Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhắn gửi các trường đại học nhiều chữ “tự”

Đó là mong muốn, thông điệp của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn gửi tới các cơ sở giáo dục đại học tại Hội nghị giáo dục đại học năm 2024, diễn ra ngày 9/8 tại Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực của các cơ sở giáo dục đại học trong năm học vừa qua và trong 3 năm qua.

Bạn đang xem: Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhắn gửi các trường đại học nhiều chữ “tự”

“Những năm gần đây, giáo dục đại học gặp nhiều khó khăn do đại dịch Covid-19. Nhiều năm qua, các trường đại học không điều chỉnh học phí, hỗ trợ của nhà nước liên tục giảm, trong khi sức mua của người dân và doanh nghiệp giảm. Bối cảnh này đặt ra nhiều khó khăn cho giáo dục đại học.

Tuy nhiên, với nỗ lực to lớn, các cơ sở giáo dục đại học đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức. Kết quả của năm học vừa qua là nguồn động viên to lớn, tạo niềm tin với xã hội, người học và các bên liên quan”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn phát biểu tại Hội nghị Giáo dục Đại học năm 2024. Ảnh: Trần Hiệp

Từ khóa “Chất lượng” – Một vấn đề cũ nhưng dai dẳng

Tại Hội nghị Giáo dục đại học năm 2024, người đứng đầu ngành giáo dục nhấn mạnh nội dung thảo luận chính xoay quanh từ khóa “chất lượng”.

“Đây là vấn đề rất cũ, nhưng cái cũ này sẽ theo chúng ta trong một thời gian dài. Trọng tâm của chúng ta là chất lượng. Vấn đề đầu tiên chúng ta cần thảo luận là chất lượng. Vấn đề cần được thảo luận kỹ lưỡng và lưu ý trong thời gian tới không gì khác ngoài chất lượng. Chúng ta thực hiện và tăng cường quyền tự chủ cũng vì chất lượng. Chúng ta đổi mới cũng vì chất lượng. Hôm nay, chúng ta ngồi đây tất cả vì hai chữ chất lượng”, Bộ trưởng bày tỏ.

Trên cơ sở đó, lãnh đạo ngành giáo dục đã nêu lên những thách thức lớn mà giáo dục đại học nước ta hiện nay đang phải đối mặt.

Thách thức đầu tiên – “mọi người đều cảm nhận được và ngày càng gia tăng” – là sự cạnh tranh toàn cầu đối với hệ thống giáo dục đại học. Đó là sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt trên toàn cầu trong việc thu hút giảng viên, thu hút sinh viên, xếp hạng, thu hút đầu tư và thậm chí là ảnh hưởng xã hội. Sự cạnh tranh này đòi hỏi các cơ sở giáo dục đại học phải đổi mới và nâng cao chất lượng để phát triển.

Tiếp theo là thách thức về kỳ vọng, sự tin tưởng, kỳ vọng to lớn của Đảng, Nhà nước, Nhân dân, doanh nghiệp và xã hội đối với giáo dục đại học ngày càng lớn mạnh. Giáo dục đại học được tin tưởng và định vị là quốc sách hàng đầu, là đột phá chiến lược, là giải pháp quan trọng giúp đất nước đột phá trong phát triển kinh tế – xã hội.

“Bài học từ các nước phát triển ở Đông Nam Á và nhiều nước khác trên thế giới cho thấy, vào thời điểm then chốt của sự đột phá kinh tế, sự phát triển của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và nguồn nhân lực là những yếu tố quyết định. Và với những yếu tố này, chính các cơ sở giáo dục đại học sẽ phải giải quyết vấn đề này, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước”, Bộ trưởng nhấn mạnh, bày tỏ đây là áp lực đối với hệ thống giáo dục đại học.

Xem thêm : Việt Nam đạt thành tích xuất sắc tại Olympic trí tuệ nhân tạo quốc tế

Thứ ba, đó là thách thức trong việc cung cấp nguồn nhân lực ngày càng lớn mạnh, đa dạng với yêu cầu chất lượng ngày càng cao cho một nền kinh tế có nhiều đặc thù như Việt Nam.

