Oleum là gì? Công thức, tính chất và ứng dụng

Chu Văn An

Oleum còn được biết đến với tên gọi khác là axit sunfuric bốc khói, được hình thành do quá trình lưu huỳnh bị oxy hóa thành lưu huỳnh trioxit sau đó hòa tan trong axit sunfuric đậm đặc có công thức hóa học H2SO4.xSO3. Hãy cùng tìm hiểu Oleum là gì? Tính chất và ứng dụng của chúng trong cuộc sống sẽ được đề cập trong bài viết dưới đây.

1. Oleum là gì?

Oleum là một hợp chất hóa học biểu thị bằng công thức ySO3.H2O hoặc H2SO4.xSO3, trong đó y, x được xác định dựa vào hàm lượng mol của lưu huỳnh trioxit tự do.

Nó còn có tên gọi khác như axit Nordhausen và axit sulfuric bốc khói.

Lưu toan

Đây là hỗn hợp của SO3 và H2O:

– Nếu tỷ lệ SO3/H2O trong hỗn hợp này nhỏ hơn 1 thì thêm dung dịch axit sunfuric vào.

– Nếu tỷ lệ này lớn hơn 1 thì gọi là ôle.

Nồng độ của ôle được biểu thị bằng phần trăm của SO3, được gọi là % ôle. Nồng độ chính của oleum mà chúng ta thường gặp là 40% oleum (tương đương 109% H2SO4) và 65% oleum (tương đương 114,6% H2SO4).

2. Phương pháp sản xuất/điều chế Oleum

Oleum được sản xuất trong quá trình oxy hóa lưu huỳnh để tạo thành lưu huỳnh trioxit, sau đó được hòa tan trong axit sunfuric đậm đặc. Bản thân axit sulfuric có thể được tái sinh bằng cách pha loãng một phần oleum.

Độ hòa tan SO3 trong H2SO4 tạo thành H2SO4.nSO3 (oleum) lớn nhất ở giai đoạn:

SO3 + H2O → H2SO4.

Ở giai đoạn này, axit ban đầu là axit sunfuric đậm đặc và sau đó được pha loãng.

Phản ứng hóa học cụ thể là:

H2S2O7 → H2SO4 + SO3

3. Ứng dụng của Oleum trong nhiều lĩnh vực khác nhau

3.1. Sản xuất axit sulfuric

Oleum là chất trung gian quan trọng trong sản xuất axit sulfuric nhờ khả năng hydrat hóa.

Khi SO3 tiếp xúc với nước, thay vì hòa tan nó sẽ tạo thành sương mù mịn axit sulfuric, gây khó khăn cho việc quản lý. Tuy nhiên, khi SO3 kết hợp với axit sulfuric đậm đặc thì nó dễ dàng hòa tan, tạo thành dạng oleum. Sau đó nó có thể dễ dàng được pha loãng với nước để tạo thành axit sulfuric đậm đặc bổ sung.

Axit sunfuric

3.2. Sản xuất thuốc nổ

Oleum là thành phần quan trọng trong sản xuất nhiều loại thuốc nổ, với một ngoại lệ đáng chú ý là nitrocellulose.

Để sản xuất thuốc nổ cần sử dụng hỗn hợp khan chứa cả axit nitric và axit sunfuric. Tuy nhiên, axit nitric thông thường trong hỗn hợp axit sulfuric chứa một lượng nước đáng kể, có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất trinitrotoluene (TNT).

Thuốc nổ TNT

Trong công nghiệp, các nitrat mạnh như axit nitric (có thể phát ra khói nguy hiểm trong quá trình xử lý và vận chuyển vì nó có tính ăn mòn và dễ bay hơi cao) được tạo ra bằng cách trộn oleum với axit nitric thương mại thông thường. Quá trình này giúp lưu huỳnh trioxit trong ôle tiêu thụ nước.

3.3. Đóng vai trò trung gian trong việc vận chuyển các chất khác

Oleum được sử dụng để vận chuyển các hợp chất axit sulfuric trong toa xe lửa và nhà máy lọc dầu.

Ngoài ra, oleum ít ăn mòn kim loại hơn H2SO4 vì không có nước tự do có thể tấn công bề mặt kim loại. Vì vậy đôi khi H2SO4 được cô đặc thành Oleum để sử dụng trong đường ống nhà máy rồi pha loãng trở lại thành axit để sử dụng trong các phản ứng công nghiệp.

3.4. Học

Oleum là một thuốc thử mạnh, có tính ăn mòn cao. Một trong những ứng dụng quan trọng của oleum trong nghiên cứu là quá trình nitrat hóa thứ cấp của nitrobenzen. Mặc dù quá trình nitrat hóa ban đầu có thể được thực hiện với axit nitric trong axit sulfuric, nhưng điều này có thể dẫn đến mất tính tương đối của vòng benzen đối với sự thay thế ái điện tử. Để đưa nhóm nitro thứ hai vào vòng benzen phải dùng thuốc thử mạnh hơn là oleum.

4. Sự khác biệt giữa Oleum và axit sulfuric

Oleum, còn được gọi là “axit sunfuric bốc khói”, chứa lưu huỳnh trioxit hòa tan trong axit sunfuric với tỷ lệ khác nhau.

– Khi tỷ lệ SO3/H2O trong hỗn hợp này nhỏ hơn 1 thì đó là dung dịch axit sunfuric.

– Khi tỷ lệ SO3/H2O > 1n gọi là ôle.

Hơn nữa, khối lượng mol của hợp chất này thay đổi tùy thuộc vào sự hiện diện của lưu huỳnh trioxide. Axit sunfuric được coi là axit vô cơ có công thức hóa học H2SO4 với trọng lượng phân tử 98,07 g/mol. Đây là điểm chính để phân biệt oleum và axit sulfuric.

5. Mua hóa chất Oleum ở đâu uy tín, chính hãng, giá rẻ?

Hiện nay, với sự phát triển của công nghiệp, nhu cầu mua hóa chất ngày càng tăng cao, trong đó có ôle. Câu hỏi “Mua Oleum ở đâu uy tín, giá tốt” luôn là mối quan tâm của khách hàng. Hãy tham khảo và liên hệ ngay với Công ty Cổ phần Thiết bị Kỹ thuật LabTrường Chu Văn An – Doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực cung cấp hóa chất, thiết bị, dụng cụ phòng thí nghiệm. Đến với LabTrường Chu Văn An bạn có thể yên tâm về giá cả cũng như chất lượng. Truy cập website labvietchem.com.vn hoặc gọi tới hotline 0826 020 020 để được tư vấn và báo giá nhanh nhất.

Với những kiến ​​thức chúng tôi chia sẻ ở trên, chúng tôi hy vọng bạn đọc sẽ có thêm những thông tin hữu ích về hóa chất Oleum.