Đề Ngữ văn ra ngữ liệu ngoài SGK: Thử thách và cơ hội cho giáo viên để thay đổi

Đề thi, bài kiểm tra môn Ngữ văn sẽ dựa trên các tài liệu khác ngoài sách giáo khoa năm học 2024-2025, điều này sẽ tác động nhiều đến giáo viên trong quá trình giảng dạy.

Tác giả là một giáo viên trung học và muốn chia sẻ một vài điều về việc ra đề thi và phương pháp giảng dạy môn Văn theo Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018.

Bạn đang xem: Đề Ngữ văn ra ngữ liệu ngoài SGK: Thử thách và cơ hội cho giáo viên để thay đổi

Ảnh minh họa, Ánh Dương.

Thứ hạng tốt nhấtNhững giáo viên vững chuyên môn, có tinh thần học hỏi và cầu tiến sẽ không gặp nhiều khó khăn khi đề thi Văn sử dụng các tác phẩm/tài liệu ngoài sách giáo khoa.

Ngược lại, những giáo viên còn thụ động, chưa thành thạo, không muốn học sẽ không theo kịp chương trình mới.

Những giáo viên này khó có thể dạy được các lớp cuối cấp, đặc biệt là học sinh lớp 9 thi tuyển sinh vào lớp 10, học sinh lớp 12 thi tốt nghiệp THPT và kỳ thi đánh giá năng lực (môn Tiếng Việt).

Ngoài ra, Toán và Văn là hai môn bắt buộc trong kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025.

Về cấu trúc đề thi đánh giá năng lực, ví dụ, cấu trúc đề thi đánh giá năng lực HSA 2025 của Đại học Quốc gia Hà Nội có phần 2 (bắt buộc) là môn Ngôn ngữ – Văn.

Phần này bao gồm 50 câu hỏi trắc nghiệm sử dụng các tài liệu liên quan đến nhiều lĩnh vực của cuộc sống như văn học, ngôn ngữ (từ vựng, ngữ pháp, hoạt động giao tiếp, phát triển ngôn ngữ và các biến thể ngôn ngữ, viết), văn hóa, xã hội, lịch sử, địa lý, nghệ thuật, v.v.

Ngữ liệu được chọn có thể nằm trong hoặc ngoài chương trình giáo dục phổ thông.

Vì vậy, việc giảng dạy chương trình mới nói chung và xây dựng bài kiểm tra đánh giá môn Văn nói riêng đòi hỏi giáo viên phải có năng lực chuyên môn.

Bài kiểm tra đánh giá cũng cho thấy năng lực chuyên môn của giáo viên có sự phân hóa rõ rệt so với Chương trình năm 2006.

Những giáo viên chỉ quen đọc, chép và dựa vào từng từ trong sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham khảo hoặc bài luận mẫu sẽ gặp nhiều khó khăn khi tạo câu hỏi đánh giá.

Cùng với đó, giáo viên lớn tuổi, quen với cách dạy cũ nhưng lại ngại đổi mới cũng là một thách thức trong việc giảng dạy cũng như trong việc xây dựng câu hỏi đánh giá.

Trên một số diễn đàn dành cho giáo viên dạy Văn, nhiều giáo viên chia sẻ rằng họ gặp rất nhiều trở ngại khi biên soạn bài kiểm tra đánh giá và phải nhờ đến sự trợ giúp của người khác.

Ngoài ra, việc triển khai Chương trình Ngữ văn mới cho học sinh phổ thông trong hai năm qua cho thấy giáo viên vẫn còn nhiều hạn chế trong việc biên soạn các bài kiểm tra đánh giá, kể cả bài kiểm tra dành cho học sinh năng khiếu.

Ví dụ, giáo viên ra đề thi vẫn mắc nhiều lỗi, phổ biến nhất là lỗi liên quan đến ngôn ngữ gây ra nhiều tranh cãi tiêu cực trong học sinh, phụ huynh và dư luận.

Xem thêm : Chuẩn bị vào năm học mới: Tạo điều kiện học tập tốt nhất

Điều này đòi hỏi tổ chuyên môn do trưởng nhóm đứng đầu phải tham mưu cho hiệu trưởng để sắp xếp, phân công nhiệm vụ chuyên môn cho phù hợp.

Cùng với đó, lãnh đạo nhà trường phải có kế hoạch cụ thể, dài hạn để hỗ trợ giáo viên trong việc xây dựng bài kiểm tra đánh giá.

Thứ hạng hai, Một số ý kiến ​​cho rằng, điều khó khăn nhất mà giáo viên phải đối mặt hiện nay là việc xây dựng đề thi đánh giá môn Văn chứ không phải là giảng dạy theo phương pháp mới.

Tuy nhiên, theo ý kiến ​​cá nhân của người viết, ý kiến ​​này chỉ đúng một phần khi giáo viên xây dựng bài kiểm tra đánh giá theo Chương trình mới.

Theo dõi sự phát triển của các câu hỏi kiểm tra và đề thi môn Văn trong thời gian gần đây, tác giả nhận thấy rằng giáo viên vẫn phụ thuộc quá nhiều vào sách giáo khoa khi thiết kế câu hỏi.

Cùng với đó, nhiều giáo viên thiết lập đề kiểm tra một cách máy móc dựa trên đánh giá của chuyên gia, trong khi học sinh ở mỗi nơi lại khác nhau.

