt.

Ngoài ra, có một số loại thực phẩm đã được chứng minh là ức chế sự hấp thụ sắt trong ruột. Chúng bao gồm canxi, phosvitin (có trong trứng), oxalat (có trong rau bina, cải xoăn và các loại rau lá xanh khác), phytate (có trong các loại hạt, đậu và ngũ cốc), polyphenol (có trong cà phê, ca cao và táo) và tannin (có trong trà đen và các loại thực phẩm khác). Việc đưa những thực phẩm này vào chế độ ăn uống của bạn có thể giúp hạn chế lượng sắt mà cơ thể bạn hấp thụ.

Xem thêm : 4 loại gia vị có lợi cho sức khỏe người đái tháo đường

Tuy nhiên, bệnh nhân được khuyên nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng chế độ ăn phù hợp với nhu cầu cụ thể của mình. Với chế độ ăn uống và lối sống phù hợp, bệnh nhân có thể kiểm soát tình trạng thừa sắt và duy trì sức khỏe tốt.

2. Các chất dinh dưỡng cần thiết cho người bệnh

Do sắt không phải là chất có thể hấp thụ vào cơ thể theo ý muốn nên những bệnh nhân mắc bệnh gan, tim mạch nên hạn chế sử dụng các thực phẩm chứa nhiều sắt như: ngũ cốc, đậu, rau bina, hạt vừng, thịt đỏ…

Ngoài ra, những bệnh nhân này không nên bổ sung sắt hoặc vitamin C hằng ngày. Bệnh nhân bị tổn thương gan không nên sử dụng đồ uống có cồn. Thay vào đó, nên kết hợp các sản phẩm ngăn cản hấp thu sắt như sữa, phô mai, sữa chua, trà… Đặc biệt, chúng ta nên ăn nhiều rau xanh và trái cây chứa nhiều chất xơ để làm giảm hấp thu sắt.

– Canxi: Canxi có trong sữa, rau lá xanh, đậu nành và cá béo được cho là làm chậm quá trình hấp thụ sắt trong ruột. Tuy nhiên, chỉ ở liều cao hơn (khoảng 300 – 600 miligam) thì những thực phẩm này mới có tác dụng tạo phức với sắt.

Trứng có chứa một loại protein gọi là phosvitin có tác dụng liên kết với sắt và giúp đào thải sắt ra khỏi cơ thể.

– Phosvitin: Trứng chứa một loại protein gọi là phosvitin liên kết với sắt và giúp đào thải sắt ra khỏi cơ thể. Mặc dù lòng đỏ trứng rất giàu sắt, nhưng phosvitin giúp hạn chế lượng sắt mà cơ thể hấp thụ từ chúng.

Xem thêm : Ăn thực phẩm biến đổi gene có nguy cơ ung thư không?

– Oxalate: Các hợp chất thực vật này có trong rau bina, cải xoăn, củ cải đường, các loại hạt, sô cô la, trà, cám lúa mì, dâu tây, v.v. được cho là làm giảm sự hấp thụ sắt không phải heme. Mặc dù rau bina giàu sắt, nhưng oxalate có thể hạn chế sự hấp thụ sắt.

– Phytate: Phytate có trong quả óc chó, hạnh nhân, đậu khô, đậu lăng, ngũ cốc và ngũ cốc nguyên hạt cũng cản trở quá trình hấp thụ sắt heme (loại sắt tự nhiên dễ hấp thụ nhất ở ruột).

– Polyphenol: Những hóa chất có nguồn gốc thực vật này có trong cà phê, ca cao, bạc hà và táo là chất ức chế chính quá trình hấp thụ sắt heme.

– Tannin: Hợp chất hữu cơ này có trong trà đen, nho, lúa mạch, nam việt quất, trái cây sấy khô có tác dụng liên kết với sắt và hỗ trợ bài tiết sắt ra khỏi cơ thể.

3. Gợi ý các món ăn cho người thừa sắt

Sắt thường được đưa vào cơ thể từ bên ngoài, thông qua thực phẩm hàng ngày hoặc nhiều loại thuốc. Tình trạng thừa sắt sẽ được cải thiện thông qua việc ăn những thực phẩm có lợi cho cơ thể.

Thực phẩm dành cho người thừa sắt bao gồm:

Rau và trái cây chứa nhiều chất xơ giúp giảm hấp thụ sắt khá hiệu quả, chẳng hạn như rau bina, sung, táo và bơ.

• Rau xanh và trái cây tươi: Rau và trái cây chứa nhiều chất xơ giúp giảm hấp thu sắt khá hiệu quả như rau bina, sung, táo và bơ.
• Gia cầm, cá, trứng, các loại hạt, đậu, ngũ cốc.
• Các thực phẩm có tác dụng lợi tiểu, đào thải sắt nhanh gồm có bí, bầu, rau sam, uống trà xanh, uống cà phê, nước ép rau má, nước ép râu ngô.
• Nên kết hợp các sản phẩm ngăn cản hấp thu sắt như sữa, pho mát, sữa chua.
• Thực phẩm chứa canxi (sữa, đậu nành, dầu cá), phosvitin (trứng), oxalate (rau bina, cải xoăn, lúa mì, dâu tây), phytate (quả óc chó, hạnh nhân, đậu khô, đậu lăng, ngũ cốc), polyphenol (cà phê, ca cao, bạc hà, táo), tannin (trà đen, nho, lúa mạch, quả việt quất).

Bệnh nhân nên tránh các thực phẩm như:

• Thịt đỏ: Thịt đỏ như thịt bò là thực phẩm có hàm lượng sắt cao nhất và dạng sắt trong thịt là sắt heme được cơ thể hấp thụ rất tốt. Bệnh nhân thừa sắt vẫn có thể ăn thịt đỏ nhưng chỉ nên ăn một lượng nhỏ, khoảng 170 – 250 gram mỗi tuần.
• Hải sản tươi sống: Tuy hàm lượng sắt trong hải sản không quá cao nhưng người bệnh thừa sắt nên hạn chế ăn hải sản, đặc biệt là các loại động vật có vỏ: tôm, cua, hàu, tôm tít, ốc…
• Thực phẩm giàu vitamin A và vitamin C: Vitamin C giúp tăng khả năng hấp thụ sắt tốt nhất. Nếu bạn bị thừa sắt, bạn nên hạn chế ăn các thực phẩm giàu vitamin C như cam, ổi, rau xanh, ớt chuông, khoai tây, quả kiwi,…
• Rượu: Thường xuyên uống nhiều rượu sẽ gây tổn thương gan. Sắt dư thừa cũng có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tổn thương gan. Do đó, những bệnh nhân bị sắt dư thừa gây tổn thương gan không nên uống rượu.
• Thực phẩm bổ sung: Không có nhiều tài liệu về việc sử dụng thực phẩm bổ sung khi xảy ra tình trạng quá tải sắt. Tuy nhiên, thực phẩm bổ sung có chứa sắt, vitamin C và multivitamin vẫn nên hạn chế hoặc sử dụng thận trọng.

https://giadinh.suckhoedoisong.vn/che-do-an-cho-nguoi-benh-thua-sat-172240909092946895.htm

Nguồn: https://truonglehongphong.edu.vn
Danh mục: Cẩm nang