Aptomat chống sét lan truyền: Nguyên lý làm việc & phân loại

Lê Hồng Phong

Cầu dao chống sét được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống điện công nghiệp và dân dụng với chức năng bảo vệ dây dẫn và các thiết bị tiêu thụ điện năng, giảm thiểu tác động của sét tới hệ thống điện. Tìm hiểu nguyên lý hoạt động của cầu dao chống sét, phân loại và chất lượng sản phẩm trong bài viết tư vấn sau đây của KTH ELECTRIC.

Khái niệm về bộ ngắt mạch bảo vệ đột biến

Cầu dao chống sét hay còn gọi là thiết bị chống sét (tiếng Anh là Surge Protector) là loại cầu dao nguồn điện có tác dụng bảo vệ hệ thống điện trong trường hợp bị sét đánh làm điện áp tăng đột ngột. Cầu dao chống sét có khả năng phát hiện sự khác biệt về dòng điện. Nếu có sự khác biệt về dòng điện, thiết bị này sẽ tự động tắt nguồn.

Cầu dao chống sét lan truyền có hình dáng giống cầu dao MCB thông thường. Thiết bị không có cần gạt ON/OFF thông thường mà thay vào đó có nút kiểm tra bên cạnh để kiểm tra cầu dao có hoạt động tốt hay không. Ngoài ra, trên bề mặt còn có các thông số kỹ thuật quan trọng khác của máy cắt như: điện áp, dòng điện tải, thời gian tác động và dòng điện rò.

Cầu dao chống sét được sử dụng trong hầu hết các hệ thống điện độc lập, bao gồm cả điện dân dụng và điện sản xuất. Thiết bị này thường được đặt ở đầu nguồn điện, dẫn trực tiếp dòng điện cao áp xuống đất, hạn chế tối đa các sự cố xảy ra với hệ thống chính.

Nguyên lý hoạt động của cầu dao chống sét

Cầu dao chống sét hoạt động dựa trên nguyên lý bảo vệ. Khi sét đánh vào hệ thống, cầu dao sẽ trực tiếp cắt tia sét. Đồng thời, thiết bị sẽ truyền năng lượng điện do sét truyền qua dây dẫn sét song song tới cọc đất. Ngoài ra, bộ lọc chống ồn sét được kích hoạt giúp bảo vệ các thiết bị điện khỏi tình trạng quá tải, cháy nổ,…

Việc tăng điện đột ngột được mạch chống sét truyền dọc theo vị trí ổ cắm tới các thiết bị điện kết nối với ổ cắm. Nếu điện áp nằm trong mức cho phép, aptomat sẽ chuyển dòng điện được tạo ra này sang dây nối đất của ổ cắm. Dây nối đất chạy song song với dây nóng và dây trung tính, dẫn dòng điện ra ngoài mà không ảnh hưởng đến các thiết bị điện trong hệ thống.

Lưu ý: Tuổi thọ của cầu dao chống sét lan truyền khoảng 3 – 5 năm, tương đương 4 – 5 mùa giông bão. Nhưng trên thực tế thời gian sử dụng của thiết bị này sẽ được rút ngắn lại. Thông thường sau khi bị sét đánh, lượng joules của thiết bị này sẽ giảm đi dẫn đến khả năng bảo vệ hệ thống không được tốt như ban đầu. Vì vậy, sau 2 năm, bạn nên kiểm tra thiết bị và thay thế khi thấy có dấu hiệu hư hỏng.

Xem ứng dụng của cầu dao chống sét trong trường hợp cầu dao nhảy khi trời mưa

Phân loại máy cắt chống sét

Có 2 loại cầu dao chống sét phổ biến là loại 1 cực và loại 3 cực. Mỗi loại có cấu tạo và vai trò khác nhau. Bạn cần hiểu rõ những yếu tố này để lựa chọn loại thiết bị phù hợp cho hệ thống điện.

Cầu dao chống sét 1 cực

Cầu dao chống sét đơn cực được sử dụng phổ biến trong các hệ thống điện nhờ khả năng bảo vệ an toàn cho người sử dụng và các thiết bị điện khỏi bị sét lan truyền vào nguồn điện.

Đặc biệt, cầu dao này có thể phóng dòng điện xung sét từ 8kA đến 65kA, đảm bảo khả năng bảo vệ cao cho các thiết bị điện trước các tình huống quá tải hoặc cháy nổ do sét gây ra.

Bộ ngắt mạch bảo vệ đột biến 3 cực

Cầu dao chống sét 3 cực thường được sử dụng để bảo vệ hiệu quả các mạch điện khỏi tình trạng quá tải, ngắn mạch. Thiết bị có tác dụng đóng/cắt mạch điện khi có sét đánh.

Cầu dao chống sét 3 cực thường được sản xuất từ ​​nhựa chống cháy, hoạt động bền bỉ và hiệu quả trong cả hệ thống điện dân dụng và công nghiệp.

Đọc thêm: Cầu dao hẹn giờ tắt máy tự động: Đặc điểm kết cấu và ứng dụng

Việc sử dụng cầu dao chống sét giúp người dùng yên tâm hơn, đồng thời giảm thiểu nguy cơ gây hại cho hệ thống điện. Loại thiết bị này có dây chuyền chuyên dùng cho hệ thống điện công nghiệp và dân dụng. Trong quá trình thiết kế bản vẽ sơ đồ điện các bạn nên trang bị cầu dao này ngay từ đầu để đảm bảo hệ thống điện vận hành an toàn trong mùa mưa.