Chất thải rắn là gì? Sự nguy hại từ ô nhiễm rác thải rắn

Chu Văn An

Chất thải rắn – vấn đề môi trường cấp bách hiện nay đã thu hút được sự quan tâm của nhiều tổ chức, cá nhân. Vậy chất thải rắn là gì? Chúng được phân loại như thế nào? Thành phần và quy trình xử lý chất thải rắn như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này để đưa ra giải pháp hữu hiệu.

1. Khái niệm chất thải rắn và chất thải rắn công nghiệp

Chất thải rắn là những chất rắn không còn giá trị sử dụng, được thải ra từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và sinh hoạt. Chúng có thể là bao bì nhựa, chai lọ, đồ gia dụng hỏng, rác thải thực phẩm, rác thải xây dựng và vô số loại rác thải khác.

Chất thải rắn công nghiệp, một loại chất thải rắn quan trọng, bao gồm tất cả các loại phế liệu và chất thải phát sinh từ quá trình sản xuất. Từ các ngành công nghiệp nhẹ như dệt may, sản xuất thực phẩm đến các ngành công nghiệp nặng như luyện kim, hóa chất đều tạo ra một lượng lớn chất thải công nghiệp. Sự tồn tại của chất thải công nghiệp cũng rất đa dạng, có thể ở dạng rắn, lỏng hoặc thậm chí là khí.

Hình 1: Chất thải rắn

2. Nguyên nhân gây ô nhiễm chất thải rắn là gì?

Chất thải rắn đến từ nhiều nguồn khác nhau trong đời sống hàng ngày. Các khu dân cư thải ra một lượng lớn rác thải sinh hoạt, bao gồm rác thải thực phẩm, bao bì, đồ dùng hỏng và rác thải đặc biệt như lốp xe và đồ điện tử.

Công nghiệp, với quy mô và sự đa dạng về hoạt động sản xuất, là nguồn phát sinh chất thải rắn đáng kể. Từ các nhà máy sản xuất, công trường đến cơ sở chế biến thực phẩm đều tạo ra một lượng lớn phế liệu, rác thải công nghiệp và hóa chất.

Các hoạt động thương mại, dịch vụ tại các trung tâm mua sắm, khách sạn, nhà hàng cũng góp phần vào tổng lượng chất thải rắn. Các loại chất thải từ các hoạt động này bao gồm chất thải thực phẩm, bao bì, giấy và các vật liệu khác.

Các cơ sở y tế, giáo dục, cơ quan hành chính cũng phát sinh một lượng lớn chất thải, đặc biệt là chất thải y tế, chất thải văn phòng và các loại chất thải nguy hại khác.

Cuối cùng, ngành nông nghiệp cũng tạo ra lượng lớn chất thải, bao gồm bao bì thuốc trừ sâu, vật tư nông nghiệp đã qua sử dụng và chất thải chăn nuôi.

Hình 2: Chất thải rắn phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau

3. Cảnh báo hậu quả ô nhiễm môi trường rắn

Chất thải rắn nếu không được xử lý đúng cách sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng cho môi trường và sức khỏe con người. Chất hữu cơ có trong rác thải, đặc biệt là rác thải sinh hoạt, khi phân hủy trong điều kiện khí hậu nóng ẩm sẽ tạo ra các khí độc, gây ô nhiễm không khí và gây ra các bệnh về đường hô hấp.

Ngoài ra, chất thải thải ra môi trường nước sẽ gây ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng đến hệ sinh thái thủy sinh và đe dọa trực tiếp tới sức khỏe con người khi sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm. Chất độc từ chất thải cũng xâm nhập vào đất, tiêu diệt sinh vật có ích, làm suy giảm chất lượng đất và gây mất cân bằng sinh thái.

Tóm lại, chất thải rắn là một trong những vấn đề môi trường cấp bách cần được giải quyết. Việc xử lý rác thải không đúng cách không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn đe dọa trực tiếp tới sức khỏe con người.

Hình 3: Hậu quả nghiêm trọng của chất thải rắn

4. Xử lý ô nhiễm chất thải rắn như thế nào?

4.1 Đối với chất thải rắn sinh hoạt

Đối với hộ gia đình thành thị:

• Phân loại: Sau khi phân loại rác thải sinh hoạt thành loại có thể tái chế và không thể tái chế, người dân cần lưu trữ riêng từng loại trong bao bì phù hợp.
• Thu thập và xử lý:
• Chất thải có thể tái chế: Nên chuyển giao cho các cá nhân, tổ chức thu gom tái chế hoặc các điểm thu gom rác thải công cộng.
• Rác thực phẩm, rác hữu cơ: Chứa trong bao bì sinh học hoặc túi có khả năng phân hủy hoàn toàn và chuyển đến đơn vị thu gom chuyên dụng để chế biến thành phân hữu cơ hoặc thức ăn chăn nuôi.

Đối với hộ gia đình nông thôn:

• Tận dụng tối đa: Chất thải hữu cơ nên được sử dụng làm phân trộn hoặc thức ăn cho gia súc, gia cầm.
• Thu thập và xử lý:
• Chất thải có thể tái chế: Tương tự như các hộ gia đình ở thành thị, nên chuyển đến các điểm thu gom rác công cộng hoặc cơ sở thu gom phế liệu.

Hình 4: Xử lý chất thải rắn sinh hoạt và công nghiệp

4.2 Đối với chất thải rắn công nghiệp

Trách nhiệm xử lý chất thải rắn công nghiệp của đơn vị sản xuất, kinh doanh:

• Phân loại từ nguồn: Các đơn vị sản xuất, kinh doanh có nghĩa vụ phân loại chất thải rắn công nghiệp ngay từ khi phát sinh, phân loại các loại chất thải khác nhau để thuận tiện cho việc xử lý, tái chế.
• Lưu trữ an toàn: Chất thải sau khi phân loại phải được lưu giữ riêng biệt, đảm bảo không lẫn lộn giữa chất thải thông thường và chất thải nguy hại. Việc bảo quản phải tuân thủ các quy định về an toàn môi trường.
• Tái chế và xử lý: Các đơn vị cần ưu tiên tái chế chất thải có khả năng tái sử dụng. Phần còn lại sẽ được chuyển về cơ sở chuyên ngành để xử lý theo quy định.

Trên đây là những thông tin giải thích rõ hơn cho bạn về chất thải rắn. Và qua bài viết này, chúng tôi mong rằng độc giả sẽ tiếp tục chung tay bảo vệ môi trường để hành tinh của chúng ta luôn sạch đẹp.