CB là gì? Cấu tạo và phân loại aptomat CB

Lê Hồng Phong

CB hay cầu dao tự động là một thiết bị rất quen thuộc trong đời sống hằng ngày, xuất hiện trong tất cả các hệ thống điện từ nhà máy, văn phòng, trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại cho đến gia đình. Trong bài viết này, hãy cùng KTH ELECTRIC tìm hiểu CB là gì, các loại CB phổ biến và ứng dụng của CB trong cuộc sống.

CB là gì?

CB là viết tắt của Circuit Breaker – thiết bị chuyển mạch điện. Chức năng chính của cầu dao điện là bảo vệ mạch điện khỏi những sự cố như quá tải, ngắn mạch hay rò rỉ điện. Khác với máy cắt thông thường, máy cắt CB có cơ chế ngắt điện tự động hoặc điều khiển bằng tay.

Thiết bị đóng cắt được chia làm 2 loại chính dùng cho hệ thống điện 1 pha – hệ thống điện 220V và hệ thống điện 3 pha 380V. Trong mỗi hệ thống điện có thể có nhiều cầu dao với công suất, tính năng khác nhau tương ứng với các nhiệm vụ khác nhau.

Cấu trúc điển hình của CB

CB bao gồm các bộ phận chính là cặp tiếp điểm, hộp dập hồ quang, cần gạt và móc bảo vệ. Đòn bẩy kết nối với một dải lưỡng kim hoặc nam châm điện. Dây pha trong mạch được nối vào hai đầu của cần gạt. Khi cần gạt được cấp điện, dòng điện chạy từ đầu vào, qua nam châm điện, qua tiếp điểm chuyển động, qua tiếp điểm tĩnh và đi ra cực tải.

Dòng điện làm cho nam châm điện bị nhiễm từ. Dòng điện tăng làm tăng lực từ của nam châm điện và ngược lại, dòng điện giảm làm giảm lực từ của nam châm điện. Khi dòng điện vượt quá mức an toàn, nam châm điện sẽ tạo ra lực từ đủ mạnh để kéo móc bảo vệ bên trong nối với cần gạt xuống. Tiếp điểm chuyển động nghiêng ra khỏi tiếp điểm tĩnh làm đứt mạch, khiến dòng điện dừng lại.

Móc bảo vệ của cầu dao CB thường có hai dạng: móc điện từ và móc rơle nhiệt. Hai loại này được sử dụng cùng nhau.

• Móc điện từ: Gồm một cuộn dây mắc nối tiếp với mạch chính, có tiết diện lớn và ít vòng dây. Khi dòng điện quá tải, lực từ cuộn dây sẽ kéo móc bảo vệ vào cần, mở cặp tiếp điểm của CB. Khi điều chỉnh điện trở của cuộn dây, giá trị cường độ dòng điện tức thời có thể được điều chỉnh.
• Móc rơle nhiệt: Có cấu trúc tương tự như rơle nhiệt với bộ phận làm nóng là một miếng kim loại mắc nối tiếp với mạch chính. Khi có dòng điện tải lớn chạy qua làm nóng miếng kim loại sẽ làm móc bảo vệ rơi tự do, làm hở cặp tiếp điểm của CB. Nhược điểm của loại móc này là độ trễ nhiệt lớn nên việc ngắt dòng khá chậm và chỉ dùng để bảo vệ chống dòng quá tải.

Các loại CB cao cấp hơn sử dụng các linh kiện điện tử (thiết bị bán dẫn) để giám sát dòng điện thay vì các linh kiện đơn giản.

=>> Chi tiết hơn bạn có thể xem tại: Cấu tạo cầu dao điện

Phân loại các dòng CB thông dụng

CB tự động được chia thành 4 loại chính: MCB, MCCB, RCBO và ELCB. Trong đó MCB và RCBO có dạng hình đinh hương; MCCB và ELCB có dạng khối. Ngoài ra còn có RCCB chuyên bảo vệ hệ thống khỏi các sự cố rò rỉ điện.

