Nhiễm phóng xạ và những hậu quả nặng nề

Ô nhiễm phóng xạ và những hậu quả nặng nề mà nó để lại trên cơ thể luôn khiến các nhà khoa học lo lắng. Nếu bức xạ vượt quá mức an toàn, nó có thể gây ra những ảnh hưởng nguy hiểm. Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng LabTrường Lê Hồng Phong tìm hiểu chi tiết về ô nhiễm phóng xạ và những ảnh hưởng của nó.

1. Ô nhiễm phóng xạ là gì?

Ngộ độc phóng xạ hay ngộ độc phóng xạ là tình trạng tổn thương cơ thể, xảy ra khi cơ thể tiếp xúc hoặc nhận quá nhiều bức xạ với lượng an toàn trong thời gian ngắn.

Khu vực chứa chất phóng xạ

Lượng bức xạ mà cơ thể hấp thụ sẽ quyết định mức độ ảnh hưởng của nó đến cơ thể. Đơn vị đo tổn thương cơ thể do bức xạ gây ra thường là Siert (sv), Gray (gy).

2. Các hình thức tiếp xúc với bức xạ

Sự tiếp xúc của một người với bức xạ có thể là do chiếu xạ hoặc ô nhiễm phóng xạ. Sự khác biệt giữa các loại ô nhiễm phóng xạ này như sau:

2.1. chiếu xạ

Đây là trường hợp bệnh nhân bị nhiễm phóng xạ do tiếp xúc với tia bức xạ. Khi tiếp xúc với cường độ cao, tia bức xạ có thể gây ngộ độc phóng xạ cho toàn bộ cơ thể, hoặc chỉ một số vùng, cơ quan nhất định của cơ thể.

Các trường hợp tiếp xúc với bức xạ ở một vùng trên cơ thể thường gặp trong điều trị ung thư. Tia bức xạ có thể tác động rất lớn đến vùng chiếu xạ trực tiếp, từ đó ảnh hưởng đến các cơ quan đích của cơ thể trong quá trình điều trị.

Ảnh 2: Xạ trị trong điều trị ung thư có thể gây phơi nhiễm phóng xạ ở bệnh nhân

Trong trường hợp vùng chiếu xạ điều trị lớn, bệnh nhân có thể gặp hội chứng bức xạ nặng. Lúc này, các triệu chứng phơi nhiễm phóng xạ có thể xuất hiện khắp cơ thể.

2.2. Tiếp xúc với bức xạ do ô nhiễm phóng xạ

Đây là trường hợp người dân bị nhiễm phóng xạ do tiếp xúc ngoài ý muốn với chất và tia phóng xạ. Chẳng hạn như bụi và chất lỏng có chứa chất phóng xạ.

Dạng nhiễm phóng xạ này có thể xảy ra bên trong hoặc bên ngoài cơ thể với các đặc điểm sau:

– Ô nhiễm phóng xạ ra ngoài cơ thể xảy ra do chất phóng xạ bám vào quần áo, da, tóc của người bệnh do cọ xát hoặc tiếp xúc trực tiếp. Từ đó gây hại cho cơ thể.

– Ô nhiễm phóng xạ vào cơ thể có thể xảy ra do ăn uống, hít thở, sử dụng thực phẩm có chứa chất phóng xạ. Lúc này, việc ngăn ngừa hay loại bỏ bức xạ ra khỏi cơ thể là rất khó khăn.

3. Hậu quả của việc tiếp xúc với bức xạ là gì?

Khoa học đã chứng minh rằng bức xạ ion hóa có thể gây tổn hại trực tiếp đến DNA và RNA. Những phân tử này sẽ bị giảm tốc độ phân chia hoặc thậm chí chết nếu bị ô nhiễm nặng.

Ảnh 3: Bức xạ có thể tác động trực tiếp đến DNA và RNA, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ thể

Những người bị nhiễm phóng xạ ở giai đoạn đầu thường không nhận thấy các triệu chứng điển hình. Chỉ khi một số lượng lớn tế bào của cơ thể bị phá hủy và tổn thương do bức xạ thì các triệu chứng bệnh mới xuất hiện.

