Nhiễm độc thuỷ ngân – Triệu chứng và cách xử trí

Chu Văn An

Thủy ngân là kim loại nặng, độc hại khi nuốt hoặc hít phải. Nếu cơ thể hấp thụ quá nhiều hóa chất này từ nguồn thực phẩm hoặc môi trường ô nhiễm sẽ gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe. Vậy dấu hiệu cơ thể bị ngộ độc thủy ngân là gì và cách điều trị như thế nào?

Ngộ độc thủy ngân

1. Ngộ độc thủy ngân là gì?

Thủy ngân tồn tại trong tự nhiên dưới nhiều dạng khác nhau như kim loại, muối,… Trong công nghiệp, thủy ngân được dùng để chế tạo bóng đèn, một số thiết bị, hóa chất trong phòng thí nghiệm. Ở nhiệt độ phòng, thủy ngân lỏng dễ dàng bay hơi vào không khí và phát tán ra môi trường xung quanh, gây nguy hiểm cho con người và động vật khi tiếp xúc. Như vậy, ngộ độc thủy ngân là một dạng ngộ độc kim loại do tiếp xúc với thủy ngân ở các dạng khác nhau (muối nguyên tố, muối dễ bay hơi, muối vô cơ và hữu cơ,…) gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Xem thêm: Thủy ngân là gì? Ứng dụng trong cuộc sống

2. Nguồn gây ngộ độc thủy ngân

Thủy ngân là chất lỏng màu xám bạc, có hại cho con người khi tiếp xúc hoặc hít phải. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, phần lớn con người tiếp xúc với thủy ngân là do rò rỉ thủy ngân trong y học, ăn hải sản bị ô nhiễm hoặc môi trường làm việc tiếp xúc với thủy ngân. Cụ thể:

– Kim loại Hg có thể được tạo ra từ hoạt động của các nhà máy điện đốt than, lò đốt rác hoặc cháy rừng.

– Thủy ngân trong không khí lắng xuống nước và được vi sinh vật chuyển hóa thành Methylmercury (MeHg). Cá nhỏ nhiễm thủy ngân khi bị cá lớn ăn cũng mang trong mình nguồn gây ngộ độc. Khi con người tiêu thụ những loại cá này cũng có nguy cơ bị ngộ độc thủy ngân.

Nguồn gây ngộ độc thủy ngân

– Hợp chất thủy ngân vô cơ có trong pin, thuốc uống, thuốc mỡ, thuốc xịt muỗi… Các hợp chất này có thể gây hại nếu con người hít phải hoặc uống phải.

– Phenyl thủy ngân (phenylmercury) từ các loại sơn làm từ latex, sơn ngoại thất, bột trét chống thấm, mỹ phẩm dành cho mắt… Thủy ngân sẽ xâm nhập vào cơ thể khi hít phải ở dạng hơi, hấp thụ qua da hoặc qua đường tiêu hóa.

Sau khi tiếp xúc vào cơ thể, thủy ngân được hấp thu gần như hoàn toàn vào hệ tuần hoàn và phân bố đến tất cả các cơ quan trong cơ thể, trong đó có não. Đặc biệt, nó đi qua nhau thai, gây nguy hiểm cho thai nhi. Tóm lại, một số nguyên nhân chính gây ngộ độc thủy ngân bao gồm:

– Ăn thực phẩm bị ô nhiễm, đặc biệt là cá.

– Tiếp xúc với không khí độc hại tại các khu vực nhà máy sản xuất, chế biến công nghiệp.

– Do tính chất công việc phải thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại.

3. Triệu chứng ngộ độc thủy ngân

Ngộ độc hoặc ngộ độc thủy ngân sẽ có những triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào loại thủy ngân hít vào, thời gian tiếp xúc, liều lượng,…

– Nếu hít phải nguyên tố Thủy ngân hoặc nuốt phải thủy ngân vô cơ sẽ gây ngộ độc cấp tính.

– Nếu tiếp xúc với thủy ngân hữu cơ như ăn phải cá nhiễm độc sẽ gây ngộ độc mãn tính.

Hít phải hơi thủy ngân có nguy cơ gây bệnh phổi nặng cấp tính với các triệu chứng ban đầu là sốt, ớn lạnh, khó thở. Một số triệu chứng khác bao gồm viêm miệng, buồn ngủ, co giật, nôn mửa và viêm ruột. Những triệu chứng này thường cải thiện trong vòng 1 tuần. Nhưng có một số trường hợp nặng hơn gây phù phổi cấp, suy hô hấp, thậm chí tử vong.

Triệu chứng ngộ độc mãn tính: Thông thường, bộ ba cổ điển bao gồm:

– Viêm nướu, chảy nước bọt.

– Bắt tay.

– Rối loạn thần kinh.

Triệu chứng ngộ độc thủy ngân bao gồm bắt tay

Đối với trẻ em sẽ gây mất ngủ, giảm trí nhớ, tâm lý bất ổn, kém ăn, buồn bã…

Trường hợp nuốt phải thủy ngân vô cơ (pin) có thể gây bỏng niêm mạc miệng, đau bụng, buồn nôn, nôn ra máu. Vài ngày sau có thể gây hoại tử ống thận cấp tính, suy thận, mất cân bằng nước và điện giải. Nguy hiểm hơn có thể gây tử vong.

Ăn thực phẩm chứa thủy ngân hữu cơ như cá biển sẽ gây ngộ độc mãn tính. Các triệu chứng sẽ xuất hiện sau vài ngày đến vài tuần. Ảnh hưởng đến hệ thần kinh gây dị cảm, mất điều hòa, suy nhược thần kinh, giảm thính lực, loạn vận ngôn, run cơ, rối loạn tâm thần… Cần lưu ý, đối với mẹ bầu thường xuyên ăn cá biển chứa thủy ngân có thể làm tăng nguy cơ sảy thai, dị tật ống thần kinh, thiểu năng trí tuệ, bại não, dị tật chân tay.

4. Cách giải độc khi hít phải thủy ngân

Cho đến nay vẫn chưa có cách nào để tự giải độc tự nhiên hoặc tại nhà khi bị nhiễm độc thủy ngân. Vì vậy ngay khi xuất hiện các triệu chứng trên, người bệnh cần được đưa ngay đến cơ sở y tế để khám và điều trị. Tại đây, bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng và xét nghiệm lâm sàng để đánh giá mức độ ngộ độc của bệnh nhân. Tùy theo mức độ sẽ có giải pháp điều trị phù hợp.

Cách điều trị ngộ độc thủy ngân

Mỗi tình huống ngộ độc khác nhau sẽ gây ra mức độ nguy hiểm khác nhau. Vì vậy, nếu vô tình tiếp xúc với thủy ngân, bạn phải bình tĩnh để tìm cách giải quyết. Dưới đây là một số bước cơ bản để điều trị ngộ độc thủy ngân trước khi đến bệnh viện:

– Trường hợp hít phải hơi thủy ngân: Người bệnh cần nhanh chóng sơ tán khỏi khu vực có Hg. Nếu là phòng thì phải đóng cửa lại để hơi thủy ngân không thoát ra ngoài.

– Trường hợp trẻ vô tình nuốt phải: Đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất và chú ý cho trẻ uống nhiều nước.

– Trường hợp tiếp xúc qua da: Loại bỏ độc tố bằng cách:

+ Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch. Đồng thời, rửa mắt bằng nước muối sinh lý.

+ Để tránh thủy ngân xâm nhập vào cơ thể, hãy thay toàn bộ quần áo.

+ Làm sạch quần áo nhiễm thủy ngân: Ngâm quần áo trong nước lạnh và nước xà phòng ở nhiệt độ 70 – 80 độ C. Ngâm thêm 20 phút ở nhiệt độ cao trong nước có pha chất tẩy rửa trước khi rửa lại bằng nước sạch.

+ Đeo găng tay, kính, ủng khi xử lý các vật dụng có chứa thủy ngân vỡ. Những dụng cụ làm sạch thủy ngân như chổi, thùng rác hay găng tay nên vứt vào túi nilon kín và ghi chú bên ngoài để tránh gây trường hợp xấu cho người khác.

Nếu bạn có nhu cầu tìm kiếm và mua sản phẩm, vui lòng liên hệ tới hotline: 0826 020 020 để được tư vấn.