Aptomat 2 pha: Cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ứng dụng

Lê Hồng Phong

Cầu dao 2 pha hay còn gọi là cầu dao 1 pha 2 cực là thiết bị điện được thiết kế để bảo vệ hệ thống điện khỏi các sự cố như quá tải, ngắn mạch hay rò rỉ dòng điện. Hãy đọc ngay bài viết của KTH Electric để hiểu rõ hơn về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ứng dụng thực tế của máy cắt 2 pha.

Máy cắt điện 2 pha là gì?

Cầu dao 2 pha hay cầu dao 2 pha là thiết bị chuyển mạch tự động giúp bảo vệ hệ thống điện khỏi sự cố, hoạt động bằng nguồn điện xoay chiều 220V có 2 dây pha (L1, L2) hoặc 1 pha và 1 trung tính (L, N). Thiết bị có hai đầu nối dây, ký hiệu 2P, có dòng điện định mức từ 1A đến 125A, phù hợp với hệ thống điện dân dụng, tòa nhà, nhà máy nhỏ và cơ sở hạ tầng. Một số loại CB 2 pha còn có chức năng chống giật (ELCB, RCBO, RCCB), giúp tăng độ an toàn cho người sử dụng và các thiết bị điện.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của máy cắt 2 pha

Cấu tạo của máy cắt 2 pha

Cầu dao 2 pha là dòng cầu dao dùng để đóng cắt nguồn điện và bảo vệ hệ thống điện khi xảy ra các sự cố như quá tải, ngắn mạch hay rò rỉ điện, đảm bảo an toàn cho người sử dụng và các thiết bị điện. Máy cắt 2 pha thường bao gồm:

• Liên hệ: Tiếp điểm bao gồm cực tĩnh (cố định) và cực chuyển động (di chuyển để đóng/ngắt mạch). Cực tĩnh duy trì kết nối, còn cực động tách ra khi có sự cố để bảo vệ hệ thống.
• Buồng dập hồ quang: Chứa các tấm thép bố trí thành lưới nhằm phân chia và dập tắt hồ quang khi mạch điện bị gián đoạn, đảm bảo an toàn cho hệ thống điện.​
• CCơ cấu truyền động cắt: Có thể vận hành bằng tay hoặc cơ điện (chẳng hạn như nam châm điện) để đóng hoặc đóng mạch điện.​
• Móc bảo vệ: Bao gồm móc điện từ và móc rơle nhiệt, có chức năng tự động ngắt cầu dao khi xảy ra quá tải, đoản mạch hoặc rò rỉ điện.​

Cầu dao 2 pha có thể hoạt động dựa trên nguyên lý bảo vệ quá tải, ngắn mạch, rò rỉ điện

Nguyên lý làm việc của máy cắt 2 pha

Máy cắt 2 pha có thể hoạt động dựa trên nguyên lý bảo vệ quá tải, ngắn mạch, rò rỉ điện:

• Bảo vệ quá tải: Khi dòng điện vượt quá giới hạn cho phép trong một khoảng thời gian nhất định, phần lưỡng kim trong cầu dao sẽ nóng lên, uốn cong và ngắt mạch để bảo vệ các thiết bị điện.
• Bảo vệ ngắn mạch: Khi xảy ra đoản mạch, dòng điện tăng đột ngột, cơ chế điện từ trong cầu dao sẽ kích hoạt ngay lập tức, cắt đứt mạch điện để tránh nguy cơ cháy nổ.
• Bảo vệ rò rỉ điện: Cầu dao liên tục so sánh dòng điện giữa dây pha (L) và dây trung tính (N). Nếu phát hiện sự khác biệt (do dòng điện rò rỉ), cơ chế ngắt điện sẽ được kích hoạt để bảo vệ an toàn cho con người và thiết bị.

Các loại CB 2 pha phổ biến

Các loại CB 2 pha phổ biến bao gồm MCB, RCCB và RCBO, mỗi loại có chức năng và ứng dụng riêng:

• MCB 2 pha: MCB bảo vệ chống quá tải, ngắn mạch bằng cách tự động ngắt khi dòng điện vượt quá mức an toàn nhưng không phát hiện dòng rò. Cần kết hợp với RCCB hoặc RCBO để tăng độ an toàn.
• RCCB 2 pha: RCCB Bảo vệ con người khỏi bị điện giật và hỏa hoạn do rò rỉ điện bằng cách so sánh dòng điện đầu vào và đầu ra. Khi phát hiện chênh lệch vượt quá ngưỡng cho phép, RCCB sẽ tắt nguồn. Không có bảo vệ quá tải hay ngắn mạch nên cần sử dụng với MCB.
• RCBO 2 pha: RCBO Kết hợp các chức năng của MCB và RCCB, mang đến khả năng bảo vệ toàn diện chống quá tải, ngắn mạch và dòng rò. RCBO tự động ngắt điện khi phát hiện sự cố, giúp tối ưu hóa không gian tủ điện. Được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng dân dụng, xây dựng và nhà máy.

So sánh máy cắt 2 pha và 1 pha

Ngoài cầu dao 2 pha, bo mạch 1 pha cũng là loại thiết bị bảo vệ điện được ưa chuộng, đặc biệt là trong hệ thống điện dân dụng. Cả hai loại đều có chức năng ngắt mạch khi xảy ra sự cố nhưng mỗi loại lại phù hợp với những nhu cầu khác nhau. Dưới đây là bảng so sánh giữa cầu dao 1 pha và 2 pha để giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc điểm và ứng dụng của từng loại.

Ứng dụng của máy cắt 2 pha

Trong hệ thống điện dân dụng, aptomat 2 pha không chỉ giúp bảo vệ thiết bị mà còn đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Nhờ khả năng tắt nguồn nhanh chóng khi phát hiện sự cố nên thiết bị này được sử dụng rộng rãi trong nhiều trường hợp khác nhau.

Có thể lắp đặt cầu dao 2 pha để bảo vệ toàn bộ mạng điện

Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của máy cắt 2 pha.

• Bảo vệ toàn bộ hệ thống điện trong nhà: Có thể lắp đặt cầu dao 2 pha để bảo vệ toàn bộ mạng điện trong nhà, ngăn ngừa các sự cố như quá tải, ngắn mạch, rò rỉ điện, đảm bảo an toàn cho toàn bộ hệ thống.
• Bảo vệ từng thiết bị điện riêng lẻ: Ngoài tác dụng bảo vệ toàn bộ hệ thống, cầu dao 2 pha còn được dùng để bảo vệ các thiết bị điện quan trọng như máy nước nóng, máy giặt, điều hòa, giúp ngắt nguồn điện kịp thời khi phát hiện sự cố, tránh nguy cơ cháy, nổ, hư hỏng thiết bị.

Xem thêm: Gợi ý chọn mua aptomat chống sốc tốt nhất cho gia đình

cầu dao 2 pha là thiết bị quan trọng giúp bảo vệ hệ thống điện, ngăn ngừa nguy cơ quá tải, ngắn mạch, rò rỉ điện, đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Việc lựa chọn đúng loại cầu dao sẽ giúp tối ưu hóa hiệu quả bảo vệ và kéo dài tuổi thọ của các thiết bị điện. Màn hình KTH Electric Để cập nhật thêm những thông tin hữu ích về thiết bị điện và an toàn điện trong gia đình nhé!