Chu Văn An
Nội dung bài viết
Axit xitric là gì? Các tính chất hóa lý là gì? Ứng dụng như thế nào? Đó là câu hỏi mà rất nhiều bạn đọc gửi tới LabvietCHEM trong thời gian gần đây. Và những thông tin về axit citric sẽ được giải đáp cụ thể trong bài viết dưới đây.
Axit xitric là gì?
Axit citric hoặc axit Tricarboxylic là một hợp chất có nguồn gốc từ nước chanh. Ngày nay, nó được sản xuất từ một loại khuôn cụ thể và được sử dụng trong nhiều ứng dụng.
Axit citric là một axit hữu cơ yếu, có nguồn gốc từ chanh. Nó được sử dụng như một chất bảo quản tự nhiên cũng như một chất phụ gia tạo vị chua cho thực phẩm và nước giải khát. Trong hóa sinh, axit citric được sử dụng làm chất trung gian xúc tác trong chu trình axit citric. Vì vậy, nó xuất hiện trong quá trình trao đổi chất của hầu hết các sinh vật.
Axit citric có nguồn gốc từ chanh
Nguồn gốc của axit xitric
Trên thực tế, axit citric được tìm thấy trong nhiều loại trái cây, chủ yếu thuộc họ Citrus như cam, chanh, bưởi, quýt…
Ngoài ra còn có một lượng nhỏ axit citric có trong dứa, dâu tây, cà chua, quả việt quất, quả mâm xôi và các sản phẩm có chứa các loại trái cây này, v.v.
Tính chất hóa lý đặc trưng của axit xitric
1. Tính chất vật lý
– Tên IUPAC: Axit 2-hydroxypropane-1,2,3-tricarboxylic
– Axit citric có thể gọi dưới một số tên gọi khác như axit 3-hydroxypentanedioic, axit 3-carboxylic, Hydrogen citrate, E330
– Trong điều kiện nhiệt độ thường, axit citric có thể tồn tại dưới dạng bột kết tinh màu trắng, dạng khan hoặc ở dạng dung dịch C6H8O7.H2O chứa một phân tử nước trong mỗi phân tử axit citric.
– Có vị chua đặc trưng.
– Trọng lượng phân tử: 192,13 g/mol.
– Nhiệt độ nóng chảy: 153 độ C.
– Nhiệt độ sôi: 175 độ C.
– Độ hòa tan trong nước: 133 g/100 ml (20°C)
– Độ axit (pKa): pKa1 = 3,15, pKa2 = 4,77, pKa3 = 6,40.
Công thức phân tử của axit xitric
2. Tính chất hóa học
– Tính axit: Mỗi nhóm carboxyl-COOH có thể cho một proton để tạo thành ion citra. Các ion này kết hợp với các ion kim loại để tạo thành muối, phổ biến nhất là muối canxi citrat hoặc tạo thành các phức chất được sử dụng làm chất bảo quản và chất làm mềm nước.
– Dùng làm dung dịch đệm hạn chế sự thay đổi nồng độ pH của dung dịch axit.
Axit xitric được điều chế như thế nào?
1. Trong công nghiệp
– Axit citric chủ yếu được điều chế bằng cách nuôi nấm sợi trong môi trường sucrose hoặc glucose, sau đó lọc nấm mốc ra khỏi dung dịch và tách axit citric bằng cách kết tủa với nước vôi để tạo thành canxi citrat. Tiếp theo dùng axit sunfuric để xử lý kết tủa thu được axit xitric.
– Ngoài ra, axit xitric còn được tách ra khỏi sản phẩm lên men của nước dùng bằng cách sử dụng dung dịch hydrocarbon của bazơ hữu cơ Trilaurylamine để chiết. Sau đó dùng nước để tách dung dịch hữu cơ và thu được axit xitric.
2. Trong tự nhiên
Axit citric được tìm thấy trong nhiều loại trái cây và rau quả, đặc biệt là cam quýt. Trong cam, bưởi nồng độ axit citric rất cao, chiếm tới 8% trọng lượng khô của các loại quả này.
Ứng dụng axit citric trong thực tế
1. Trong sản xuất thực phẩm và đồ uống
– Axit citric được dùng làm chất bảo quản trong nước uống đóng chai hoặc thực phẩm chế biến sẵn đóng gói, đặc biệt là nước giải khát và mang mã số E330.
– Là chất phụ gia giúp tăng độ chua, tăng hương vị và chống oxy hóa, kiểm soát độ pH.
– Thêm vào rau đóng hộp để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn.
– Là chất phụ gia tạo độ chua khi sản xuất rượu vang.
Là chất phụ gia tạo độ chua khi sản xuất rượu vang
– Dùng thay thế giấm và chanh.
– Là thành phần giữ các giọt mỡ tách biệt trong kem.
2. Trong việc làm sạch
– Tính chất đệm của phức hợp citrate dùng để điều chỉnh độ pH của chất tẩy rửa, xà phòng bằng cách tạo phức kim loại trong nước cứng, giúp chất tẩy rửa tạo nhiều bọt hơn, giúp làm sạch tốt hơn mà không cần phải làm mềm nước trước.
– Thay thế axit nitric để làm sạch đường ống trong công nghiệp và công nghệ sinh học.
3. Trong mỹ phẩm và làm đẹp
– Mỹ phẩm chứa axit xitric có tác dụng loại bỏ sắc tố gây sạm da và có tác dụng chống oxy hóa.
– Làm chất đệm tăng khả năng hòa tan của heroin nâu.
– Là một axit alpha hydroxy.
– Axit citric là thành phần hoạt chất trong lột da hóa học (tẩy da chết) và tạo ra các mô mặt có đặc tính kháng virus.
4. Trong dược phẩm
– Là thành phần chính được thêm vào để ổn định và bảo quản thuốc, thực phẩm chức năng cũng như tăng cường và che giấu mùi vị của thuốc như viên nhai hoặc sirô để trẻ dễ uống hơn.
Axit xitric được sử dụng trong thuốc xi-rô
5. Lợi ích của axit citric đối với con người
– Citrat trong axit citric là phân tử đầu tiên được hình thành trong một quá trình gọi là chu trình axit citric, giúp cơ thể chuyển hóa thức ăn thành năng lượng sử dụng được.
– Bổ sung các khoáng chất giúp tăng cường khả năng hấp thu của cơ thể như canxi, magie.
– Tăng cường hấp thu bổ sung kẽm.
– Giúp ngăn ngừa sự hình thành sỏi thận mới và phá vỡ sỏi thận cũ bằng cách làm cho nước tiểu của bạn khó hình thành sỏi.
Giúp ngăn ngừa sự hình thành sỏi thận mới
Trên đây là một số thông tin về axit xitric là gì? Tính chất và ứng dụng của axit xitric mà LabTrường Chu Văn An muốn chia sẻ đến các bạn. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn có thêm những kiến thức hữu ích về loại hóa chất này cũng như cách sử dụng đúng cách.
Nội dung được phát triển bởi đội ngũ truongchuvananhue.edu.vn với mục đích chia sẻ và tăng trải nghiệm khách hàng. Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng liên hệ tổng đài chăm sóc: 1900 0000 hoặc email: hotro@truongchuvananhue.edu.vn