Bên cạnh đó, giáo viên còn thiếu trình độ chuyên môn, không dám thay đổi cấu trúc, nội dung kiểm tra, thi cử vì sợ bị phê bình.

Tất nhiên, một phần do cán bộ quản lý nhà trường, tổ trưởng chuyên môn chưa dám nghĩ, dám làm nên giáo viên cũng sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi xây dựng câu hỏi đánh giá.

Thứ hạng baHiện nay, có ý kiến ​​cho rằng học sinh học Văn theo chương trình mới có phần hời hợt hơn so với chương trình cũ, một phần là do sự thay đổi trong cách thiết kế và đánh giá đề thi.

Theo tác giả, học sinh học Văn một cách hời hợt vì nhiều yếu tố.

Ví dụ, một số lĩnh vực kiến ​​thức vẫn mang tính hàn lâm, khiến học sinh khó hiểu. Ví dụ, kiến ​​thức về tiếng Việt, thể loại hồi ký, kịch hoặc viết báo cáo nghiên cứu (trình độ phổ thông trung học).

Hoặc một số văn bản, thể loại không phù hợp với tâm lý học sinh, ví dụ như chèo, tuồng, cải lương… (trình độ phổ thông trung học).

Về mặt giảng dạy, vẫn còn một số giáo viên tổ chức hoạt động học tập chưa hấp dẫn;

Giáo viên chưa đầu tư thời gian, công sức và trí tuệ vào việc chuẩn bị bài giảng;

Giáo viên chưa biết ứng dụng công nghệ thông tin hỗ trợ giảng dạy; dạy quá nhiều, nhồi nhét… là những nguyên nhân khiến học sinh không hứng thú học môn Văn.

Trong khi học sinh bị chi phối bởi phương tiện nghe nhìn thì có những hình thức giải trí khác hấp dẫn hơn việc học Văn học.

Ví dụ, nếu giáo viên cho học sinh xem kịch trên sân khấu, các em sẽ thích vì nhân vật, âm thanh, hình ảnh, v.v. rất bắt mắt và sống động. Đọc vở kịch trong sách giáo khoa sẽ nhàm chán hơn nhiều.

Xem thêm : Một số lưu ý về xây dựng ma trận và bản đặc tả kiểm tra định kì môn Ngữ văn

Thứ hạng riêng tưNăm học 2024-2025 là năm chương trình mới sẽ bao gồm tất cả các cấp trung học phổ thông, bao gồm cả môn Văn.

Điều này có nghĩa là việc giảng dạy theo phương pháp cũ và tư duy về kiểm tra, đánh giá theo cách cũ không còn phù hợp nữa.

Do đó, việc kiểm tra, đánh giá ở bậc phổ thông cũng phải theo cấu trúc kỳ thi tốt nghiệp phổ thông từ năm 2025.

Người viết nhận thấy đây vừa là áp lực rất lớn vừa là thách thức lớn đối với giáo viên trong năm học tới.

Do đó, tác giả đề xuất triển khai một số nội dung sau để góp phần nâng cao hiệu quả dạy và kiểm tra môn Văn.

Trước hết, giáo viên phải chủ động sử dụng chuyên môn của mình trong giảng dạy và tạo ra các câu hỏi đánh giá, miễn là chúng phù hợp với chương trình.

Vì vậy, hiệu trưởng không nên can thiệp sâu vào công việc chuyên môn mà hãy để đội ngũ chuyên môn chủ động và chịu trách nhiệm trước ban lãnh đạo.

Thứ hai, phòng/ban giáo dục đào tạo cần tổ chức các cuộc thi, ví dụ: thiết kế giáo án, bài giảng điện tử, biên soạn đề thi,… sau đó đăng tải lên trang web của ngành giáo dục để giáo viên có thể học hỏi lẫn nhau.

Thứ ba, tác giả sách giáo khoa thiết kế các video bài giảng mẫu và cung cấp các câu hỏi mẫu cho những bài học khó để giáo viên có thể học được nhiều hơn.

Thứ tư, không đánh giá giáo viên thông qua điểm số của học sinh. Điều này khác với việc để nghề nghiệp trôi nổi.

Năng lực của giáo viên phải được hiệu trưởng, tổ trưởng bộ môn, học sinh và phụ huynh đánh giá, không chỉ thông qua các bài kiểm tra và kỳ thi.

Thứ năm, ngành giáo dục cần nhanh chóng số hóa hồ sơ, giảm các cuộc thi không cần thiết để giáo viên có thêm thời gian và công sức đầu tư vào việc nghiên cứu bài học.

Học sinh vẫn phải làm bài tập theo mẫu dưới sự hướng dẫn của giáo viên và theo yêu cầu của chương trình, sách giáo khoa.

Theo góc nhìn của một giáo viên, tác giả nhận thấy việc biên soạn các câu hỏi kiểm tra, thi theo Chương trình mới sẽ giúp học sinh (kể cả giáo viên) tránh được tình trạng nhồi nhét, đoán câu hỏi như Chương trình 2006.

Phong cách viết và nội dung của bài viết phản ánh quan điểm và góc nhìn của tác giả.

Minh Anh

https://giaoduc.net.vn/de-ngu-van-ra-ngu-lieu-ngoai-sgk-thu-thach-va-co-hoi-cho-giao-vien-de-thay-doi-post244731.gd

Nguồn: https://truonglehongphong.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục