Tài sản trí tuệ không được bảo hộ quyền sở hữu sẽ rất khó thực hiện chuyển giao

Ngày 21/8, Viện Đại học Mở Hà Nội tổ chức hội thảo “Xây dựng quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học”.

Hội thảo được tổ chức theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến nhằm trao đổi, thảo luận, chia sẻ các vấn đề liên quan đến việc xác lập, thực thi và bảo đảm quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ trong các trường đại học, đồng thời nâng cao năng lực, trách nhiệm của cán bộ, giảng viên và người học trong việc bảo đảm tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ.

Bạn đang xem: Tài sản trí tuệ không được bảo hộ quyền sở hữu sẽ rất khó thực hiện chuyển giao

Tổng quan hội thảo “Xây dựng quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học”.

Tham dự hội thảo, về phía khách mời có TS. Lê Ngọc Lâm – nguyên Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ); Thạc sĩ Nguyễn Văn Trực – Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Hỗ trợ phát triển thị trường công nghệ, Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp khoa học công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ); Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Quốc Nguyên – Trường Đại học Luật (Đại học Quốc gia Hà Nội).

Về phía lãnh đạo Viện Đại học Mở Hà Nội có PGS, TS Nguyễn Thị Nhung – Hiệu trưởng nhà trường và 2 Phó Hiệu trưởng: TS Dương Thăng Long, TS Nguyễn Minh Phương.

Tham dự hội nghị còn có các nhà khoa học, giảng viên, nhà nghiên cứu, sinh viên và học sinh đại diện cho nhiều cơ sở giáo dục đại học.

Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS.TS Nguyễn Thị Nhung – Hiệu trưởng Viện Đại học Mở Hà Nội khẳng định, thời gian gần đây, kết quả công bố, đặc biệt là các bài báo đăng trên tạp chí quốc tế uy tín của các cơ sở giáo dục đại học, trong đó có Viện Đại học Mở Hà Nội, có sự thay đổi rất mạnh mẽ.

Tuy nhiên, chuyển giao công nghệ là vấn đề cần được thảo luận vì nó liên quan trực tiếp đến số lượng bằng sáng chế, giải pháp hữu ích và giống cây trồng được cấp bảo hộ. Sở hữu trí tuệ không có quyền sở hữu trí tuệ khiến việc chuyển giao công nghệ trên diện rộng và thu lợi nhuận từ việc cấp phép công nghệ (là khi một doanh nghiệp nhận được công nghệ từ một tổ chức khác, chẳng hạn như trường đại học, viện nghiên cứu, công ty khác hoặc cá nhân – PV) trở nên rất khó khăn.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Nhung phát biểu khai mạc hội thảo.

Trong hoạt động giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học, những vấn đề liên quan đến bảo đảm và thực thi quyền sở hữu trí tuệ như khai thác, chia sẻ, sử dụng giáo trình, tài liệu giảng dạy, học tập giữa các cơ sở giáo dục đại học; hay chuyển giao, thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học từ nguồn ngân sách nhà nước… cũng là những vấn đề cần được làm rõ.

“Hội thảo có ý nghĩa đối với các cơ sở giáo dục đại học nói chung và Viện Đại học Mở Hà Nội nói riêng; không chỉ giúp phổ biến kiến ​​thức, nâng cao nhận thức về sở hữu trí tuệ và bản quyền; nâng cao nhận thức về tôn trọng và thực thi quyền sở hữu trí tuệ, quyền tác giả và quyền liên quan mà còn chia sẻ những ý kiến, kinh nghiệm cần thiết về cách xác lập quyền sở hữu trí tuệ, đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ cho các sáng chế, giải pháp hữu ích, sáng kiến, tác phẩm. Đồng thời, chia sẻ kinh nghiệm trong việc chuyển giao kết quả nghiên cứu khoa học để vừa đảm bảo khai thác hiệu quả đề tài sau khi nghiệm thu, vừa đảm bảo các quy định liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ.

Hội thảo cũng là diễn đàn để các trường đại học có thêm góc nhìn nghiên cứu, đưa ra các giải pháp, cơ chế, chính sách phù hợp để tổ chức, quản lý hoạt động sở hữu trí tuệ, nhằm tăng số lượng sáng chế, giải pháp hữu ích được công nhận bảo hộ; bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các nhà khoa học, nhà phát minh và khai thác hiệu quả các kết quả nghiên cứu khoa học”, PGS, TS Nguyễn Thị Nhung chia sẻ.

