Methanol là gì? Độc tính và ứng dụng trong đời sống?

Chu Văn An

Metanol được biết đến là dung môi hóa học được sử dụng phổ biến trong phòng thí nghiệm và sản xuất công nghiệp. Vậy metanol có những tính chất gì? Làm thế nào để chuẩn bị và áp dụng vào cuộc sống?

1. Metanol (CH3OH) là gì?

– Công thức hóa học: CH3OH, CH4O, thường viết tắt là MeOH.

– Tên gọi khác: Cồn metylic, cồn gỗ, naptha gỗ hoặc rượu gỗ.

Metanol tồn tại dưới dạng chất lỏng, dễ bay hơi, không mùi và có mùi giống rượu etylic. Tuy nhiên, so với các loại rượu khác, nó có độc tính cao và không nên dùng để uống. Thường được sử dụng để sản xuất hóa chất, làm dung môi hòa tan các vật liệu khác,…

Trong tự nhiên, nó được tạo ra từ quá trình trao đổi chất hoặc phân hủy của sinh vật, thảm thức ăn, từ khí núi lửa và là một phần của chất thải công nghiệp. Vì vậy sẽ có một ít hơi MeOH trong khí quyển. Tuy nhiên, nó sẽ chuyển hóa thành CO2 và nước dưới tác động của ánh sáng mặt trời.

2. Tính chất vật lý và hóa học đặc trưng

2.1. Tính chất vật lý

– Trạng thái: Lỏng, dễ bay hơi, không màu, trong suốt.

– Mùi: Có mùi đặc trưng, ​​giống mùi cồn etylic.

– Điểm sôi: 64,7°C ở 760mmHg.

– Độ hòa tan:

+ Hòa vào nước.

+ Hòa tan được với ethanol, ether, benzen, hầu hết các dung môi hữu cơ và xeton.

+ Hòa tan trong axeton, cloroform.

– Dễ dàng bốc cháy và tạo ra ngọn lửa màu xanh.

2.2. Tính chất hóa học

– Phản ứng oxy hóa:

+ Phản ứng hoàn toàn tạo ra khí cacbonic và nước. Khi đốt sẽ sinh ra nồng độ khí CO và CO2 cao, có thể gây nổ, đặc biệt là trong các thùng chứa kín được gia nhiệt.

2CH3OH + 3O2 → 2CO2 + 4H2O

+ Phản ứng không hoàn toàn sẽ tạo thành aldehyt formic:

CH3OH + O2 → HCOOH + H2O

– Phản ứng với kim loại tạo thành muối rượu:

CH3OH + Na → CH3ONa + ½ H2

– Phản ứng với axit vô cơ:

HCl + CH3OH → H2O + CH3Cl

3. Metanol được sản xuất và điều chế bằng phương pháp nào?

Trong tự nhiên, nó được tạo ra từ quá trình trao đổi chất và phân hủy của vi khuẩn kỵ khí hoặc chất thải, nước thải và bùn. Về mặt công nghiệp, nó được sản xuất bằng cách chuyển đổi khí tổng hợp.

– Quá trình oxy hóa không hoàn toàn khí metan được thực hiện ở điều kiện nhiệt độ 200°C, 100atm, xúc tác Cu theo phương trình phản ứng sau:

CH4 + O2 → CH3OH

– MeOH có thể được điều chế trực tiếp từ H2 và CO, CO2 với nhiệt độ, chất xúc tác và áp suất thấp. Phương trình phản ứng:

CO + 2H2 → CH3OH

– MeOH thu được từ quá trình chưng cất rượu. Metanol là chất lỏng đầu tiên ngưng tụ khi rượu được nấu theo cách truyền thống.

4. Metanol có độc không?

Manol là chất dễ bay hơi, dễ dàng xâm nhập vào cơ thể qua da và đường hô hấp, gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe nếu vô tình nuốt phải hoặc hít phải. Sau khi vào cơ thể khoảng 30-60 phút, MeOH đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương và được phân bố vào dịch cơ thể. Nó được chuyển hóa ở gan, khoảng 3% được bài tiết qua phổi hoặc còn nguyên vẹn qua nước tiểu. Về bản chất, metanol không có nhiều độc tính nhưng khi đi vào cơ thể MeOH sẽ chuyển hóa thành formaldehyde và axit formic. Những chất này phá hủy tế bào và ngăn cản quá trình chuyển hóa năng lượng. Chỉ cần 10 ml dung dịch MeOH pha vào đồ uống có thể gây mù vĩnh viễn. Uống 30ml có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Vậy rượu có chứa metanol không? Về nguyên tắc, đối với rượu etylic, hàm lượng metanol không được vượt quá 0,1%. Tuy nhiên, để tăng lợi nhuận, các nhà sản xuất rượu giả thường bổ sung hàm lượng MeOH rất cao. Điều này rất dễ gây ngộ độc rượu.

5. Ứng dụng của Metanol trong nhiều lĩnh vực

Mặc dù Metanol có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe nhưng không thể phủ nhận việc sử dụng nó trong công nghiệp.

– Công nghiệp vận tải: MeOH là nguyên liệu dùng để tạo ra metyl tert-butyl ete. Chất này được dùng thay thế chì tetraethyl giúp tăng chỉ số octan, giúp giảm ô nhiễm môi trường.

– Phòng thí nghiệm: Là dung môi thông dụng, đặc biệt dùng cho sắc ký lỏng hiệu năng cao HPLC và quang phổ UV-VIS.

– Trong công nghiệp: Dùng để xử lý nước thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp. Là dung môi làm mực, nhựa, chất kết dính, chất tẩy sơn, thuốc nhuộm… Ngoài ra, nó còn được sử dụng làm nhiên liệu cho các bếp nhỏ, chất chống đông cho bộ tản nhiệt ô tô, làm pin nhiên liệu cung cấp hydro, v.v.

– Công nghiệp dược phẩm: Nguyên liệu dùng để tổng hợp formalin, formic aldehyde, axit axetic,..

– Ngoài ra, MeOH còn được sử dụng để sản xuất biodiesel thông qua phản ứng este hóa chéo.

– MeOH có nhiệt độ bay hơi thấp hơn rượu. Vì vậy, có cơ sở làm rượu sử dụng loại que khô này khi chưng cất, pha rượu hay làm rượu thuốc để rượu ra nhanh hơn và thơm hơn. Tuy nhiên, cách làm rượu biến tính này rất độc hại và cực kỳ nguy hiểm cho người sử dụng.

6. Giá metanol bao nhiêu? Mua ở đâu?

Metanol là dung môi được sử dụng phổ biến trong công nghiệp và phòng thí nghiệm vì những công dụng của nó. Hiện nay trên thị trường có một số cơ sở phân phối Metanol. Tuy nhiên, đây là hóa chất thuộc lĩnh vực hạn chế kinh doanh nên ít cơ sở phân phối hoặc có ít nhưng chất lượng không đảm bảo.

Nếu bạn có nhu cầu mua Metanol chính hãng, đảm bảo chất lượng với giá ưu đãi, vui lòng liên hệ Labviechem qua đường dây nóng: 0826 020 020 để được tư vấn chi tiết. Xem thêm sản phẩm TẠI ĐÂY.