Bộ trưởng phân tích, tỷ trọng doanh nghiệp FDI chiếm tỷ trọng rất lớn ở nước ta. Khi nền kinh tế có doanh nghiệp FDI chiếm tỷ trọng lớn thì nhu cầu về nguồn nhân lực không giống với các nền kinh tế khác. Các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam chủ yếu vào các lĩnh vực lớn, các lĩnh vực mà Việt Nam chưa có hoặc chưa có.

Từ đó, các doanh nghiệp luôn đặt câu hỏi về nhu cầu đáp ứng các yêu cầu về nguồn nhân lực. Và Việt Nam luôn bị đặt vào thế bất lợi và bị chỉ trích vì không đáp ứng được các yêu cầu về nguồn nhân lực.

“Làm sao chúng ta có thể đáp ứng được yêu cầu của một ngành công nghiệp hoặc lĩnh vực sản xuất mà trong nước không có, và không biết khi nào mới có? Nếu nền kinh tế do doanh nghiệp trong nước chi phối, có sự chuẩn bị về công nghệ và nguồn nhân lực bền vững, thì sẽ không đưa ra bình luận này.

Các trường đại học ở nước ta rất năng động, có ý chí cải tiến mạnh mẽ, những điều này chúng ta cảm nhận rất rõ. Nhưng với những ngành chưa từng có ở nước ta, hỏi có hay không thì chúng ta sẽ luôn rơi vào thế bất lợi. Đó sẽ không phải là đánh giá tích cực đối với chúng ta và sẽ còn kéo dài trong thời gian dài”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn phân tích.

Trước những thách thức trong việc cung cấp nguồn nhân lực cho doanh nghiệp FDI, Bộ trưởng nhấn mạnh nguồn nhân lực cần có tầm nhìn toàn cầu, mang tính quốc tế hơn để chủ động dự đoán xu hướng. Giải pháp hiện nay là đào tạo cơ bản, tăng cường khả năng thích ứng và chuyển đổi nhanh.

Các cơ sở giáo dục đại học cần tăng cường khả năng tự chủ, tự quản và tự lực.

Toàn cảnh Hội nghị Giáo dục Đại học 2024. Ảnh: Trần Hiệp

Tiếp đó, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đề cập đến thách thức phải đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người học cả về số lượng và chất lượng.

Người đứng đầu ngành giáo dục tiết lộ năm nay số học sinh vào tiểu học là 1,9 triệu – khẳng định nguồn học sinh cho các trường đại học sẽ ngày càng dồi dào. Do đó, Bộ trưởng nhấn mạnh các trường đại học có thể yên tâm về nguồn học sinh, điều quan trọng là phải đảm bảo chất lượng đào tạo.

Giáo dục đại học cũng phải đối mặt với thách thức là kỳ vọng và yêu cầu cao, nhưng đầu tư lại rất khiêm tốn. Thách thức của việc thúc đẩy quyền tự chủ trong thời đại mới đòi hỏi phải thúc đẩy chất lượng và chiều sâu của quyền tự chủ, đồng thời điều chỉnh các mục tiêu của quyền tự chủ.

“Chúng ta đã trải qua giai đoạn triển khai tự chủ từ thí điểm đến ứng dụng rộng rãi. Tự chủ đã thay đổi bộ mặt của các trường đại học, nhưng vẫn còn nhiều việc phải làm.

Chúng ta đang từng bước nỗ lực để đạt được quyền tự chủ cao hơn, sâu sắc hơn và thực chất hơn. Nhưng trong hệ thống, các cơ sở giáo dục đại học cần tăng thêm một số “bản ngã”. Đó là tự chủ, tự điều chỉnh và tự lực. Quan trọng hơn là biết mình cần làm gì, biết mình đang ở đâu. Biết mình để tự tin hơn vào hành động của mình, tự làm tốt hơn để hướng đến chất lượng cao hơn”, lãnh đạo ngành giáo dục nhấn mạnh từ “bản ngã” với các trường đại học trong việc thúc đẩy quyền tự chủ của trường đại học.

Xem thêm : Đông Anh: Khởi công xây dựng dự án Trường THPT Nguyên Khê

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng nhấn mạnh: “Chúng ta cần tránh tâm lý tự ti (trường mình nhỏ, trường địa phương, trường tư,…), tránh tâm lý tự kỷ, không muốn giao tiếp với bất kỳ ai. Nhưng điều đáng sợ nhất là tâm lý tự nuông chiều bản thân”.