Xem thêm : Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương: Giải quyết dứt điểm tình trạng thiếu trường, lớp cục bộ

Tại hội thảo, PGS, TS Phạm Thị Tâm – Trưởng phòng Quản lý khoa học và quan hệ đối ngoại, Viện Đại học Mở Hà Nội cho biết, thời gian gần đây, kết quả hoạt động khoa học công nghệ của các cơ sở giáo dục đại học đã có sự cải thiện, đặc biệt là số lượng bài báo trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín thuộc danh mục WoS. Tuy nhiên, số lượng chứng nhận sở hữu trí tuệ và hợp đồng chuyển giao công nghệ vẫn còn khá khiêm tốn.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thị Tâm phát biểu khai mạc hội nghị.

Việc xác lập quyền sở hữu đối với sản phẩm nghiên cứu khoa học chưa được các nhà khoa học thừa nhận đầy đủ, nhiều kết quả nghiên cứu chưa được đăng ký bảo hộ. Ngoài ra, những lý do dẫn đến tình trạng ngại đăng ký sở hữu trí tuệ, hạn chế số lượng chứng chỉ sở hữu trí tuệ trong các cơ sở giáo dục đại học có thể kể đến như: quy trình đăng ký sở hữu trí tuệ tương đối phức tạp, thời gian thẩm định và cấp chứng chỉ lâu; một số cán bộ, giảng viên chưa có đủ thông tin, chưa hiểu rõ về quy trình đăng ký xác lập quyền sở hữu trí tuệ.

Theo PGS.TS Phạm Thị Tâm, tại các cơ sở giáo dục đại học, không chỉ kết quả hình thành từ hoạt động nghiên cứu khoa học cần được xác lập quyền sở hữu trí tuệ mà hoạt động đào tạo cũng hình thành và phát sinh nhiều loại tài sản trí tuệ, đặt ra nhiều vấn đề liên quan đến việc xác lập quyền cũng như bảo đảm và thực thi quyền sở hữu trí tuệ.

Ví dụ, việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ đối với tài liệu giảng dạy (như sách, giáo trình, bài giảng, học liệu điện tử, tài nguyên giáo dục mở) trong các cơ sở giáo dục đại học sẽ được triển khai như thế nào để đảm bảo quyền của tác giả trong quá trình khai thác, sử dụng; hay trong quá trình chia sẻ, khai thác tài liệu giảng dạy giữa các cơ sở giáo dục đại học, việc lựa chọn sử dụng nguồn tài liệu do các chủ thể khác sở hữu để phục vụ cho các chương trình đào tạo như thế nào để đảm bảo việc thực thi quyền sở hữu trí tuệ là những vấn đề cần được hiểu thấu đáo. Đồng thời, cần làm rõ những vấn đề mới của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 liên quan đến việc xác lập quyền sở hữu và bản quyền đối với các ấn phẩm, tài liệu giảng dạy, nội dung, sản phẩm nghiên cứu khoa học do AI tạo ra sẽ như thế nào?

Các ý kiến ​​tại hội thảo tập trung thảo luận các vấn đề liên quan đến việc xác lập, bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ đối với kết quả nghiên cứu khoa học, sách giáo khoa, giáo trình, tài liệu học tập, dự án, đề tài, luận văn, luận án, bài báo khoa học; hoạt động chuyển giao công nghệ, thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học từ ngân sách nhà nước, nguồn tự chủ và các nguồn tài trợ khác…

Tại hội thảo, TS Lê Ngọc Lâm – nguyên Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã tập trung chia sẻ về việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ trong các cơ sở giáo dục đại học. Trong đó, TS Lâm tập trung vào các nội dung về quyền sở hữu trí tuệ, chủ thể của quyền sở hữu trí tuệ và nguyên tắc xác lập quyền sở hữu trí tuệ.

Theo TS Lâm, các nhà khoa học, giảng viên có công trình nghiên cứu trước hết cần chú ý đăng ký sở hữu trí tuệ để bảo vệ sản phẩm nghiên cứu, tránh tranh chấp, rủi ro.

TS. Lê Ngọc Lâm chia sẻ tại hội thảo

“Lợi ích của việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ là tạo ra môi trường pháp lý lành mạnh, bảo vệ người tiêu dùng và xã hội. Cụ thể, sở hữu trí tuệ giúp bảo vệ thành quả sáng tạo, thúc đẩy hoạt động nghiên cứu và phát triển, đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học công nghệ, khuyến khích đầu tư và cạnh tranh, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững, ngăn chặn hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ”, TS. Lê Ngọc Lâm chia sẻ.