MCB

MCB (tên đầy đủ là Miniature Circuit Breaker) là một CB có hình dạng mạch nhỏ, dòng điện định mức thấp và được sử dụng rộng rãi trong mạng điện dân dụng. Chức năng của MCB là bảo vệ hệ thống khỏi tình trạng quá tải điện và đoản mạch.

MCCB

MCCB (tên đầy đủ là Molded Case Circuit Breaker) là CB có kích thước lớn, hình khối, dòng điện định mức từ trung bình đến cao, chịu nhiệt tốt, sử dụng chủ yếu cho hệ thống điện công nghiệp 380V và một số ít dùng cho hệ thống điện dân dụng. Chức năng của MCCB cũng tương tự như MCB.

RCBO

RCBO (tên đầy đủ là Residual Current Circuit Overcurrent) là một cầu dao loại nhỏ có dòng điện định mức thấp. RCBO có thể hiểu là sự kết hợp giữa MCB và RCCB. Vì vậy, chức năng của RCBO là bảo vệ hệ thống điện khỏi tình trạng quá tải, ngắn mạch, rò rỉ điện.

ELCB

ELCB (tên đầy đủ là Cầu dao chống rò điện đất) là CB có kích thước lớn, hình khối, có dòng điện định mức đa dạng nên được sử dụng cho cả mạng điện công nghiệp và dân dụng. ELCB có chức năng bảo vệ hệ thống chống rò rỉ điện, rò rỉ đường dây nối đất và quá tải điện. Như vậy có thể thấy ELCB là sự kết hợp giữa tính năng chống quá tải của RCCB và MCCB.

=>> Xem thêm: Phân loại các dòng aptomat phổ biến trên thị trường

Ứng dụng CB trong cuộc sống

Có thể thấy aptomat CB được chia thành nhiều loại với nhiệm vụ và tính năng khác nhau. Vì vậy, CB trong thực tế được ứng dụng trong cả mạng điện dân dụng 1 pha và mạng điện công nghiệp 3 pha.

CB là giải pháp hiệu quả để thay thế cầu chì – công tắc điện dùng một lần và cầu dao thủ công. Không khó để tìm thấy aptomat CB trong hệ thống điện của nhà riêng lẻ, chung cư, cao ốc văn phòng, nhà hàng, khách sạn, cửa hàng thương mại, nhà máy, xí nghiệp, trường học, bệnh viện, trạm điện, v.v.

CB đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện các sự cố về điện và xử lý kịp thời, bảo vệ an toàn cho hệ thống, đường dây điện, thiết bị điện và người sử dụng.

=>> Đọc thêm: Tìm hiểu về Circuit Breaker – bộ ngắt mạch điện

Nên chọn CB của hãng nào?

CB của KTH ELECTRIC là dòng sản phẩm quen thuộc trong các dự án điện công nghiệp 3 pha với sản phẩm nổi bật là MCCB và RCBO. Ngoài ra, KTH ELECTRIC còn có thêm dòng MCB chuyên dùng cho hệ thống điện dân dụng.

Thương hiệu CB KTH ELECTRIC đã có hơn 40 năm nghiên cứu và phát triển. Sản phẩm được sản xuất trên dây chuyền hiện đại, sử dụng nguyên liệu chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn chất lượng từ nhiều tổ chức giám định lớn trên thế giới như Dekra – Đức, Intertek – Anh, Underwriters Laboratory – Hoa Kỳ và sử dụng thương hiệu KEMA-KEUR. Vì vậy, CB KTH ELECTRIC là người bạn đồng hành đáng tin cậy, bảo vệ an toàn cho các công trình điện và hệ thống máy móc thiết bị hiệu quả.

Tham khảo sản phẩm CB ngay tại website https://btb-electric.com/vi/