Ancol propylic – Khái niệm, công thức, tính chất

Chu Văn An

Rượu propylic là một hợp chất hữu cơ có công thức phân tử C3H7OH. Hợp chất này được sử dụng làm dung môi trong sản xuất nhựa tổng hợp, dược phẩm hoặc sản xuất este xenlulo. Trong bài viết dưới đây LabTrường Chu Văn An sẽ chia sẻ những thông tin liên quan đến hợp chất này tới các bạn.

1. Cồn Propylic là gì?

Rượu propyl là một hợp chất hữu cơ chứa nhóm hydroxyl (OH) kết hợp với nguyên tử carbon bão hòa. Với công thức phân tử C3H7OH, hợp chất này được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp làm dung môi để sản xuất nhựa tổng hợp, dược phẩm và sản xuất este xenlulo. Trong tự nhiên, Propylic Alcohol tồn tại ở dạng nhỏ trong quá trình lên men.

Hình 1: Cấu trúc của rượu Propylic

1.1. Rượu Propylic là loại rượu gì?

Rượu được phân loại dựa trên cấu trúc bazơ hydrocarbon và số nhóm OH. Theo đó, Propylic Alcohol được phân loại như sau:

• Theo cơ sở hydrocarbon: Đây là một hợp chất rượu bậc một, bão hòa với chuỗi mở.
• Theo số lượng nhóm OH: Đây là hợp chất rượu đơn chức.
• Hợp chất này còn được biết đến với một số tên gọi khác như Propan-1-ol, Propylic Alcohol, n-Propanol, Propanol.

1.2. Công thức cấu tạo của hợp chất Propylic Alcohol

• Công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ Propylic Alcohol là: CH3-CH2-CH2-OH
• Công thức cấu tạo chung của rượu là: CnH2n+1OH (trong đó, n>=1)
• Công thức cấu tạo của Propan-1-ol: CH3-CH2-CH2-OH

2. Cấu trúc hóa học của hợp chất hữu cơ Propylic Alcohol

Cấu trúc hóa học của Propylic Alcohol, một hợp chất hữu cơ có công thức phân tử C3H8O, được xác định dựa trên cấu trúc của Propan-1-ol hoặc n-Propanol. Đây là phân tử Propane (C3H8) có nhóm hydroxyl (OH) liên kết với nguyên tử carbon cuối cùng.

Hình 2: Cấu trúc hóa học của Propylic Alcohol là C3H8O

Cấu trúc hóa học của hợp chất hữu cơ Propylic Alcohol (Propan-1-ol) được biểu diễn như sau:

CH3

|

CH3 – CH2 – CH2 – OH

Trong công thức cấu tạo này có tổng cộng 3 nguyên tử cacbon (C3H8), giữa chúng có liên kết đơn (hệ số Hydrocarbon là 1); và một nguyên tử oxy (O) nằm bên dưới nguyên tử carbon cuối cùng. Điều này chứng tỏ Propylic Alcohol có cấu trúc là Propan-1-ol.

3. Tính chất vật lý vượt trội của Propylic Alcohol

Tính chất vật lý của Propylic Alcohol tương tự như rượu thông thường bao gồm:

• Trạng thái tồn tại: Trong điều kiện bình thường, Propylic Alcohol tồn tại dưới dạng chất lỏng trong suốt.
• Độ hòa tan: Rượu propylic hòa tan vô hạn trong nước.
• Nhiệt độ sôi: Nhiệt độ sôi của Propylic Alcohol là 97,1 độ C, thấp hơn nhiệt độ sôi của muối và axit nhưng cao hơn nhiệt độ sôi của hydrocarbon, ete, este và một số chất khác.
• Dễ cháy: Propan-1-ol hay còn gọi là Propylic Alcohol, là một hợp chất dễ cháy.

4. Tính chất hóa học vượt trội của Propylic Alcohol

Phản ứng với Natri: Rượu propylic phản ứng với Natri giải phóng khí H2.