Dưới đây là những hậu quả do cơ thể tiếp xúc với bức xạ ở mức độ lớn:

Hệ cơ quan/cơ quan	Ảnh hưởng do tiếp xúc với bức xạ
Da, tóc	Rụng tóc, ung thư da
Mắt	Đục thủy tinh thể
Phổi	Ung thư phổi
Huyết học và miễn dịch học	Số lượng tế bào lympho trong máu giảm mạnh khiến dễ bị nhiễm trùng và khiến vết thương khó lành hơn
tiêu hóa	Cảm giác buồn nôn, nôn
thần kinh	Bức xạ cường độ cao có thể giết chết các tế bào thần kinh, làm tổn thương các mạch máu nhỏ và thậm chí gây suy tim và tử vong.
tim mạch	Phá hủy các mạch máu nhỏ nằm rải rác khắp cơ thể, có thể gây suy giảm chức năng của các cơ quan trong vùng mạch máu đó. Đây cũng là nguyên nhân gây tử vong, suy tim…
bộ phận sinh dục	Suy giảm tuyến tiền liệt, suy giảm chức năng sinh lý, phá hủy buồng trứng và tinh hoàn. Gây ung thư vú Giảm ham muốn tình dục
Tủy xương	Ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sản sinh tế bào máu dẫn đến nguy cơ mắc bệnh bạch cầu, bệnh bạch cầu cao hơn

4. Triệu chứng của người bị nhiễm phóng xạ

Tùy thuộc vào lượng bức xạ mà cơ thể tiếp xúc mà các triệu chứng của bệnh nhân sẽ khác nhau. Ban đầu, người tiếp xúc với bức xạ sẽ cảm thấy buồn nôn và nôn nhiều. Sau đó, có thể nhận biết ô nhiễm phóng xạ thông qua các triệu chứng sau:

– Nôn nhiều.

– Tiêu chảy.

– Đau đầu.

– Sốt.

– Chóng mặt, mất phương hướng.

– Rụng tóc.

– Mệt mỏi, không còn sức nữa.

– Rụng tóc.

– Nôn ra máu.

– Xuất hiện máu trong phân.

– Nhiễm trùng bất thường.

– Huyết áp thấp.

5. Phương pháp chẩn đoán và xử lý ô nhiễm phóng xạ

5.1. Phương pháp chẩn đoán bệnh

Dựa trên lịch sử phơi nhiễm, các triệu chứng và xét nghiệm lâm sàng, chuyên gia y tế có thể xác định tình trạng. Dưới đây là các xét nghiệm cận lâm sàng thường gặp trong chẩn đoán phơi nhiễm phóng xạ.

– Xét nghiệm phân tích tế bào máu được lặp lại vào các thời điểm 24 giờ, 48 giờ và 72 giờ để xác định sự khác biệt về tế bào lympho và đánh giá tiên lượng bệnh.

– Xét nghiệm nồng độ amylase huyết thanh giúp xác định liều chiếu xạ.

– Xét nghiệm protein phản ứng viêm (CRP) giúp khẳng định nồng độ CRP tăng theo liều chiếu xạ, xác định mức độ phơi nhiễm phóng xạ của bệnh nhân.

– Xét nghiệm nồng độ citrulline trong máu để xác định mức độ tổn thương đường tiêu hóa của người bệnh.

– Xét nghiệm nồng độ phối tử Tyrosine kinase – 3 (FLT – 3) trong máu giúp đánh giá mức độ tổn thương do phóng xạ gây ra cho cơ quan tạo máu.

– Xét nghiệm nồng độ Interleukin – 6 để xác định mức tăng liều phóng xạ là bao nhiêu.

– Xét nghiệm G ​​- CSF khi nồng độ xét nghiệm tăng lên có thể xác định được mức độ ô nhiễm phóng xạ.

– Xét nghiệm tế bào học để kiểm tra chỉ số phân tán quá mức.

5.2. Phương pháp điều trị phơi nhiễm phóng xạ

Mục tiêu của việc này là ngăn ngừa ngộ độc thêm và đồng thời điều trị tổn thương do phóng xạ cho cơ thể. Dưới đây là những lựa chọn điều trị phổ biến nhất:

Khử nhiễm

Ảnh 4: Khử nhiễm

Đây là quá trình loại bỏ các hạt phóng xạ từ bên ngoài như cởi bỏ quần áo, giặt dưới vòi nước chảy bằng chất tẩy rửa… Từ đó ngăn chặn chất phóng xạ lan rộng hơn trong cơ thể, ngăn cản người nhiễm phóng xạ hít, nuốt phóng xạ hoặc khiến phóng xạ đi vào vết thương hở.

Chữa tủy xương bị tổn thương

Y học có thể sử dụng một loại protein để kích thích các tế bào bạch cầu phát triển. Từ đó chống lại và hạn chế tác động của tia xạ lên tủy xương. Điều trị tủy xương bằng thuốc sẽ dựa vào các protein này để giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Chữa ngộ độc bên trong cơ thể

Xạ trị cũng cần giảm tổn thương cho các cơ quan nội tạng. Các bác sĩ sẽ tùy theo từng loại tia xạ để chỉ định phương pháp điều trị cụ thể.

Như vậy, LabTrường Chu Văn An đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về ô nhiễm phóng xạ cũng như những ảnh hưởng của nó. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ.