Cầu dao điện tự ngắt liên tục: Nguyên nhân và khắc phục

Lê Hồng Phong

Cầu dao điện hay cầu dao tự động, cầu dao có nhiệm vụ tự động cắt dòng điện chạy qua khi phát hiện sự cố về điện như dòng điện quá tải. Trong điều kiện bất thường, cầu dao liên tục ngắt ngay cả khi bạn cố gắng bật nó lên, báo hiệu một sự cố nghiêm trọng hơn như hư hỏng hoặc cháy đường dây. Bài viết dưới đây của KTH ELECTRIC sẽ giúp bạn xác định nguyên nhân và giải pháp loại bỏ hiện tượng cầu dao tự động ngắt liên tục.

Nguyên lý hoạt động của máy cắt

Khi dòng điện đi qua cầu dao ở trạng thái bình thường, hai tiếp điểm sẽ kết nối với nhau thông qua hai móc tương ứng. Lúc này dòng điện xoay chiều đi qua cầu dao không có sự khác biệt giữa dây pha và dây trung tính, không tạo ra từ trường, không tạo ra lực hút từ và các tiếp điểm nối với nhau.

Tuy nhiên, khi có sự cố như đoản mạch hoặc quá tải dẫn đến chênh lệch dòng điện, một từ trường sẽ được tạo ra, kích hoạt nam châm để tách tiếp điểm ra. Khi đó, lưỡi dao sẽ di chuyển và mở ra khỏi hệ thống kẹp, tạo điều kiện cho tiếp điểm mở và làm ngắt mạch điện. Trong quá trình này có thể xảy ra hồ quang, ảnh hưởng đến hoạt động của cầu dao.

Nguyên nhân cầu dao tự ngắt liên tục

Cầu dao điện tự động ngắt liên tục là trường hợp từ trường được tạo ra liên tục, nghĩa là luôn có sự chênh lệch dòng điện trong cầu dao. Chúng ta có 4 giả thuyết sau đây về nguyên nhân của hiện tượng này.

Quá tải điện

Đồng thời, lượng điện tiêu thụ tăng cao khiến công suất điện tăng cao, vượt ngưỡng của cầu dao, gây ra tình trạng quá tải điện khiến cầu dao tự động tắt. Nếu trước khi bật cầu dao, công suất điện của hệ thống không giảm thì cầu dao sẽ ngắt liên tục. Đặc biệt khi cầu dao bật lên, các thiết bị chưa được tháo ra khỏi hệ thống sẽ khởi động lại khiến dòng điện tăng đột ngột, có thể gây hại cho cầu dao.

Đoản mạch

Đoản mạch hay đoản mạch là hiện tượng dây pha bị hở hoặc bị chập với dây trung tính. Điều này tạo ra dòng điện cao bất thường chạy qua, khiến cầu dao bị ngắt. Cầu dao sẽ ngắt liên tục cho đến khi hết ngắn mạch, nghĩa là phải tìm ra điểm ngắn mạch trên đường dây.

Cháy hệ thống điện

Nếu sau quá trình kiểm tra bạn xác định cầu dao ngắt liên tục không phải do quá tải thì khả năng cao sự cố xuất phát từ chập mạch ở nguồn điện chính.

Sự cố này có thể xảy ra ở bất kỳ điểm nào trong hệ thống, dẫn đến nguy cơ cháy nổ hoặc đoản mạch. Trong trường hợp này, cầu dao sẽ tự động ngắt để bảo vệ toàn bộ hệ thống mạch điện.

Bộ ngắt mạch bị hỏng

Cầu dao có tuổi thọ nhất định, tùy thuộc vào việc chúng có ổn định trong sử dụng thực tế và gặp nhiều sự cố hay không. Khi sử dụng quá lâu, các linh kiện bên trong bị hao mòn khiến chất lượng của cầu dao không còn như thiết kế. Ví dụ, cầu dao có dòng điện 50A nhưng chỉ cần dòng điện 40A là có thể cắt được.

Đọc thêm: Cách khắc phục hiện tượng ngắt mạch

Cách khắc phục tình trạng cầu dao chính liên tục bị ngắt

Sau khi đã nắm được nguyên nhân khiến cầu dao ngắt liên tục, bạn hãy tham khảo các giải pháp sau. Lưu ý: Trước khi thực hiện, bạn cần chuẩn bị dụng cụ điện, đồ bảo hộ và tắt nguồn điện để đảm bảo an toàn.

