Axit tartaric là gì? Công thức cấu tạo và ứng dụng trong đời sống

Chu Văn An

Axit tartaric là một trong những axit có trong các loại trái cây tự nhiên như nho, chuối, cam, quýt,… Vì vậy, chất này thường được sử dụng trong chế biến thực phẩm và sản xuất rượu vang. Hãy theo dõi bài viết dưới đây để hiểu thêm về axit tartaric nhé!

1. Axit tartaric là gì?

Axit tartaric là một axit hữu cơ tồn tại trong các loại trái cây tự nhiên như nho, chuối, me, cam và nhiều loại thực vật khác với công thức hóa học C4H6O6.

Nó tồn tại dưới dạng tinh thể màu trắng với công thức cấu trúc HO2CCH(OH)CH(OH)CO2H được biểu thị như sau:

Công thức cấu tạo của axit tartaric

Nó là một axit alpha-hydroxy-carboxylic hoặc dẫn xuất dihydroxyl của axit succinic, có nhiều ứng dụng trong sản xuất rượu vang, công nghệ thực phẩm,…

>> Xem thêm: Axit Tartaric có vai trò gì trong mỹ phẩm?

2. Tính chất đặc trưng của Axit Tartaric

– Ngoại quan: Tồn tại ở dạng bột màu trắng.

– Trọng lượng phân tử: 150,087 g/mol.

– Tỷ trọng riêng: 1,79 g/mL (H2O).

– Nhiệt độ nóng chảy: 171 đến 174°C tương ứng với 444 đến 447 K hoặc 340 đến 345°F.

– Độ hòa tan trong nước: 1,33 kg/L đối với L hoặc D-tartaric.

– pKa ở 25 độ C ở dạng L (+): pKa1= 2,89, pKa2= 4,40.

Axit tartaric tồn tại dưới dạng bột màu trắng

3. Điều chế axit tartaric như thế nào?

Đối với mỗi đồng phân của axit tartaric sẽ có cách điều chế khác nhau.

3.1. Sản xuất axit L-(+)-tartaric

Đồng phân axit L-(+)-tartaric là dạng được sử dụng phổ biến nên được sản xuất rộng rãi trong công nghiệp. Nó là sản phẩm phụ của quá trình lên men rượu dưới dạng cặn rượu. Sản phẩm phụ chính là kali bitartrat (KHC4H4O6) được xử lý bằng sữa sôi để chuyển hóa thành canxi tartrat (CaC4H4O6), theo phương trình sau:

KO2CCH(OH)CH(OH)CO2H + Ca(OH)2 → Ca(O2CCH(OH)CH(OH)CO2) + KOH + H2O

Sau đó, Canxi tartrate sẽ được xử lý qua H2SO4 để tạo thành axit tartaric.

Ca(O2CCH(OH)CH(OH)CO2) + H2SO4 → HO2CCH(OH)CH(OH)CO2H + CaSO4

3.2. Sản xuất cao răng racemic

Axit tartaric racemic là một hợp chất bao gồm cả axit D-(-)-tartaric và L-(+)-tartaric). Chúng có thể được hình thành trong phản ứng nhiều bước từ axit maleic. Ban đầu, axit maleic được epoxid hóa bằng hydro peroxide với kali tungstate làm chất xúc tác.

HO2CC2H2CO2H + H2O 2 → OC2H2(CO2H)2

Tiếp theo, epoxit sẽ trải qua quá trình thủy phân.

OC2H2(CO2H)2 + H2O → (HOCH)2(CO2H)2

Trải qua quá trình đồng phân hóa nhiệt sẽ tạo ra axit meso-tartaric. Ngoài ra, axit meso-tartaric cũng có thể được tạo ra từ phản ứng của axit dibromosuccinic với bạc hydroxit:

HO2CCHBrCHBrCO2H + 2 AgOH → HO2CCH(OH)CH(OH)CO2H + 2 AgBr

Chúng ta có thể tách axit meso-tartaric khỏi axit racemic dư thừa bằng cách kết tinh nhờ độ hòa tan thấp của racemate.

4. Ứng dụng của Axit Tartaric trong đời sống

4.1. Công nghiệp

Đối với công nghiệp, nông nghiệp và luyện kim, nó được sử dụng làm tác nhân tạo phức vì nó tạo thành phức chất chelate với các ion kim loại như canxi và magie.

Đối với nông nghiệp: Axit tartaric sẽ tạo thành phức chất với các vi chất dinh dưỡng trong phân bón đất. Còn đối với ngành luyện kim, nó giúp làm sạch các bề mặt kim loại như sắt, đồng, nhôm và các hợp chất của chúng.

4.2. lĩnh vực y tế

Đây là chất có nhiều vai trò quan trọng trong ngành dược phẩm và y tế:

– Dùng để sản xuất muối sủi. Thông thường, nó thường được kết hợp với axit xitric để cải thiện hương vị của thức uống.

– Dẫn xuất kali antimonyl của axit tartaric được gọi là chất gây nôn cao răng. Hoạt chất này trong thuốc ho có tác dụng như thuốc long đờm với liều lượng nhỏ.

4.3. Đồ ăn

– Dùng làm phụ gia thực phẩm với mã số E334. Nó có tính axit nên được dùng để tạo vị chua khi cho vào thực phẩm.

– Chất này có nhiều trong các loại đồ uống có ga, thạch trái cây, viên sủi,…

Axit tartaric có trong viên sủi

– Kết hợp với natri bicarbonate tạo thành bột nở dùng làm chất tạo men trong chế biến thực phẩm. Đây là nguyên liệu để sản xuất chất nhũ hóa bánh mì.

– Sản xuất rượu vang: Đây là chất giúp làm giảm độ pH của rượu nho khi lên men quá mức, đồng thời có tác dụng như chất bảo quản.

5. Mua axit tartaric ở đâu uy tín, chất lượng?

LabTrường Chu Văn An là một trong những đơn vị uy tín được khách hàng nên lựa chọn khi mua Axit Tartaric. Bởi Labvietchem không chỉ mang đến những sản phẩm chất lượng cao mà còn có giá cả vô cùng hợp lý, được nhiều khách hàng từ Bắc tới Nam tin tưởng. Ngoài ra, chúng tôi còn có dịch vụ giao hàng nhanh chóng và an toàn. Ngoài ra còn có dịch vụ bảo hành, sửa chữa các thiết bị thí nghiệm khác với đội ngũ nhân viên kỹ thuật có tay nghề cao.

Liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline 0826 020 020 để được tư vấn trực tiếp hoặc khách hàng có thể đặt hàng ngay qua website labvietchem.com.vn.

Trên đây là cái nhìn tổng quan về axit tartaric từ tính chất, đặc tính nổi bật cũng như những ứng dụng của nó trong đời sống. Nếu có thắc mắc gì hãy để lại thông tin của bạn bên dưới bài viết để đội ngũ chuyên gia của chúng tôi giải đáp.