CB khối là gì? Phân biệt CB khối và CB tép

Lê Hồng Phong

Nội dung bài viết

Cầu dao khối có chức năng bảo vệ hệ thống khỏi các sự cố quá tải, ngắn mạch, thường được sử dụng trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Làm thế nào để phân biệt khối CB với CB tôm? Bạn có thể theo dõi bài viết sau của KTH Electric để tìm hiểu chi tiết.

Khối CB là gì?

Cầu dao dạng khối hay cầu dao vỏ đúc là thiết bị chuyển mạch dùng để bảo vệ mạch điện khỏi quá tải hoặc đoản mạch. Cầu dao khối được sử dụng phổ biến trong hệ thống điện 3 pha 380V tần số 50/60 Hz và dòng điện lên tới 2500A. Hiện nay có 2 dòng CB phổ biến là MCCB và ELCB.

CB là gì?

Cầu dao khối có kích thước khá lớn với 2-3 cặp cực trở lên và chỉ có 1 cần gạt duy nhất. Một số dòng còn có khả năng điều chỉnh dòng điện cắt hoặc có màn hình LED để điều khiển từ xa. Loại CB này thường được lắp đặt trong tủ bảng phân phối điện và cung cấp đèn báo trực quan để người dùng nắm bắt khi nguồn điện bị tắt.

Thông số kỹ thuật của khối CB

Một số thông số kỹ thuật quan trọng của khối CB là:

Ui – Điện áp cách điện định mức (V): Dòng điện tối đa mà cầu dao có thể chịu được trong điều kiện phòng thí nghiệm. Trên thực tế, Ui có giá trị cao hơn khả năng chịu dòng của khối CB để tăng độ an toàn.
Ue – Điện áp làm việc định mức (V): Giá trị điện áp làm việc liên tục của máy cắt, thường bằng hoặc gần mức điện áp hệ thống.
Uimp – Điện áp xung điện định mức (V): Giá trị dòng điện xung cao nhất mà cầu dao có thể chịu được khi xảy ra quá tải, ngắn mạch hoặc sét đánh.
In – Dòng định mức (A): Cường độ dòng điện cao nhất mà cầu dao có thể chịu được khi có sự cố về điện.
Icu – Công suất ngắt mạch tối đa (kA): Khi dòng điện vượt quá giá trị này, cầu dao không thể tự động ngắt mạch mà sẽ kích hoạt cơ chế bảo vệ.
Ics – Dòng ngắn mạch thực tế (kA/%Icu): Khả năng cắt thực tế của máy cắt khi xảy ra sự cố. Nếu dòng điện vượt quá giá trị này thì khối CB sẽ có cơ chế bảo vệ khác. Ics càng cao thì chất lượng MCCB càng tốt.
Độ bền cơ/điện: Số lượng chuyển mạch cơ hoặc chuyển mạch điện từ được phép. Thông thường cầu dao khối có hai giá trị này lần lượt là 25000 và 8000.

Xem thêm Điện áp đánh thủng: Phân loại, yếu tố ảnh hưởng và kiểm tra

Tham khảo thêm: Tổng hợp đầy đủ các thông số, ký hiệu quan trọng trên MCCB

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của máy cắt khối

Khối CB có cấu tạo đặc trưng của máy cắt truyền thống, bao gồm các bộ phận chính sau:

Khung: Lớp vỏ ngoài của MCCB được làm từ nhựa tổng hợp phenolic có khả năng cách nhiệt, chịu nhiệt tốt.
Cơ cấu truyền động cắt: Dùng để bật hoặc tắt thiết bị. Khi CB gặp lỗi, cơ chế này sẽ tự động tắt và việc chuyển mạch sẽ phải thực hiện thủ công.
Đơn vị du lịch: Ngắt kết nối MCCB khi phát hiện quá tải hoặc ngắn mạch.
Đòn bẩy: Dùng để bảo trì MCCB, thợ điện sẽ sử dụng cần gạt để bật tắt thiết bị theo cách thủ công.
Móc bảo vệ: Điểm tiếp xúc cho dây điện, đảm bảo kết nối chặt chẽ.
Hộp dập hồ quang: Dùng để tách hồ quang thành các phần nhỏ khi MCCB ngắt tiếp điểm thường đóng và tạo ra hồ quang.
Công tắc nút nhấn: Dùng để tắt máy khi cần thiết.
Liên hệ: MCCB có 2 cực tiếp xúc: tiếp điểm tĩnh và tiếp điểm động.

Khối CB bảo vệ hệ thống bằng cách tự động cắt mạch khi xảy ra quá tải, ngắn mạch hoặc rò rỉ điện. Nguyên lý hoạt động của thiết bị này như sau:

Đã phát hiện sự cố: Thông qua các cảm biến cân bằng nhiệt, từ hoặc dòng điện bố trí bên trong bộ ngắt mạch khối
Kích hoạt cơ chế bảo vệ: Cơ cấu cảm ứng sẽ lập tức ngắt mạch tại tiếp điểm tương ứng của máy cắt khi đạt đến ngưỡng giới hạn hoặc có thời gian chờ.

Xem thêm Ổ cắm điện âm tường loại nào tốt và an toàn nhất hiện nay?

