Amoni axetat là gì? Điều chế và ứng dụng của chất này trong đời sống

Chu Văn An

Amoni axetat là một loại muối vô cơ được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp và tổng hợp hóa học. Trong bài viết này, LabTrường Chu Văn An sẽ cùng các bạn tìm hiểu về tính chất và ứng dụng của amoni axetat.

1. Amoni axetat là gì?

Amoni axetat hay còn gọi là muối amoni axetat là một hợp chất hóa học có công thức CH3COONH4. Nó là một chất lưỡng tính, được hình thành từ phản ứng giữa amoniac và axit axetic.

Amoni axetat có khả năng điều chỉnh pH, ​​thường được sử dụng trong dược phẩm, thực phẩm và nhiều lĩnh vực khác. Trong tự nhiên, amoni axetat không tồn tại dưới dạng hợp chất tự do mà thường được tìm thấy trong các quá trình sinh hóa.

Amoni axetat là loại hóa chất gì?

2. Điều chế amoni axetat

2.1. Phương pháp điều chế

Trong phòng thí nghiệm, amoni axetat có thể được điều chế bằng nhiều phương pháp khác nhau tùy theo mục đích sử dụng và điều kiện thực tế. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

Trung hòa axit axetic bằng amoniac: Đây là phương pháp đơn giản và được sử dụng phổ biến nhất. Axit axetic loãng được trung hòa bằng dung dịch amoniac, sau đó dung dịch này được làm bay hơi để thu được amoni axetat.

Phản ứng diễn ra như sau: CH3COOH + NH3 → CH3COONH4

Phản ứng giữa axit axetic và amoni cacbonat: Amoni cacbonat phản ứng với axit axetic tạo ra amoni axetat, cacbon đioxit và nước. Khí CO2 thoát ra khỏi dung dịch giúp phản ứng diễn ra theo chiều thuận.

Phương trình phản ứng như sau: 2CH3COOH + (NH4)2CO3 → 2CH3COONH4 + CO2↑ + H2O

• Thủy phân acetonitril: Acetonitril (CH3CN) có thể bị thủy phân trong môi trường axit hoặc bazơ để tạo thành amoni axetat. Phản ứng này thường được sử dụng trong công nghiệp.
• Phản ứng giữa este và amoniac: Một số este của axit axetic, chẳng hạn như etyl axetat, có thể phản ứng với amoniac để tạo thành amoni axetat và rượu.

2.2. Điều kiện điều chế

Để quá trình điều chế amoni axetat đạt hiệu quả và an toàn cần phải lưu ý những điều kiện quan trọng sau:

• Nhiệt độ: Phản ứng giữa axit axetic và amoniac tỏa nhiệt. Vì vậy, cần kiểm soát nhiệt độ phản ứng ở mức vừa phải, thường là nhiệt độ phòng, để tránh dung dịch sôi và thất thoát sản phẩm.
• Nồng độ: Nên sử dụng dung dịch axit axetic và amoniac loãng để kiểm soát tốc độ phản ứng, tránh phản ứng quá mạnh.
• pH: Điều chỉnh pH dung dịch về mức trung tính hoặc hơi kiềm để thu được amoni axetat tinh khiết và ổn định.
• Tỷ lệ mol: Tỷ lệ mol giữa axit axetic và amoniac cần được tính toán chính xác dựa vào phương trình phản ứng, đảm bảo phản ứng diễn ra hoàn toàn.
• An toàn: Amoniac là chất khí có mùi nồng, gây kích ứng đường hô hấp. Axit axetic có thể gây bỏng da. Vì vậy, cần thực hiện các biện pháp an toàn trong phòng thí nghiệm, sử dụng thiết bị bảo hộ và vận hành cẩn thận để tránh tai nạn.

Điều kiện cần để điều chế CH3COONH4

3. Ứng dụng Amoni Acetate

Amoni axetat là muối amoni hữu cơ có nhiều ứng dụng quan trọng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

3.1. Trong công nghiệp

• Sản xuất axit axetic: Như đã đề cập ở trên, amoni axetat có thể được nhiệt phân để tạo ra axit axetic tinh khiết. Quá trình này được sử dụng rộng rãi trong ngành sản xuất axit axetic.
• Nhuộm vải: Trong ngành dệt nhuộm, amoni axetat được dùng để axit hóa vải, giúp cố định màu thuốc nhuộm và tăng độ bền màu cho sản phẩm.
• Công nghiệp thực phẩm: Amoni axetat được dùng làm chất điều chỉnh độ axit và chất đệm trong sản xuất một số thực phẩm. Nó còn là nguồn cung cấp nitơ cho vi sinh vật trong quá trình lên men thực phẩm.

3.2. Trong phòng thí nghiệm

• Bộ đệm: Amoni axetat là chất đệm phổ biến trong hóa học phân tích, sinh học và y học. Nó có khả năng duy trì độ pH ổn định trong phạm vi rộng.
• Chất xúc tác: Amoni axetat có thể được sử dụng làm chất xúc tác trong một số phản ứng hữu cơ, ví dụ như phản ứng ngưng tụ Knoevenagel.

3.3. Các ứng dụng khác

• Nông nghiệp: Amoni axetat là nguồn cung cấp nitơ cho cây trồng. Nó cũng được sử dụng để xác định khả năng trao đổi cation (CEC) của đất.
• Y tế: Amoni axetat được sử dụng trong một số loại thuốc, ví dụ như thuốc lợi tiểu.

Sản xuất axit axetic bằng nhiệt phân

4. Tác hại của Amoni axetat

Bạn cần phải thận trọng và tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng bất kỳ chất hóa học nào mà mình tiếp xúc. Muối amoni axetat có thể gây kích ứng da, mắt, miệng và mũi nếu chạm vào mà không có biện pháp bảo vệ.

Ngoài ra, nuốt loại muối này có thể gây hoại tử mô, phá hủy màng tế bào, xà phòng hóa da… Khí độc thoát ra khi đun nóng loại muối này sẽ gây tổn thương phổi, nghiêm trọng hơn có thể khiến cơ thể phân hủy natri hypochlorite.

Ammonium Acetate có hại cho con người không?

LabTrường Chu Văn An hy vọng bài viết này đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích về amoni axetat. Vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline 0826 020 020 hoặc truy cập website labvietchem.com.vn để được tư vấn và đặt mua amoni axetat chất lượng cao!