Cadmium – Tác hại và biện pháp phòng ngừa nhiễm độc Cd

Chu Văn An

Cadmium là nguyên tố hóa học có trong vỏ Trái đất, được một nhà khoa học người Đức phát hiện vào năm 1817. Cadimi có ký hiệu hóa học là Cd, đứng thứ 48 trong bảng tuần hoàn. Đây là kim loại nặng trong đất, hiếm khi được tìm thấy ở dạng nguyên chất. Cadmium là một trong ba kim loại có hại nhất cho sức khỏe con người. Hãy cùng LabTrường Chu Văn An tìm hiểu thêm thông tin về nguyên tố này qua bài viết.

1. Cadmium là gì?

Cadmium hay còn gọi là Cadmium, ký hiệu hóa học Cd, là một kim loại nặng tồn tại trong đất. Thông thường chúng ta hiếm khi thấy Cd tồn tại ở dạng nguyên chất, kim loại này thường kết hợp với các thành phần khác để tạo thành nhiều hợp chất khác nhau như: Cadmium oxit, cadmium clorua, cadmium sulfate, cadmium sulfide.

Hình 1: Cadmium hay còn gọi là Cadmium, ký hiệu hóa học Cd

Cd được phát hiện vào năm 1817, có số 48 trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. Kim loại này được khai thác chủ yếu ở các mỏ chì, mỏ đồng và mỏ kẽm. Với đặc tính chống rỉ sét, Cd được ưa chuộng trong sản xuất cọc, hợp kim, ắc quy, que hàn,… Vì vậy, nhiều sản phẩm như đồ chơi trẻ em hay các vật dụng làm từ nhựa PVC thường chứa cadmium.

2. Tính chất nổi bật của Cadmium

Cadmium là kim loại nặng và thuộc nhóm nguyên tố quý hiếm trên Trái đất. Trạng thái rắn của Cd thường có màu trắng, xanh nhạt, dẻo, dễ uốn cong và dễ cắt bằng dao. Tương tự như kẽm, kim loại này không bị rỉ sét và thường kết hợp với các nguyên tố khác để tạo ra những hợp chất phức tạp hơn.

Cd có hóa trị +2, đây là trạng thái oxy hóa phổ biến nhất của kim loại này. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, Cd cũng có thể có hóa trị +1. Cd có khả năng tan trong axit nitric loãng hoặc axit sunfuric đậm đặc. Cd độc hại, tương tự như thủy ngân và không cần thiết cho sự sống.

Hình 2: Tính chất nổi bật của Cadmium

3. Nguồn ô nhiễm Cadmium

Hiện nay tình trạng ô nhiễm kim loại nặng, đặc biệt là Cadmium đang diễn ra phổ biến ở Việt Nam. Nguồn ô nhiễm này chủ yếu đến từ hai nguồn chính.

3.1. Cadmium phát sinh từ hoạt động công nghiệp

Cadmium được tạo ra từ các hoạt động công nghiệp, bao gồm: Sản xuất và khai thác tại các mỏ quặng; Cũng như các hoạt động sản xuất tại các nhà máy, xí nghiệp, đặc biệt là các nhà máy tiêu hủy rác thải sử dụng dầu cặn, than đá. Khí thải có chứa Cadmium sau đó lan ra môi trường, làm ô nhiễm không khí, đất, nước, gây ô nhiễm môi trường sống của con người và động vật.

3.2. Cadmium được sản xuất từ ​​hoạt động nông nghiệp

Cadmium cũng được sản xuất từ ​​hoạt động nông nghiệp. Khi sử dụng phân bón hóa học có chứa Cadmium sẽ thấm sâu vào lòng đất, sau đó thấm vào mạch nước ngầm. Cd sau đó được thực vật hấp thụ và tích lũy qua hệ thống rễ, lây nhiễm trực tiếp vào các sinh vật dưới nước. Điều này khiến các sản phẩm nông nghiệp trở thành nguồn cung cấp Cadmium đáng lo ngại trong thực phẩm được con người tiêu thụ hàng ngày.

Hình 3: Nguồn ô nhiễm Cadmium

4. Dấu hiệu cơ thể bị ngộ độc Cadmium

Ngộ độc cadmium được chia thành hai dạng: ngộ độc cấp tính và mãn tính. Cụ thể:

4.1. Nhiễm Cadmium cấp tính

Nhiễm Cadmium cấp tính xảy ra do tiếp xúc với kim loại này trong môi trường sống hàng ngày. Một lượng nhỏ Cadmium cũng đủ gây nguy hiểm cho sức khỏe và có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Dấu hiệu ngộ độc Cadmium cấp tính bao gồm:

Nếu tiếp xúc với Cadmium qua đường tiêu hóa từ thực phẩm bị nhiễm kim loại nặng, nạn nhân có thể bị rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, nôn, đau bụng và tiêu chảy.

Nếu ngộ độc Cadmium xảy ra qua đường hô hấp do khói có chứa Cadmium, người nhiễm bệnh có thể có các dấu hiệu như: Hắt hơi, sổ mũi giống cúm, sốt cao có thể gây ho, khó thở.

4.2. Nhiễm Cadmium mãn tính

Cadmium khi tích tụ lâu ngày trong cơ thể có thể gây tổn thương các cơ quan, đặc biệt là thận và một số cơ quan khác. Các triệu chứng của điều này bao gồm gây ra các vấn đề như:

• Gây protein niệu, tăng nguy cơ rối loạn chức năng gan.
• Giảm hoặc mất khả năng nhận biết mùi, ảnh hưởng đến khứu giác.
• Tăng nguy cơ xuất hiện vết loét ở niêm mạc mũi.
• Da trở nên nhợt nhạt và có thể gặp các vấn đề về màu sắc như răng vàng.
• Cadmium gây ra các vấn đề liên quan đến xương và khớp.

Hình 4: Ngộ độc cadmium ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe

5. Cadmium có nguy hiểm không?

Cadmium là kim loại nặng nguy hiểm thứ ba đối với cơ thể sau chì và thủy ngân. Ngộ độc cadimi ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cũng như tiềm ẩn những căn bệnh nan y nguy hiểm.

• Tác hại trực tiếp và gây ung thư: Cadmium gây ung thư phổi, tuyến tiền liệt, thận và bàng quang.
• Tác động qua nước và thức ăn: Cd trong nước và thức ăn gây suy thận, nôn mửa, loét niêm mạc và tử vong.
• Các bệnh về đường hô hấp: Tiếp xúc với khói thuốc có chứa Cd khiến nhịp tim chậm, khó thở và làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn.
• Tác dụng lên xương, khớp và tim: Cd gây loãng xương, đau nhức và các vấn đề về tim mạch.

LabTrường Chu Văn An vừa chia sẻ những thông tin liên quan đến kim loại Cadmium với các bạn. Cadmium là kim loại nặng tồn tại trong đất, nước, thực vật… Để phòng ngừa ngộ độc Cd, các gia đình nên sử dụng máy lọc nước, ăn thực phẩm sạch, hạn chế tiếp xúc với môi trường bụi bặm.