Axeton là gì? Những ứng dụng không nên bỏ qua của axeton

Chu Văn An

Acetone là gì? Đây là thành phần có trong nhiều sản phẩm tiêu dùng khác nhau và cũng là hóa chất quen thuộc với chị em phụ nữ trong làm đẹp, điển hình là dung dịch tẩy sơn móng tay. Vậy bạn biết gì về hợp chất này? Hãy cùng LabTrường Lê Hồng Phong theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu chi tiết về tính chất cũng như ứng dụng cụ thể của axeton.

1. Tổng quan về axeton là gì?

1.1. Aceton là gì?

Acetone hay axeton là xeton nhỏ nhất có công thức hóa học (CH3)2CO và có tên hóa học là Dimethyl Formaldehyde. Xeton ở đây có nghĩa là nó bao gồm một nhóm xeton trong đó một nguyên tử cacbon sẽ có liên kết đôi với một nguyên tử oxy và 2 liên kết đơn với 2 nguyên tử cacbon khác.

Aceton là gì?

1. 2. Công thức Acetone

Aceton có công thức cấu tạo CH3-CO-CH3 với nhóm –CO- liên kết trực tiếp với 2 nguyên tử cacbon. Do đó, hợp chất này có các tính chất đặc trưng của nhóm chức năng này.

Công thức hóa học của axeton là CH3)2CO

1.3. Sự hình thành axeton

Tổng hợp sinh học: hợp chất được tạo ra trong cơ thể thông qua phản ứng khử cacbon của thể ketone, tuy nhiên lượng axeton tạo thành không lớn. Chế độ ăn kiêng bao gồm chế độ ăn chay hoặc chế độ ăn nhiều chất béo, ít carbohydrate có thể khiến ketosis và axeton hình thành trong các mô của cơ thể.

Chuyển hóa: Dimethyl Formaldehyde được hình thành từ quá trình oxy hóa isopropanol và có thể chuyển hóa thành D-lactate, pyruvate và cuối cùng là glucose.

2. Tính chất lý hóa của axeton

2.1. Tính chất vật lý

2.2. Tính chất hóa học

• Phản ứng với H2 tạo rượu bậc hai

CH3COCH3 + H2 → CH3CHOHCH3 (nhiệt độ, Ni)

• Phản ứng với bisulfit tạo kết tủa

(CH3)2CO + NaHSO3 → C3H7NaO4S

• Không bị oxy hóa bởi dung dịch AgNO3 hay NH3 hay Cu(OH)2 nhưng sẽ bị cắt mạch cacbon cạnh nhóm cacbonyl khi tiếp xúc với các chất oxy hóa mạnh như K2Cr2O7, KMnO4 trong môi trường axit tạo thành axit hữu cơ:

10(CH3)2CO + 8KMnO4 + 12H2SO4 → 4K2SO4 + 12H2O + 8MnSO4 + 15CH3COOH

• Phản ứng với amin

(CH3)2CO + CH3NH2 → CH3CNCH3CH3 + H2O

3. Cách điều chế axeton?

3.1. Phương thức sản xuất cũ

• Chưng cất axetat:

Ca(CH3COO)2 → CaO + (CH3)2CO + CO2

• Ông cũng thu được axeton từ quá trình lên men axeton-etanol với vi khuẩn Clostridium acetobutylicum.

3.2. Phương pháp sản xuất hiện tại

• Được sản xuất gián tiếp hoặc trực tiếp từ propan. Hầu hết axeton được sản xuất bằng phương pháp cumene: alkyl hóa benzen với propene để tạo ra cumene và sau khi oxy hóa tạo ra (CH3)2CO và phenol.
• Ngoài ra, hóa chất này còn được sản xuất trực tiếp bằng cách oxy hóa hoặc hydro hóa propene, tạo ra 2-propanol và sau khi oxy hóa isopropanol sẽ thu được axeton.
• Ngoài ra, hợp chất này cũng có thể là sản phẩm phụ của ngành chưng cất.

4. Acetone dùng để làm gì?

– Làm dung môi

• Dùng làm dung môi pha loãng nhựa polyester, dùng làm chất tẩy rửa và dụng cụ vệ sinh, trộn keo epoxy 2 thành phần trước khi đóng rắn và cũng là thành phần dễ bay hơi trong một số loại sơn và vecni.
• Là dung môi cho ngành dược phẩm, là thành phần trong một số loại thuốc và dùng để sản xuất rượu biến tính.
• Là dung môi vận chuyển, bảo quản hóa chất axetylen

Aceton là gì? Acetone được dùng làm dung môi cho một số loại sơn

– Là chất trung gian: dùng trong tổng hợp metyl methacrylat và bisphenol A

– Trong phòng thí nghiệm

• Được sử dụng làm dung môi không proton phân cực cho nhiều phản ứng hữu cơ
• Là chất tẩy rửa dụng cụ thủy tinh trong phòng thí nghiệm khi pha loãng
• Dùng để duy trì nhiệt độ thấp khi tiến hành thí nghiệm hóa học nhờ khả năng không bị đóng băng khi làm lạnh bằng đá khô đến -78 độ C