Phân loại khối CB

Khối CB cơ bản được coi là MCCB có chức năng bảo vệ quá tải và ngắn mạch. Ngoài ra, ELCB là một phiên bản khác dựa trên cấu trúc MCCB và được bổ sung thêm tính năng chống rò rỉ (chống giật). Ngoài ra, khối CB còn được phân loại theo các thông số kỹ thuật sau:

Theo số cực: Có loại 2 cực (2P), 3 cực (3P) và 4 cực (4P).
Theo dòng điện định mức: Dòng điện dao động từ 6A, 10A, 16A,… 125A, 160A, 250A, 400A, 630A, 800A, 1250A và 1600A.
Theo đường cắt: Dòng điện 25kA, 36kA, 50kA, 65kA, 85kA, 100kA.
Theo khả năng chỉnh sửa dòng: Dạng cố định hoặc linh hoạt để điều chỉnh dòng nhiệt và dòng từ.
Theo tính năng điều khiển: Điều khiển bằng tay hoặc điều khiển từ xa.

mccb là gì?

Ứng dụng của khối CB

Cầu dao khối là thiết bị bắt buộc phải trang bị cho hệ thống điện sản xuất kinh doanh nhờ khả năng đảm bảo an toàn hệ thống trước các sự cố.

Bảo vệ quá tải: Đây là chức năng cơ bản của block dòng CB, tự động ngắt khi dòng điện định mức cao bất thường.
Ngắn mạch và bảo vệ ngắn mạch: Khối CB sử dụng cầu dao từ tính, nó tương tác với từ trường do dòng điện ngắn mạch tạo ra để ngắt nguồn điện.
Điều khiển mạch: Trong trường hợp hệ thống cần kiểm tra, bảo trì hoặc sửa chữa thì cơ cấu bật tắt của cầu dao đóng vai trò quan trọng.
Bảo vệ mạch điện khi có dòng điện rò rỉ: Khi có sự cố chạm đất, cầu dao khối sẽ nhanh chóng phát hiện và ngắt dòng điện để tránh hư hỏng bằng cơ chế phát hiện mất cân bằng điện trên dây pha và dây trung tính.

Đọc thêm: Các loại aptomat phổ biến hiện nay

Phân biệt block CB và CB đinh hương

Sự khác biệt dễ nhận biết nhất giữa block CB và CB tôm là kích thước. Khối CB có hình dáng khá “đồ sộ”, dạng khối đúc, mặt trước chỉ có một cần gạt duy nhất, hoặc một số mẫu có thêm nút điều chỉnh dòng điện ngắt mạch, và màn hình hiển thị LED. Trong khi đó, CB nhỏ có thiết kế nhỏ gọn, số cực của thiết bị sẽ tương ứng với số cần gạt ở mặt trước.

Xem thêm Hướng dẫn chọn contactor cho tụ bù

So sánh Cb và Cb Tep

Cầu dao loại nhỏ có dòng điện định mức và dòng điện cắt thấp nên thường được sử dụng trong điện gia dụng. Cầu dao khối có dòng định mức lớn lên tới 2500A, dòng cắt Icu cao, đạt tối đa 100kA, thích hợp sử dụng trong hệ thống điện công nghiệp có tải điện lớn và các thiết bị điện đặc thù.

Hệ số so sánh chi tiết về khối CB và CB đinh hương ở bảng sau:

yếu tố so sánh	khối CB	Tôm CB
Điện áp sử dụng	380V – 3 pha	Phổ biến là 220V – 1 pha
Số cực	3,4	1,2,3,4
Cơ chế ngắt	Cảm ứng nhiệt, cảm ứng điện từ	Cảm biến nhiệt
Dòng điện định mức Trong (A)	Cao hơn (thường từ 16A đến 2500A)	Thấp hơn (thường từ 1A đến 125A)
Dòng điện cắt ngắn mạch định mức Icu (kA)	Cao hơn (lên tới 100kA)	Thấp hơn (thường từ 3kA đến 25kA)
IC/Icu	70% – 100%	75% – 100%
Điều chỉnh Ics/Icu	Có lẽ	không phải
Điều khiển từ xa	Có lẽ	không phải
Ứng dụng	Đối với hệ thống có tải công suất cao	Đối với mạch có tải công suất thấp
Công dụng	Sử dụng trong hệ thống điện thương mại và công nghiệp	Được sử dụng rộng rãi trong các công trình dân dụng
Giá	Cao hơn	Thấp hơn

Một số câu hỏi về khối CB

Câu 1: Cầu dao chặn cho điện gia dụng có dùng được không?

Đáp án: Khối CB Chỉ nên dùng cho điện 3 pha 380V để tiết kiệm chi phí. Trong điện gia dụng 220V, bạn nên sử dụng cầu dao chính hoặc cầu dao nhỏ như MCB, RCCB, RCBO.

Câu 2: MCCB có chức năng chống giật không?

Hồi đáp: MCCB chỉ có chức năng chống quá tải, ngắn mạch chứ không ngăn được dòng rò và chống giật.

Chúng tôi đã giới thiệu tới các bạn những thông tin chi tiết liên quan đến khối CB hay MCCB. Đây là thiết bị chuyển mạch chuyên dùng cho điện công nghiệp nên không nên sử dụng cho điện gia dụng. Bạn có thể tiếp tục tìm hiểu về đặc điểm, cấu tạo của các loại aptomat khác tại: https://etinco.vn/tin-tuc/kien-thuc/kien-thuc-cb/

Kiến thức ngành điện