• CH3−CH2−CH2OH + Na → CH3−CH2−CH2−ONa + ½ H2 ​

Phản ứng với O2: Rượu propylic có thể phản ứng với O2 tạo thành CO2 và H2O theo công thức chung dưới đây:

• C3H7OH + 9/2O2 (nhiệt độ) → 3CO2 + 4H2O

Phản ứng với CuO: Rượu propylic phản ứng với CuO khi đun nóng, tạo ra phản ứng oxy hóa không hoàn toàn.

• CH3−CH2−CH2OH + CuO (nhiệt độ) →​ CH3−CH2−CHO + Cu + H2O

Phản ứng với HBr:

• CH3−CH2−CH2OH + HBr → CH3−CH2−CH2Br + H2O

Phản ứng với CH3OH: Rượu propylic phản ứng với CH3OH với sự có mặt của H2SO4 làm chất xúc tác và ở nhiệt độ 140 độ C:

• CH3−CH2−CH2OH+CH3OH (xúc tác H2SO4, 140oC) → CH3−CH2−CH2−O−CH3 + H2O

Phản ứng với axit axetic: Khi rượu Isopropyl phản ứng với axit axetic thu được sản phẩm là Propyl Formiat và nước:

• HCOOH + CH3CH2CH2OH→HCOOCH2CH2CH3 + H2O

5. Công thức pha chế Propylic Alcohol

Cách pha chế Propylic Alcohol rất đa dạng và không tồn tại một cách tự nhiên mà thường được thực hiện thông qua các phương pháp sau:

Hình 3: Công thức pha chế Propylic Alcohol

• Rượu propylic thường được sản xuất thông qua quá trình chưng cất phân đoạn dầu rượu tạp; Hoặc trong quá trình lên men ngũ cốc hoặc khoai tây để sản xuất ethanol.
• Một phương pháp khác là sản xuất Propylic Alcohol bằng cách hydro hóa propionaldehyde với sự có mặt của chất xúc tác. Quá trình này thường sử dụng công nghệ oxo. Trong đó propionaldehyde được sản xuất từ ​​quá trình hydroformyl hóa ethylene. Bằng cách sử dụng carbon monoxide và hydro với các chất xúc tác như phức hợp coban octacarbonyl hoặc rhodium.
• Trong một số trường hợp, Propylic Alcohol cũng có thể được điều chế trong phòng thí nghiệm bằng cách xử lý 1-iotopropane bằng Ag2O ẩm.

6. Ứng dụng của rượu Propylic

Ứng dụng của Propylic Alcohol (còn được gọi với những cái tên khác như Propan-1-ol, n-Propanol, hay Propylic Alcohol) rất đa dạng và phong phú trên nhiều lĩnh vực khác nhau:

• Hóa chất: Rượu propylic là chất hòa tan trong nước và có khả năng hòa tan nhiều chất hữu cơ khác. Vì vậy nó được sử dụng rộng rãi trong sản xuất hóa chất, nhựa, sơn và mực.
• Dược phẩm: Với khả năng tạo tê, giảm đau nhờ đặc tính kích thích trung tâm, Propylic Alcohol thường được sử dụng trong các sản phẩm dược phẩm như thuốc gây mê, giảm đau, kháng khuẩn.
• Các sản phẩm chăm sóc cá nhân: Propylic Alcohol thường được thêm vào các sản phẩm chăm sóc da và tóc như: Chất dưỡng ẩm, giúp làm mềm và giữ ẩm cho da và tóc.
• Nước hoa: Với hương thơm dịu nhẹ, Propylic Alcohol là nguyên liệu phổ biến trong sản xuất nước hoa và mỹ phẩm.
• Ngành sơn: Cồn propylic là dung môi quan trọng trong ngành sơn, dùng để hòa tan các chất sơn và điều chỉnh độ nhớt của hỗn hợp.

Hình 4: Rượu propylic được dùng làm dung môi hòa tan nhiều hợp chất hữu cơ

Với những ứng dụng đa dạng như vậy, Propylic Alcohol đóng vai trò quan trọng trong các lĩnh vực công nghiệp, sản phẩm chăm sóc da, dược phẩm và nước hoa. LabTrường Chu Văn An vừa mang đến cho các bạn những thông tin liên quan đến Propylic Alcohol qua nội dung bài viết. Hy vọng bài viết này đã mang lại những thông tin hóa học hữu ích cho các bạn.