– Trong công nghệ và làm đẹp

• Nguyên liệu dược phẩm, phụ gia thực phẩm và được tìm thấy trong bao bì, bảo quản thực phẩm
• Dùng để trị mụn và bong tróc da khô, chết
• Làm keo tẩy sơn móng tay, tẩy keo tóc giả và ria mép

Acetone được dùng làm chất tẩy sơn móng tay

– Ứng dụng khác: dùng in mỹ thuật, làm sạch đồ gốm

5. Acetone có độc không? Tác hại của axeton bạn cần biết

Đây là chất lỏng không màu, có thể tổng hợp được trong phòng thí nghiệm nhưng cũng có trong tự nhiên. Nó có thể tích hợp vào đất và nước nhưng không tích tụ lâu dài trong đất, nước vì nó đã được chuyển hóa thành các hợp chất khác bởi các vi sinh vật có mặt trong đó. Vì vậy, hợp chất này vô hại vì nó biến đổi rất nhanh. Tuy nhiên, nếu kết hợp với một số chất khác như chloroform, hydrogen peroxide,… thì axeton sẽ trở nên có hại.

Khi sử dụng axeton không đúng cách và đúng liều lượng có thể dẫn đến một số tác hại như:

• Gây khó thở, nhịp tim chậm, huyết áp giảm
• Khi tiếp xúc với mắt: gây ngứa, thậm chí tổn thương giác mạc, gây đục thủy tinh thể
• Ảnh hưởng đến niêm mạc họng và niêm mạc mũi
• Gây nôn mửa và khi tiếp xúc với lượng lớn có thể gây nôn ra máu

6. Nguyên nhân và triệu chứng ngộ độc axeton

– Ngộ độc axeton là hiện tượng xảy ra khi lượng axeton tích tụ trong cơ thể vượt quá mức cho phép do một số nguyên nhân như:

• Tiếp xúc quá nhiều với sơn trong không gian chật hẹp, không thông thoáng
• Thật không may, tôi đã uống phải dung dịch tẩy rửa có chứa axeton
• Lạm dụng nước tẩy sơn móng tay

– Triệu chứng ngộ độc axeton

• Nhức đầu, thiếu tập trung, nói ngọng và có vị ngọt trong miệng
• Ức chế và gây mê hệ thần kinh trung ương
• Gây suy gan, thận và tuyến tụy trong một số trường hợp tiếp xúc với nồng độ axeton cao

Các triệu chứng ngộ độc axeton có thể xuất hiện: nhức đầu và khó tập trung

7. Những lưu ý khi sử dụng và bảo quản axeton

• Tiếp xúc với sản phẩm chứa (CH3)2CO trong môi trường khí
• Được trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ khi tiếp xúc trực tiếp với dung môi axeton
• Đặt ở nơi an toàn, xa tầm tay trẻ em
• Bảo quản nơi thoáng mát, tránh gần lửa, nơi có nhiệt độ cao hoặc gần đồ vật, thiết bị dễ cháy
• Tìm hiểu và có biện pháp sơ cứu kịp thời khi hóa chất tiếp xúc với các bộ phận trên cơ thể để tránh bị ngộ độc:
• Nếu tiếp xúc với mắt: tháo kính áp tròng (nếu có), rửa kỹ bằng nước sạch và đến cơ sở y tế.
• Trên da: rửa sạch bằng nước và xà phòng, bôi kem sát khuẩn để phòng ngừa.
• Nuốt phải không may: gọi cấp cứu ngay, nới lỏng quần áo, buộc dây,… không để nạn nhân nôn mửa hoặc hô hấp nhân tạo cho nạn nhân.

8. Acetone khác với ethanol như thế nào?

9. Mua axeton ở đâu giá tốt, chất lượng, uy tín?

Nếu bạn có nhu cầu mua dung môi axeton chất lượng, giá tốt thì không nên bỏ qua công ty LabTrường Chu Văn An. Với kinh nghiệm nhiều năm cung cấp hóa chất và thiết bị phòng thí nghiệm, Labvietchem sẽ là địa chỉ đáng tin cậy cho những khách hàng có nhu cầu tìm mua sản phẩm hóa chất. Khi mua hàng từ công ty chúng tôi, bạn có thể yên tâm về chất lượng sản phẩm được đảm bảo, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, giá cả cạnh tranh cao trên thị trường. Bên cạnh đó là dịch vụ toàn diện mang lại trải nghiệm mua sắm thuận tiện cho khách hàng.

Để biết thông tin chi tiết về các sản phẩm axeton tại Labvietchem hoặc những thắc mắc liên quan đến axeton là gì, vui lòng liên hệ tới hotline 0826 020 020 hoặc gửi tin nhắn trên website labvietchem.com.vn để chúng tôi giải đáp nhanh chóng và cụ thể nhất.