Bước 1: Kiểm tra và thay thế cầu dao

Cầu dao có chất lượng kém, không đảm bảo hoạt động và cần được thay thế. Bạn nên lựa chọn cầu dao của thương hiệu uy tín có thông số phù hợp với hệ thống. Ngoài ra, bạn nên chọn RCBO hoặc ELCB để có thêm khả năng bảo vệ chống đoản mạch.

Sau khi thay cầu dao nhưng hiện tượng nhảy liên tục vẫn xảy ra, bạn sẽ kiểm tra lại đường dây điện.

Bước 2: Định vị vị trí ngắn mạch trên đường dây

Nếu là máy cắt nhánh bị cắt liên tục thì rất đơn giản, chỉ cần xác định các đường tải liên quan. Nếu sự cố xảy ra ở cầu dao chính, hãy ngắt kết nối tất cả cầu dao nhánh và cầu dao riêng lẻ rồi bật và tắt từng cầu dao.

Sau mỗi lần bật, đợi 5 – 10 phút xem có bị mất điện hay không. Nếu cầu dao đó bị ngắt thì điểm đoản mạch nằm ở đường dây truyền tải tương ứng.

Bước 3: Xác định thiết bị gây đoản mạch

Khi đã xác định được nhánh nào bị chập điện, bước tiếp theo là tắt cầu dao chính và rút toàn bộ thiết bị điện trên tầng đó ra. Sau đó, bật lại cầu dao chính.

Tiếp theo, cắm lần lượt từng thiết bị mà bạn đã rút ra trước đó, cho đến khi cầu dao nhánh tự động tắt. Điều này giúp xác định chính xác thiết bị nào gây ra đoản mạch. Ngay sau đó hãy cách ly thiết bị đó và sửa chữa.

Bước 4: Xác định đường dây ngắn mạch

Trong trường hợp bạn đã kiểm tra tất cả các thiết bị mà vẫn không phát hiện được hiện tượng đoản mạch thì vị trí đó chắc chắn nằm ở đường dây điện. Trường hợp dây điện bị hở chỉ cần bóc lớp vỏ nhựa ra để kiểm tra. Với trường hợp dây điện treo tường sẽ khó khăn hơn: nếu có dây chạy bên trong tường thì bạn cần tháo ổ cắm nơi dây bị chập và thay thế; Nếu dây được chôn trực tiếp, bức tường cần phải được phá bỏ.

Lưu ý: Bạn nên gọi thợ điện để tìm chính xác vị trí đường dây một cách nhanh chóng.

Bước 5: Sửa chữa đường dây điện

Cách xác định vị trí ngắn mạch là dùng đồng hồ vạn năng kiểm tra cẩn thận từng cặp dây của ổ cắm và công tắc. Bằng cách này, bạn có thể xác định cặp dây nào đang bị đoản mạch. Sau khi xác định được đoạn dây bị chập, bước tiếp theo là cô lập đoạn dây đó rồi bật cầu dao chính như bình thường.

Trong trường hợp dây bị chập không quan trọng như dây chờ, dây đèn trang trí thì bạn có thể tạm thời không sửa chữa được. Nếu cần sửa ngay, bạn nên nhờ thợ điện đến làm.

Đọc thêm: Công tắc tơ là gì? Cấu tạo, nguyên lý làm việc và công dụng

Cách ngăn chặn cầu dao tự động tắt

Để tránh hiện tượng cầu dao ngắt liên tục xảy ra lần nữa, bạn cần lưu ý:

• Định kỳ kiểm tra hệ thống điện 2 lần/năm để phát hiện các vị trí nguy hiểm như ẩm mốc, đứt dây điện, thiết bị hư hỏng, xuống cấp.
• Tính toán lại công suất sử dụng trong hệ thống điện, so sánh với công suất thiết kế của cầu dao để đảm bảo cầu dao hoạt động tốt.
• Lựa chọn cầu dao chất lượng cao, thông số phù hợp với hệ thống điện, chia sơ đồ mạch điện cho từng nhánh thành các khu vực riêng biệt, cầu dao cho thiết bị công suất lớn.
• Không sử dụng các thiết bị điện kém chất lượng dễ làm hỏng đường dây điện, hoặc các thiết bị điện có công suất quá cao vượt quá thiết kế cầu dao.

Trên đây là tổng hợp những hướng dẫn, lưu ý về tình huống ngắt mạch tự động mà KTH ELECTRIC muốn thông báo tới các bạn. KTH ELECTRIC với hơn 40 năm sản xuất thiết bị điện tiêu chuẩn Châu Âu tự tin mang đến cho bạn những kiến ​​thức chính xác về kỹ thuật điện, giúp bạn sử dụng điện an toàn hơn mỗi ngày. Tham khảo các sản phẩm và giải pháp của chúng tôi trên website Điện BTB.