So sánh và hướng dẫn đấu aptomat 3 pha sang 1 pha

Lê Hồng Phong

Tương ứng với 2 hệ thống điện phổ biến: điện 1 pha và điện 3 pha là cầu dao 1 pha và cầu dao 3 pha. Tại sao hai loại aptomat này lại có tên gọi khác nhau? Trong bài viết dưới đây KTH ELECTRIC sẽ cung cấp cho bạn những thông tin về thiết kế, nguyên lý hoạt động và cách lắp đặt 2 dòng máy cắt 3 pha đến 1 pha.

So sánh máy cắt 1 pha và 3 pha

Có thể nhận biết máy cắt 1 pha và 3 pha qua hình thức bên ngoài và ứng dụng trong các công trình thực tế.

So sánh thiết kế và nguyên lý hoạt động của máy cắt 1 pha và 3 pha

Cầu dao 1 pha có thiết kế nhỏ gọn, chỉ có 1 cặp lỗ dây vào/ra, sử dụng cho các thiết bị điện công suất nhỏ. Hoạt động của cầu dao này dựa trên sự chênh lệch giữa hai dòng điện qua dây nóng và dây nguội (dây nóng và dây lạnh). Nếu hai dòng điện chênh lệch quá 15mA hoặc 30mA, cầu dao sẽ tự động tắt nguồn.

Cầu dao 3 pha có kích thước lớn, thường lớn gấp 3 lần bảng mạch 1 pha với 3 cặp lỗ dây đầu vào/đầu ra nên phù hợp với các thiết bị điện công suất lớn. Nguyên lý hoạt động của loại máy cắt này khá giống với máy cắt một pha. Sự khác biệt là sự so sánh dòng điện chạy qua dây ba pha.

So sánh công dụng của máy cắt 3 pha và 1 pha

Cầu dao 1 pha và cầu dao 3 pha đều có mục đích chính là ngắt mạch điện khi phát hiện sự cố quá áp hoặc ngắn mạch, rò rỉ điện,… Trong khi cầu dao 1 pha được sử dụng cho các thiết bị điện gia dụng như bếp từ, điều hòa, máy nước nóng thì cầu dao 3 pha được sử dụng cho các thiết bị điện công nghiệp như hệ thống cắt CNC, máy cán cuộn, máy dập, v.v.

Dòng điện đi qua cầu dao 1 pha là điện áp 1 pha 220V sử dụng trong sinh hoạt. Dây gồm 1 dây nóng và 1 dây lạnh. Mặt khác, dòng điện nối vào máy cắt 3 pha thường là dòng điện 3 pha 380V dùng trong công nghiệp. Dây gồm 3 dây nóng và 1 dây lạnh. Một vài trường hợp aptomat 3 pha được sử dụng cho điện sinh hoạt có nhu cầu sử dụng cao.

=>> Đọc thêm: Phân loại các dòng aptomat phổ biến trên thị trường

So sánh lắp đặt aptomat 1 pha và 3 pha

Cầu dao 3 pha có 3 cặp cực vào/ra tương ứng với 3 dây pha hoặc 3 pha và 1 dây trung tính. Trong khi đó, aptomat 1 pha chỉ có 1 cặp cực vào/ra tương ứng với 1 dây pha. Vì vậy, cầu dao 1 pha thường được sử dụng trong mạng điện 220V gia đình. Đối với các thiết bị có mức tiêu thụ điện năng thấp, cầu dao 3 pha được sử dụng rộng rãi trong mạng điện công nghiệp 380V. Khi lắp đặt vào hệ thống điện, aptomat 3 pha và 1 pha không có nhiều khác biệt. Bạn chỉ cần chú ý đặt đúng vị trí các đầu dây của aptomat 3 pha.

Khi nào tôi nên chuyển cầu dao 3 pha thành mạch 1 pha?

Cầu dao 3 pha tương thích tốt nhất với hệ thống điện 3 pha công nghiệp và giá thành của loại cầu dao này cũng cao hơn đáng kể so với cầu dao 1 pha. Nhưng trên thực tế, nhiều gia đình được tiếp cận nguồn điện 3 pha từ bên ngoài để sử dụng và có nhu cầu chuyển đổi sang nguồn điện 1 pha. Lúc này việc sử dụng CB 3 pha là cần thiết, tận dụng dòng điện 3 pha mạnh.

