Rác thải nhựa và những hậu quả từ ô nhiễm chất thải nhựa

Chu Văn An

Rác thải nhựa là vật dụng gây ô nhiễm và có hại cho môi trường nói chung và sức khỏe con người nói riêng. Tuy nhiên, để giải đáp rõ ràng vấn đề rác thải nhựa thực chất là gì? Hậu quả của loại rác này là gì và giải pháp nào để ngăn chặn? Những vấn đề này sẽ được LabTrường Chu Văn An giải đáp cặn kẽ trong bài viết này.

1. Rác thải nhựa là gì?

1.1. Khái niệm rác thải nhựa

Rác thải nhựa là thuật ngữ dùng để chỉ những sản phẩm được làm từ nhựa không sử dụng đến bị vứt đi hoặc đã qua sử dụng. Các loại rác thải nhựa bao gồm chai nhựa, túi nhựa, ống hút nhựa, cốc nhựa, đồ chơi nhựa cũ,… Đặc điểm của sản phẩm này là thời gian phân hủy rất lâu, thậm chí có thể lên tới hàng trăm, hàng nghìn năm.

Phần lớn rác thải nhựa là chai nhựa. Và hiện nay, mức độ ô nhiễm rác thải nhựa đang vô cùng đáng báo động bởi môi trường sống, đặc biệt là môi trường biển đang bị ảnh hưởng nặng nề.

Hình 1: Cảnh báo lượng rác thải nhựa xâm nhập vào môi trường ngày càng tăng

1.2. Khái niệm rác thải nhựa dùng một lần

Chất thải nhựa dùng một lần là sản phẩm được làm từ nhựa nhưng chỉ dùng một lần rồi bỏ đi. Đó có thể là những chiếc nĩa nhựa, thìa nhựa, cốc nhựa, hộp xốp,… dùng một lần để phục vụ nhu cầu sinh hoạt của con người. Theo thống kê của báo Môi trường & Đô thị, hơn 50% tổng số loại rác thải nhựa thải ra môi trường là đồ nhựa dùng một lần. Và con số này không có dấu hiệu giảm đi. Vì tính chất nhỏ gọn, nhẹ và tiện lợi nên các mặt hàng nhựa dùng một lần rất được ưa chuộng. Nhưng chính vì lý do này mà đã vô tình gây tác hại đến môi trường và sức khỏe con người.

Hình 2: Rác thải nhựa là gì?

2. Rác thải nhựa thường đến từ đâu?

Rác thải nhựa sinh hoạt chủ yếu phát sinh từ hoạt động sinh hoạt hàng ngày của con người như:

• Rác thải nhựa từ các trung tâm mua sắm, chợ, khách sạn, nhà hàng, khu văn hóa, khu vui chơi giải trí,…
• Rác thải sinh hoạt từ các điểm du lịch, du khách, cư dân tại các tòa nhà cao tầng,…
• Chai nước bằng nhựa, nhựa, rác thải thực phẩm bằng nhựa, rác thải nguy hại,…
• Rác thải sinh hoạt từ các trường học, cơ quan, viện nghiên cứu,…
• Rác thải nhựa sinh hoạt từ công nhân tại các nhà máy, xí nghiệp, các công trình xây dựng, các dự án cải tạo, nâng cấp, khu công nghiệp,…

Hình 3: Nguồn gốc rác thải nhựa

3. Ô nhiễm rác thải nhựa là gì?

Ô nhiễm nhựa đại dương hay còn gọi là ô nhiễm nhựa là hiện tượng tích tụ quá mức các vật dụng bằng nhựa trong môi trường sống. Điều này gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và động vật.

Ngoài ra, còn có tình trạng ô nhiễm trắng hiện nay, một khái niệm ám chỉ tình trạng ô nhiễm môi trường do tác nhân từ túi nilon gây ra. Nếu người dân xử lý túi nilon sau khi sử dụng không đúng cách và tiếp tục thải ra môi trường sẽ gây ô nhiễm trắng.

>> Xem thêm: Ô nhiễm đất, nguyên nhân và giải pháp từ con người

4. Sự nguy hiểm của rác thải nhựa đối với cuộc sống

• Đối với môi trường, rác thải nhựa gây ô nhiễm môi trường đất do tính chất khó phân hủy. Điều này dẫn đến xói mòn đất, thiếu oxy và chất dinh dưỡng, khiến cây trồng kém phát triển. Đặc biệt, nếu rác thải nhựa được xử lý không đúng cách sẽ tạo ra hiệu ứng nhà kính, tác động tiêu cực đến đời sống con người và các sinh vật sống.
• Việc vứt rác thải nhựa bừa bãi xuống biển làm tắc nghẽn khí quản của sinh vật biển, gây hủy hoại tế bào và có hại cho đường tiêu hóa,…
• Khi chôn lấp rác thải nhựa hoặc thải ra môi trường, theo thời gian, các mảnh nhựa có nhiều kích thước khác nhau sẽ được tạo ra như nano, micro, pico… Chúng sẽ hòa trộn vào không khí, đất và môi trường,… khiến con người và sinh vật biển ăn phải chúng, gây nguy hại cho sức khỏe.

Hình 4: Rác thải nhựa gây ô nhiễm nghiêm trọng tới môi trường và sức khỏe

• Đốt rác thải nhựa sẽ sinh ra các loại khí độc hại như furan, khí dioxin,… ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch, tuyến nội tiết, ung thư,…
• Một số loại nylon có chứa dầu hỏa nguyên chất, lưu huỳnh,… Vì vậy khi tiếp xúc với hơi nước trong khi đốt sẽ hình thành axit sunfuric và sẽ xảy ra mưa axit cực kỳ nguy hiểm.
• Một số sản phẩm nhựa kém chất lượng khi sử dụng sẽ sản sinh ra BPA độc hại, khiến con người mắc các bệnh tiểu đường, vô sinh, ung thư…

5. Giải pháp khắc phục ô nhiễm rác thải nhựa

• Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, vận động người dân hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa, đặc biệt là đồ nhựa dùng một lần.
• Khuyến khích sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên, có thể tái sử dụng nhiều lần như lau sậy, lá chuối, tre,… để thay thế các mặt hàng nhựa.

Hình 5: Tái chế đồ nhựa

• Kêu gọi người dân thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường, chủ động phân loại rác thải ngay từ nguồn và không xả rác bừa bãi.
• Phát động phong trào cùng nhau dọn rác, giữ gìn môi trường xanh – sạch – đẹp.
• Thay thế nhựa bằng cách sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường.

Qua bài viết trên của LabvietCHEM chắc hẳn các bạn đã hiểu rõ hơn về rác thải nhựa cũng như những tác hại và giải pháp mang lại không gian sống sạch đẹp cho môi trường. Hy vọng, từ những thông tin được cung cấp, bạn sẽ nhận ra sự nguy hiểm của rác thải nhựa và có ý thức hơn trong việc bảo vệ hành tinh xanh của chúng ta.