Trong thời gian tới, để phát huy quyền tự chủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo lưu ý các trường cần hoàn thiện quy chế nội bộ.

“Gần đây, qua một số đợt thanh tra của các đơn vị chức năng thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, phát hiện nhiều đơn vị ban hành quy chế nội bộ, văn bản quản lý nội bộ trái quy định.

Hiện nay, Chính phủ và Quốc hội đang tập trung mọi nỗ lực để tạo đột phá về thể chế, điều chỉnh nhiều luật rất nhanh. Do đó, các cơ sở đào tạo cần cập nhật, đưa vào các quy định nội bộ để tránh mâu thuẫn, không thống nhất. Trong thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra xem việc ban hành quy định nội bộ có phù hợp, trái pháp luật hay không, hoạt động của hội đồng trường phối hợp với các sở có phù hợp không…

Các trường cũng cần lưu ý cần xây dựng, hoàn thiện đề án tự chủ theo quy định mới để trình các bộ ngành liên quan phê duyệt; kiện toàn một số nội dung trọng tâm về bộ máy và các yếu tố liên quan khác”, người đứng đầu ngành giáo dục nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng, các cơ sở giáo dục đại học đang đứng trước thách thức phải đổi mới tuyển sinh để đáp ứng mọi đổi mới từ giáo dục phổ thông đến giáo dục đại học. Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025 sẽ có nhiều đổi mới. Do đó, Bộ trưởng đề xuất các trường đại học cần có trách nhiệm hơn với giáo dục phổ thông.

“Việc tuyển sinh sớm của chúng ta có tác động tiêu cực đến giáo dục phổ thông ở giai đoạn cuối của bậc học này, nên cần cân nhắc trong thời gian tới. Học sinh được tuyển sinh sớm sẽ không được học nữa; các trường chỉ được đảm bảo tuyển sinh những học sinh trúng tuyển vào trường mình, số học sinh còn lại rất ít, với điểm rất cao, tạo ra sự bất bình đẳng trong cơ hội vào các trường đại học tốt. Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ cân nhắc đưa vào định hướng tuyển sinh năm sau.

Chúng tôi cũng lưu ý không nên có quá nhiều phương án tuyển sinh, càng đơn giản càng tốt, thuận tiện cho người học và xã hội. Các trường đại học tự chủ có mức độ tự chủ cao trong tuyển sinh, nhưng không có nghĩa là muốn làm gì thì làm. Tự chủ là tự chủ trong khuôn khổ các quy định. Vì lý do này, Bộ có thể tăng thêm một số khuôn khổ, chế tài để điều chỉnh tuyển sinh vào năm sau”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn lưu ý, đồng thời nhấn mạnh các cơ sở giáo dục đại học thực hiện tự chủ nhưng phải đề cao trách nhiệm xã hội.

Cuối cùng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đề cập đến những thách thức trong việc triển khai Quy hoạch mạng lưới giáo dục đại học và sư phạm sắp tới.

“Ngay từ đầu năm học mới, việc quy hoạch này sẽ bắt đầu được triển khai. Việc triển khai quy hoạch sẽ có nhiều thay đổi trong việc sắp xếp hệ thống trường học. Sẽ có những trường được ưu tiên đầu tư, cũng có những trường phải sắp xếp,… Vì vậy, tôi hy vọng chúng ta sẽ tiếp nhận với tinh thần đổi mới, có trách nhiệm với ngành và xã hội”, Bộ trưởng chia sẻ.

Chia sẻ thêm, vị chỉ huy ngành giáo dục bình luận, những thách thức trên nảy sinh ngay trong chính quá trình phát triển, trong quá trình giáo dục đại học ngày càng đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội.

“Những thách thức này cũng là cơ hội để giáo dục đại học đáp ứng, thỏa mãn và vượt qua. Tôi hy vọng rằng tất cả chúng ta, từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, các đơn vị, đến các cơ sở giáo dục, sẽ cùng nhau vượt qua và tự mình vượt qua những thách thức này để đạt được mục tiêu chất lượng”, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.

Đoàn Nhân

https://giaoduc.net.vn/bo-truong-nguyen-kim-son-nhan-gui-cac-truong-dai-hoc-nhieu-chu-tu-post244688.gd

Nguồn: https://truonglehongphong.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục