Aptomat bị nhảy: Tìm nguyên nhân và hướng khắc phục

Lê Hồng Phong

Trong quá trình sử dụng aptomat, chắc chắn hệ thống nào cũng từng gặp phải hiện tượng nhảy aptomat. Nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên không chỉ làm gián đoạn hoạt động, sản xuất hằng ngày mà còn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, hư hỏng hệ thống. Để xử lý triệt để tình trạng nhảy cầu dao, hãy cùng KTH Electric tìm hiểu nguyên nhân và cách giải quyết.

Lý do tại sao aptomat nhảy

Cầu dao được thiết kế để bảo vệ hệ thống điện khỏi các sự cố như quá tải, ngắn mạch, rò rỉ điện,… Nếu cầu dao bị ngắt thì khả năng cao là hệ thống của bạn đã gặp sự cố và cần được kiểm tra. Tuy nhiên, nếu cầu dao đột ngột nhảy liên tục mà không phát hiện sự cố về điện thì bản thân thiết bị có thể bị hỏng.

Dưới đây là những lý do khiến cầu dao nhảy:

Quá điện áp là nguyên nhân hàng đầu gây hư hỏng cầu dao. Khi sử dụng quá nhiều thiết bị điện cùng lúc, dòng điện sẽ tăng và vượt quá dòng định mức của cầu dao khiến thiết bị nhảy liên tục. Ngoài ra, khi bật lại hệ thống điện, các thiết bị khởi động cũng có thể làm cầu dao bị quá tải.

• Đường dây bị ngắn mạch

Nếu đường dây điện chính gặp sự cố như chập điện, dây nóng và dây lạnh chạm vào nhau sẽ gây ra chập mạch, cầu dao sẽ nhảy và không thể bật lại được.

• Dây nguồn bị hỏng hoặc kém chất lượng

Khi khả năng chịu tải của dây không còn đáp ứng khả năng truyền tải hoặc dây bị ăn mòn, chuột cắn dẫn đến rò rỉ điện, cháy nổ… cầu dao sẽ nhảy để bảo vệ hệ thống. Nếu bạn không thay dây mới thì dù có bật lại thì cầu dao vẫn tiếp tục nhảy.

• Aptomat kém chất lượng hoặc gặp trục trặc trong quá trình sử dụng

Nếu cầu dao không được lắp đặt đúng cách hoặc được làm từ linh kiện kém chất lượng, dễ hư hỏng thì cầu dao sẽ nhảy liên tục trong quá trình hoạt động. Ngoài ra, sau một thời gian sử dụng, điểm tiếp xúc của CB bị mòn và dễ bị nóng chảy nên thường xuyên tự nhảy.

• Chập điện khi trời mưa

Nếu trời mưa gây ẩm tường, cháy nổ hoặc rò rỉ điện thì CB sẽ tự động tắt. Đây là tính năng bảo vệ của cầu dao nhằm ngăn ngừa các sự cố xảy ra với hệ thống điện.

Các trường hợp nhảy aptomat thường gặp

Aptomat nhảy khi trời mưa

Khi trời mưa, sét có thể gây đoản mạch trong hệ thống điện, hoặc mưa lớn có thể gây nhiễu đường dây điện, ảnh hưởng đến việc truyền tải thông tin, thiết bị truyền âm thanh. Trong trường hợp hệ thống điện không được trang bị cầu dao chống sét, cầu dao chống giật thì rất hiếm khi cầu dao nhảy khi trời mưa, trừ khi thiết bị quá cũ hoặc hư hỏng.

Ngược lại, nếu cầu dao nhảy khi trời mưa thì khả năng cao đây là tính năng chống rò điện của các loại cầu dao chống giật.

Thời tiết mưa tạo môi trường ẩm ướt lý tưởng cho dòng điện chạy qua. Nếu xảy ra rò rỉ điện trên đường dây hoặc tại cầu dao, ổ cắm cùng lúc, dòng điện này sẽ lan sang các thiết bị, gây nguy hiểm cho người sử dụng. Khi đó cầu dao không tự nhảy, có thể ảnh hưởng đến tính mạng con người.

Cũng có thể kể đến hệ thống được trang bị cầu dao chống sét lan truyền. Khi có sét đánh, cầu dao sẽ kích hoạt chức năng bảo vệ và tự động tắt.

Cầu dao cột điện bị nhảy

Trường hợp này rất hiếm gặp, phần lớn là do thợ điện chủ động ngắt cầu dao để sửa đường dây. Tuy nhiên, nếu sử dụng cùng lúc quá nhiều thiết bị có công suất lớn hoặc hệ thống bị rò rỉ điện và không được trang bị cầu dao chống giật thì cầu dao bên ngoài cột điện sẽ nhảy vọt. Nếu xảy ra hỏa hoạn, bạn sẽ cần đến sự hỗ trợ của kỹ sư điện. Tương ứng, sẽ có phí sửa chữa, thay thế aptomat nếu thiết bị cũ không thể tái sử dụng được.

Vũ điệu Aptomat vào ban đêm

Aptomat nhảy vào ban đêm gây mất điện không chỉ làm gián đoạn sinh hoạt gia đình, giấc ngủ, hoạt động sản xuất mà còn có thể ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống điện nếu bị sét đánh.

Aptomatosis nhảy vào ban đêm có thể được xem xét vì những nguyên nhân sau:

• Công suất quá tải của Aptomat: Vào những ngày nắng nóng, các hộ gia đình thường có thói quen sử dụng điều hòa, quạt liên tục. Nếu tổng công suất của các thiết bị này vượt quá công suất định mức của cầu dao thì thiết bị sẽ ngắt để đảm bảo an toàn. Đây chính là tính năng chống quá tải của aptomat.
• Bo mạch bị hỏng: Aptomat sử dụng lâu ngày hoặc chất lượng kém có thể bị vấp vào ban đêm khiến hệ thống điện bị ngắt.
• Tường ướt: Vào mùa nắng nóng hoặc thời tiết mưa ẩm, nếu vị trí tường ẩm ướt hoặc đọng nước có đường dây điện hở đi qua hoặc gần điểm cảm biến aptomat thì aptomat sẽ tự động tắt nguồn.
• Do sét đánh: Nếu không lắp đặt cầu dao chống sét, trường hợp sét đánh trực tiếp vào hệ thống có thể gây hư hỏng cầu dao và các thiết bị điện. Lúc này, không những aptomat không thể tiếp tục sử dụng mà hệ thống điện của bạn cũng sẽ gặp phải những vấn đề lớn.

Aptomat không nhảy nhưng mất điện

Nguyên nhân cầu dao không nhảy mà mất điện có thể do:

• Công suất cầu dao không phù hợp với dòng điện định mức của hệ thống khiến thiết bị không thể chuyển mạch chính xác.
• Các bộ phận bên trong bị hỏng và chức năng cắt điện bị mất.
• Cắt điện để bảo trì, sửa chữa.
• Bộ ngắt mạch nối đất (GFCI) bị lỗi.
• Quá trình lắp đặt cầu dao đi ngược lại nguyên tắc điện.

Nếu là do mất điện, việc theo dõi lịch cắt điện là rất đơn giản để chủ động thực hiện các hoạt động sản xuất, sinh hoạt hàng ngày. Nhưng nếu nguyên nhân nằm ở phương thức kết nối thì bạn cần kiểm tra lại kết nối đầu cuối hoặc thay thế nếu cầu dao bị hỏng hoặc không đáp ứng được tổng công suất của các thiết bị.

Cách xử lý khi cầu dao nhảy

Kiểm tra hệ thống điện

Trước hết, bạn cần kiểm tra hệ thống dây điện, ổ cắm và môi trường dẫn điện. Mục đích của việc này là để xác nhận cầu dao là do dây quá tải, chất lượng kém hay tường bị ướt.

Các bước thực hiện như sau:

• Bước 1: Xác định các vị trí tường ẩm và kiểm tra xem có dây điện đi qua vị trí đó hay không.
• Bước 2: Xác định các vị trí dây bị hở, đứt hoặc bị chuột cắn
• Bước 3: Tháo toàn bộ ổ cắm, công tắc trong hệ thống điện, sau đó dùng băng keo đen dán kín hai đầu dây nóng và lạnh.

Lưu ý, sau mỗi bước bạn cần bật aptomat để kiểm tra hoạt động của thiết bị và xác nhận nguyên nhân.

Nếu cách kiểm tra trên không khắc phục được sự cố cầu dao, hãy kiểm tra các thiết bị trong hệ thống điện để tính toán lại tổng điện năng sử dụng hoặc tìm thiết bị xung đột trong hệ thống.

