Quá tải điện là gì? Nguyên nhân và cách phòng tránh

Lê Hồng Phong

Quá tải điện là hiện tượng nguy hiểm nhất và thường xuyên xảy ra trong quá trình truyền tải và vận hành điện. Hiện tượng này khiến các thiết bị điện nóng lên, hư hỏng và giảm tuổi thọ, dễ dẫn đến cháy nổ điện. Ngăn chặn dòng điện quá mức là điều bắt buộc trong bất kỳ hoạt động điện nào. Tìm hiểu nguyên nhân cũng như cách xử lý, phòng ngừa quá tải trong bài viết sau từ KTH ELECTRIC.

Hiện tượng quá tải điện là gì?

Quá tải điện là hiện tượng cường độ dòng điện vượt quá ngưỡng Ampe quy định. Nguyên nhân xảy ra hiện tượng là do các thiết bị tiêu thụ tải có công suất quá cao, vượt quá công suất định mức của dòng điện trong hệ thống.

Dấu hiệu quá tải điện:

• Cầu dao tự động tắt, cầu dao nhảy liên tục
• Dây điện và aptomat bị nóng
• Ổ cắm và công tắc kêu ù ù
• Bóng đèn nhấp nháy khi kết nối thêm thiết bị điện vào hệ thống
• Có mùi khét hoặc khói bốc ra từ bảng điện
• Thiết bị điện bị hư hỏng, mất điện cùng lúc

Quá tải điện gây nguy hiểm cho hệ thống với những rủi ro sau:

• Aptomat nhảy gây mất điện, gián đoạn hoạt động và sản xuất
• Thiết bị điện hoạt động không đúng cách hoặc bị hư hỏng làm giảm tuổi thọ
• Cháy nổ, chập điện gây hư hỏng thiết bị và nguy cơ cháy nổ
• Tăng chi phí thay thế, bảo trì thiết bị điện

Nguyên nhân gây quá tải điện

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng quá tải điện là do điện năng tiêu thụ phía tải vượt quá công suất thiết kế của các thiết bị, dây dẫn trong hệ thống.

Tiết diện của dây tỷ lệ thuận với công suất thiết kế. Khi sử dụng dây dẫn có tiết diện nhỏ, công suất định mức thấp, không có khả năng truyền tải điện, gây quá tải. Khi dây bị quá tải, dây sẽ nóng lên do nhiệt lượng lớn từ dòng điện, có thể đứt, cháy, có mùi khét và dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng hơn.

Các cầu dao thông thường như MCB, MCCB đều có chức năng bảo vệ quá tải. Khi dòng điện vượt quá giới hạn cường độ cho phép, các loại cầu dao quá tải này sẽ ngắt mạch, đảm bảo an toàn về điện. Tuy nhiên, dòng điện định mức của aptomat quá thấp, không đủ đáp ứng tải khiến aptomat liên tục nhảy hoặc không bật, đồng thời ảnh hưởng đến hoạt động của các thiết bị điện.

Bên cạnh đó, việc đặt công suất tải quá lớn vào chỉ một ổ cắm cũng khiến vị trí đó bị quá tải điện, gây chập điện, cháy nổ, bốc mùi khét. Ổ cắm điện thông thường có thể chịu được mức công suất khoảng 3000W.

Ngoài ra, sự hư hỏng của các thiết bị điện còn có tác dụng ngược lại trên đường dây, tạo ra điện trở thấp, cường độ dòng điện cao và gây đoản mạch, quá tải. Một số hiện tượng thường gặp như cháy thiết bị điện, hỏng máy biến áp, đứt dây, lỗi ổ cắm,…

=>> Đọc thêm: Đoản mạch là gì? Nguyên nhân và hướng dẫn phòng ngừa

Phòng ngừa và khắc phục tình trạng quá tải điện

Khi xảy ra tình trạng quá tải điện, việc đầu tiên cần làm là tắt cầu dao chính để giảm thiểu thiệt hại. Sau đó, bạn cần xác định vị trí hư hỏng như cầu dao bị cháy, đứt dây điện,… để loại bỏ khỏi hệ thống và thay thế.

Tiếp theo, cần xác định nguyên nhân gây ra tình trạng quá tải điện và tìm giải pháp khắc phục. Trong trường hợp quá tải điện do nhảy cầu dao, cần tính toán lại công suất sử dụng và chọn cầu dao có dòng điện định mức cao hơn. Bạn có thể xem cách tính trong bài viết Chọn cầu dao theo công suất từ ​​KTH ELECTRIC.

Cùng với đó, bạn nên kiểm tra chất lượng các thiết bị điện khác, bao gồm tính toán lại tiết diện dây dẫn, kiểm tra ổ cắm, bổ sung các thiết bị chuyển mạch cần thiết, đảm bảo môi trường hoạt động tốt. Trong quá trình sử dụng cần kiểm tra định kỳ hệ thống điện để phát hiện sớm các nguy cơ hư hỏng về điện. Khi cần tăng khả năng chịu tải như bổ sung thêm các thiết bị điện, bạn cần tính toán lại khả năng chịu tải của hệ thống.

=>> Tìm hiểu thêm: Dòng điện rò là gì? Cách kiểm tra & xử lý hiệu quả

Hiện tượng quá tải điện là tình trạng không mong muốn, ảnh hưởng đến độ bền, tuổi thọ của các thiết bị điện cũng như gây nguy cơ cháy, nổ và gây mất an toàn cho người sử dụng. Để khắc phục hiện tượng này, doanh nghiệp và người dùng cần chú ý tìm nguyên nhân và áp dụng biện pháp khắc phục hiệu quả.