Quá trình thẩm định đơn đăng ký sở hữu trí tuệ bao gồm các bước sau: tiếp nhận đơn, thẩm định hình thức, công bố đơn, thẩm định nội dung, cấp/từ chối cấp văn bằng bảo hộ, đăng ký và công bố. TS. Lam cho rằng giai đoạn thẩm định nội dung mất khá nhiều thời gian.

Cũng chia sẻ tại hội thảo, PGS, TS Phan Quốc Nguyên – giảng viên Trường Đại học Luật (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, việc quản lý, khai thác sở hữu trí tuệ trong các cơ sở giáo dục đại học có tầm quan trọng rất lớn.

Việc khai thác tài sản trí tuệ trong các trường đại học xuất phát từ hoạt động thương mại hóa, chuyển nhượng quyền sở hữu, chuyển quyền sử dụng, thế chấp, góp vốn. Tuy nhiên, kết quả khai thác tài sản trí tuệ vẫn còn khá khiêm tốn so với tiềm năng và năng lực.

Một trong những nguyên nhân là do nhận thức của cán bộ, người học về quyền sở hữu trí tuệ còn thấp, chưa kể đến việc thiếu kỹ năng quản lý sở hữu trí tuệ để khai thác và thương mại hóa thành công.

Việc giảng dạy về sở hữu trí tuệ trong các cơ sở giáo dục đại học chưa được quan tâm đúng mức, ví dụ như việc giảng dạy chưa có tính hệ thống, nội dung và trình độ chưa chuẩn hóa,… Nhiều trường đại học chưa đưa nội dung về sở hữu trí tuệ vào giảng dạy hoặc nếu có thì cũng chỉ ở mức độ môn học chuyên ngành hoặc môn học tự chọn.

Ngoài ra, nhiều cơ sở chưa có bộ phận chuyên trách quản lý và khai thác sở hữu trí tuệ, số lượng đơn đăng ký còn ít, việc khai thác thông tin sở hữu trí tuệ còn yếu, chưa tạo được lòng tin cho các nhà khoa học cũng như chưa đảm bảo quyền lợi của chủ sở hữu đối tượng sở hữu trí tuệ, gây bức xúc, hạn chế sự sáng tạo và đam mê trong nghiên cứu.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Quốc Nguyên chia sẻ tại hội thảo.

Do đó, ông Nguyên đề xuất một số giải pháp nhằm tạo hiệu quả cao trong công tác quản lý, khai thác tài sản trí tuệ tại các cơ sở giáo dục đại học, như: Sự quyết tâm của đội ngũ lãnh đạo, chuyên gia tâm huyết tại đơn vị; hợp tác xây dựng văn bản quản lý tài sản trí tuệ; hợp tác đào tạo, bồi dưỡng, tư vấn, đăng ký, xác lập quyền sở hữu trí tuệ; hợp tác sáng tạo sản phẩm khoa học công nghệ gắn với thế mạnh của địa phương.

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trực – Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Hỗ trợ phát triển thị trường công nghệ, Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp khoa học công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ chia sẻ, những khó khăn hiện nay trong quá trình chuyển giao công nghệ là mục tiêu giữa nghiên cứu và thương mại khác nhau; nhà khoa học và doanh nghiệp thiếu kinh nghiệm trong thương mại hóa; thiếu vốn; khung pháp lý chưa hoàn thiện, thiếu cơ chế phối hợp hiệu quả…

Thầy Nguyễn Văn Trực phát biểu tại hội nghị.

Để khắc phục những khó khăn này, theo Thạc sĩ Nguyễn Văn Trực, Nhà nước cần xây dựng cơ chế chính sách phù hợp (ưu đãi về tài chính, thuế); nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động chuyển giao công nghệ; xây dựng các trung tâm hỗ trợ chuyển giao công nghệ; hoàn thiện khuôn khổ pháp lý; đào tạo nguồn nhân lực về kỹ năng kinh doanh, thương mại hóa. Đặc biệt, nhà trường cần tăng ngân sách đầu tư cho các hoạt động nghiên cứu cơ bản và ứng dụng.

Hội thảo cũng nhận được nhiều ý kiến ​​đóng góp, thảo luận sôi nổi về các vấn đề liên quan đến việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ trong các trường đại học. Từ đó, đề xuất các giải pháp để các trường thực hiện, cũng như đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn trong quá trình đăng ký sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ hiện nay.

Ngọc Mai

https://giaoduc.net.vn/tai-san-tri-tue-khong-duoc-bao-ho-quyen-so-huu-se-rat-kho-thuc-hien-chuyen-giao-post245023.gd

Nguồn: https://truonglehongphong.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục