Aptomat đảo chiều là gì? Nguyên lý hoạt động và ứng dụng

Lê Hồng Phong

Cầu dao đảo chiều được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống điện công nghiệp và dân dụng. Loại cầu dao này là giải pháp hoàn hảo để tận dụng tối đa các nguồn điện như điện lưới, điện máy phát điện mà không bị xung đột. Vậy cầu dao đảo chiều là gì? Nguyên lý hoạt động của loại cầu dao này là gì? Bạn sẽ tìm hiểu qua bài viết sau đây của KTH ELECTRIC.

Khái niệm về aptomat đảo chiều

Cầu dao đảo chiều là loại cầu dao có 3 khớp nối hoặc 3 tiếp điểm, dùng để đảo chiều dòng điện trong mạch. Trên thực tế, cầu dao đảo chiều có nhiệm vụ chuyển đổi nguồn điện đầu vào. Thông thường nhất, khi kéo lên, cầu dao sẽ lấy điện từ lưới điện. Khi kéo vào giữa thì cầu dao sẽ cắt điện, khi kéo xuống thì cầu dao sẽ lấy điện từ máy phát điện. Hai chế độ nguồn có thể được thay đổi tùy theo phương pháp cài đặt.

Bộ ngắt mạch đảo chiều được lắp đặt để bảo vệ máy phát điện trước nguy cơ xung đột với lưới điện. Trường hợp máy phát điện đấu trực tiếp vào cầu dao chính, khi có điện lưới vào nhưng không thể tắt máy phát điện kịp thời sẽ xảy ra xung đột giữa 2 nguồn điện. Hệ thống điện bị chập, các thiết bị điện được kết nối sẽ bị cháy và máy phát điện sau đó sẽ bị hỏng. Vì vậy cần có cầu dao đảo chiều để ngăn chặn điều này xảy ra.

Nguyên lý hoạt động của máy cắt đảo chiều

Nhờ hệ thống lưỡi kẹp mạch linh hoạt, tùy theo trạng thái của cần gạt mà cầu dao đảo chiều có cho phép nguồn điện vào hệ thống điện hay không. 3 mức chuyển đổi nguồn điện cho phép người dùng dễ dàng điều khiển tùy theo thực tế:

• Gạt cần gạt lên là cấp điện từ lưới và ngắt máy phát điện, đây là chế độ mặc định
• Công tắc ở giữa ngắt tất cả nguồn điện đầu vào
• Tắt có nghĩa là nguồn điện được cung cấp từ máy phát điện và lưới điện bị ngắt kết nối.

Khi vận hành máy cắt đảo chiều truyền thống sẽ tạo ra hồ quang điện nên bạn cần thực hiện nhanh chóng. Cầu dao đảo chiều loại aptomat hầu như không tạo ra hồ quang điện khi sử dụng.

=>> Đọc thêm: Nguyên lý hoạt động của aptomat

Phân loại máy cắt đảo chiều

Dựa vào thiết kế bên ngoài, cầu dao đảo chiều có thể được chia thành hai loại: loại truyền thống và loại aptomat.

Bộ ngắt mạch đảo chiều truyền thống

Cầu dao đảo chiều truyền thống có thiết kế 3 ngạnh tương ứng với 3 chế độ đóng cắt: nối lưới, ngắt điện và nối nguồn máy phát điện. Loại cầu dao này có thể được lắp đặt trong hệ thống điện trước cầu dao chính. Có 2 thông số cơ bản thể hiện trên loại truyền thống là cường độ dòng điện cho phép và điện áp tối đa.

Cầu dao đảo chiều truyền thống có giá thành rẻ, thiết kế đơn giản, dễ sử dụng nhưng hầu hết chỉ sử dụng cho hệ thống điện một pha gia đình và không có tính năng chống giật, chống rò điện.

Bộ ngắt mạch đảo chiều loại Aptomat

Cầu dao đảo chiều loại aptomat cũng có 3 khe điều chỉnh tương tự dạng truyền thống nhưng sở hữu thiết kế tương tự aptomat. Loại cầu dao này có thể được lắp đặt vào hệ thống điện mà không cần thêm cầu dao. Các thông số thể hiện trên cầu dao đảo chiều hoàn toàn cũng tương tự như các loại cầu dao khác.

Cầu dao đảo chiều có nhiều thông số đa dạng và có thể lắp đặt cho cả hệ thống điện dân dụng 1 pha và hệ thống điện công nghiệp 3 pha. Một số loại có thêm tính năng chống rò rỉ, chống giật và tự động ngắt điện khi có sự cố. Ngoài ra, khi vận hành máy cắt đảo chiều sẽ không sinh ra hồ quang điện như máy cắt đảo chiều truyền thống.

Ứng dụng thực tế của cầu dao đảo chiều

Hiện nay, cầu dao đảo chiều đã dần thay thế cầu dao đảo chiều truyền thống bởi chúng có nhiều ưu điểm hơn, vừa an toàn cho hệ thống điện, vừa an toàn cho người sử dụng. Nhưng nhờ giá thành rẻ nên cầu dao đảo chiều cũ vẫn được nhiều hộ gia đình sử dụng để phòng tránh tình trạng mất điện cần sử dụng máy phát điện hoặc song song với năng lượng mặt trời.

Tại các nhà máy, tòa nhà lớn, trung tâm mua sắm, trung tâm hội nghị, khách sạn, nhà hàng,… nguồn điện dự phòng thường được chuẩn bị sẵn trong trường hợp có sự cố. Bộ ngắt mạch đảo chiều thường được sử dụng ở những khu vực này.

=>> Xem ngay: Phân loại các dòng aptomat phổ biến trên thị trường

Lưu ý khi lựa chọn và lắp đặt aptomat đảo chiều

Với các hệ thống điện cục bộ tại nhà như điện lưới, điện chuồng thì nên ưu tiên lựa chọn cầu dao đảo chiều truyền thống vì giá thành rẻ và dễ sử dụng. Mặt khác, nếu hệ thống điện có quy mô lớn hơn như cho cả gia đình, nhà xưởng thì cần ưu tiên lựa chọn cầu dao đảo chiều để đảm bảo an toàn.

Các thông số để chọn mua cầu dao đảo chiều cũng tương tự như việc chọn mua cầu dao thông thường: công suất tải phải lớn hơn công suất thực tế. Cùng với đó, hãy kiểm tra các linh kiện bên trong cầu dao, không nên chọn cầu dao có mối nối rỉ sét, đứt dây, gãy nhựa hoặc móp. Hoặc bạn nên yêu cầu người bán test thử trước khi mua.

Bên cạnh đó, bạn cần tìm hiểu chính xác vị trí lắp đặt loại cầu dao này. Bạn không nên lắp đặt nó sau cầu dao chính. Trước khi lắp đặt, hãy ngắt kết nối tất cả các nguồn điện đầu vào để tránh nguy cơ cháy, nổ hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe.

=>> Xem ngay: Hướng dẫn lắp đặt cầu dao đảo chiều

Từ những chia sẻ mới đây của KTH ELECTRIC, chúng tôi hi vọng các bạn đã hiểu rõ hơn về cầu dao đảo chiều, cách chọn mua và lắp đặt an toàn vào hệ thống điện.