Quy trình như sau:

• Bước 1: Ngắt kết nối từng thiết bị điện và kiểm tra lần lượt. Nếu sau khi kiểm tra cầu dao vẫn bật thì lỗi có thể không phải do thiết bị. Nếu sau khi kiểm tra cầu dao không nhảy thì chắc chắn thiết bị này bị xung đột với đường dây điện.
• Bước 2: Nếu bước 1 không tìm ra nguyên nhân chính xác, tính toán lại tổng công suất hệ thống điện và so sánh với công suất aptomat. Nếu có cầu dao nhánh thì so sánh với công suất các thiết bị điện ở khu vực đó. Tổng công suất aptomat được so sánh với tổng công suất của tất cả các aptomat trong khu vực.

Nếu không rơi vào trường hợp 1 thì rất có thể cầu dao nhảy do tổng công suất thiết bị vượt quá khả năng chịu tải của cầu dao. Trong tình huống này, bạn cần thay thế aptomat có công suất lớn hơn để phù hợp với hệ thống.

Xem thêm: Aptomat thỉnh thoảng nhảy: Hướng dẫn khắc phục

Thay thế bằng aptomat mới tốt hơn

Nếu aptomat bị chập điện hoặc hư hỏng thì bạn cần thay thế để đảm bảo an toàn cho thiết bị và hệ thống. Phương pháp thay aptomat mới cũng là một cách để kiểm tra chất lượng của aptomat cũ, hoặc xem aptomat đã được kết nối đúng cách hay chưa.

Các bước thực hiện như sau:

• Bước 1: Ngắt toàn bộ nguồn điện, dùng bút thử điện kiểm tra vị trí aptomat
• Bước 2: Dùng tuốc nơ vít tháo hộp điện, chọn cầu dao nghi ngờ bị hỏng, nới lỏng các vít của dây nóng, dây lạnh sau đó tháo cầu dao ra.
• Bước 3: Lắp aptomat mới vào vị trí aptomat cũ, nối lại dây điện.
• Bước 4: Bật cầu dao và bật nguồn điện để kiểm tra.

Sau khi thay thế, nếu cầu dao không nhảy nữa thì rất có thể vấn đề nằm ở bảng mạch bị hỏng hoặc kém chất lượng. Lưu ý, aptomat mới cần đảm bảo khả năng truyền tải của hệ thống hoặc thiết bị công suất lớn, trong đó ưu tiên tính năng chống giật, chống sét…

Những câu hỏi thường gặp về hiện tượng nhảy cầu dao

Câu hỏi 1: Làm thế nào để nhận biết cầu dao có chất lượng kém?

Hồi đáp: Có nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng nhảy cầu dao. Nếu sau khi kiểm tra thiết bị, dây dẫn, môi trường điện và tính toán công suất của thiết bị mà không tìm ra nguyên nhân gây ra cầu dao thì hãy thay thiết bị và tình trạng nhảy vọt liên tục sẽ không còn xuất hiện nữa. Điều này chứng tỏ cầu dao cũ của hệ thống đã hỏng hoặc kém chất lượng.

Câu hỏi 2: Làm thế nào để hạn chế tình trạng nhảy cầu dao?

Hồi đáp: Tính tổng công suất thiết bị để lựa chọn aptomat có công suất tải phù hợp. Kiểm tra toàn bộ mạch điện, dây dẫn, thiết bị, đảm bảo không có các vấn đề liên quan đến đấu nối sai, xung đột giữa thiết bị và hệ thống,… Điều quan trọng là bạn phải lựa chọn sản phẩm aptomat đến từ các thương hiệu nổi tiếng được cung cấp bởi nhà phân phối uy tín.

Chúng tôi vừa hướng dẫn các bạn cách tìm ra nguyên nhân và khắc phục sự cố cầu dao. Một lần nữa, chúng tôi nhấn mạnh rằng nếu bạn không hiểu kiến ​​thức về điện, vui lòng tìm kiếm sự trợ giúp từ các kỹ sư điện có chuyên môn.

Các trường hợp nhảy aptomat khác, bạn có thể tìm hiểu thêm tại: https://etinco.vn/tin-tuc/kien-thuc/kien-thuc-cb/.