Lưu ý khi đấu nối vào nguồn điện 3 pha, bạn nên chuẩn bị thêm ổn áp 3 pha để đấu nối vào nguồn điện 220V/110V phục vụ nhu cầu sinh hoạt.

Hướng dẫn đấu nối máy cắt 3 pha với 1 pha

Sau đây là hướng dẫn đấu nối cầu dao 3 pha với cầu dao 1 pha và nguyên tắc khi thực hiện.

Nguyên tắc chuyển đổi

Trên thực tế, động cơ 3 pha có thể hoạt động trên lưới 1 pha nếu sử dụng tụ điện. Tụ điện này giúp khởi động động cơ lên ​​tới 80% công suất định mức. Tuy nhiên, cách này thường được áp dụng cho động cơ 3 pha có công suất dưới 2kW. Mỗi động cơ cần chọn sơ đồ và giá trị tụ điện phù hợp với các tiêu chí sau:

• Điện áp định mức (điện áp) trên cuộn dây phải được duy trì.
• Một trong hai cuộn dây pha được biến thành cuộn dây làm việc, cuộn dây còn lại trở thành cuộn dây khởi động.
• Giá trị tụ điện cần chọn phải đảm bảo độ lệch pha giữa dòng điện của cuộn dây làm việc và cuộn dây khởi động phải đạt 90 độ.

Sự khác biệt giữa aptomat 1 pha và 3 pha sẽ giúp bạn có nhiều lựa chọn lắp đặt hơn. Tùy theo nhu cầu sử dụng và lắp đặt thiết bị aptomat mà người tiêu dùng có thể lựa chọn thiết bị phù hợp nhất.

Sơ đồ chuyển đổi

Sơ đồ đấu nối máy cắt 3 pha và 1 pha thường có hai hình: hình sao và hình tam giác. Để đơn giản hóa việc chuyển đổi, bạn cần có tụ điện vĩnh cửu để sử dụng động cơ 3 pha và hoạt động với điện áp 1 pha. Ngoài ra, trước khi lắp đặt, bạn cần hiểu rõ cách đảo chiều quay của động cơ, ước tính và tính toán điện dung của tụ điện tương ứng với thiết bị điện. Sau đó cài đặt theo 1 trong 2 sơ đồ dưới đây:

Sơ đồ tam giác
Sơ đồ ngôi sao

Việc chọn đúng tụ điện vĩnh cửu đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thiết bị điện của bạn hoạt động với lượng điện dung phù hợp. Nếu vấn đề này không được giải quyết, hiệu suất của động cơ có thể bị ảnh hưởng và thậm chí có thể dẫn đến nổ cuộn dây kết nối.

=>> Đọc thêm: Hướng dẫn tính công suất máy cắt 3 pha

Tham khảo các bước đấu nối cầu dao 3 pha

• Bước 1: Tắt nguồn và tạo sơ đồ nối dây

Ngắt kết nối nguồn điện chính, xác định vị trí cần lắp đặt aptomat 3 pha.

• Bước 2: Bắt vít vào aptomat

Vặn cầu dao vào tủ điện hoặc bảng điện có nắp đậy. Khi vặn vít chú ý đặt đầu dòng aptomat phía trên, đầu tải phía dưới và vít thật chắc.

• Bước 3: Đấu dây cầu dao

Nguồn điện xoay chiều được cắm vào đầu đường dây của aptomat, đầu ra gắn vào cọc tải và các phụ tải. Nếu lắp ngược sẽ gây chập điện, nguy hiểm cho con người. Lưu ý dây nóng nối vào cực L, dây trung tính nối vào cực N.

Lưu ý, một số dòng cầu dao chống giật không có khả năng chống quá tải nên hãy lắp nối tiếp sau MCCB chính để đảm bảo an toàn điện khi xảy ra quá tải.

• Bước 4: Hoàn tất và kiểm tra

Sau khi lắp đặt cầu dao chống giật 3 pha, bạn cần kiểm tra hệ thống điện và sơ đồ lắp đặt để đảm bảo cầu dao chống giật hoạt động bình thường. Đảm bảo dây nối đất được nối với hộp tải rồi nối đất.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn nhận ra sự khác biệt giữa aptomat 1 pha và 3 pha. Hiện nay, aptomat KTH ELECTRIC đang được đánh giá là một trong những loại aptomat có chất lượng bền bỉ, hiệu suất sử dụng tốt cho mọi công trình, giá thành hợp lý.