Vai trò của tầng Ozon đối với trái đất và con người

Chu Văn An

Vai trò của tầng Ozone vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống của trái đất cũng như con người và sinh vật. Tầng Ozone giống như một tấm lá chắn bảo vệ trái đất khỏi tác động của tia cực tím. Hãy cùng LabTrường Chu Văn An tìm hiểu về vai trò của tầng ozone đối với con người, sự sống và trái đất qua bài viết sau đây.

1. Tầng ozone là gì?

Tầng ozone hay còn gọi là lá chắn ozone là một lớp khí ozone dày nằm trong tầng bình lưu của trái đất. Vai trò của tầng ozone rất quan trọng vì nó có khả năng hấp thụ 97 – 99% tia cực tím có hại từ ánh sáng mặt trời chiếu tới bề mặt trái đất. Mặc dù ozone là một dạng oxy nhưng nó có mùi khó chịu và có màu xanh nhạt.

Hình 1: Tầng ozone hay còn gọi là tấm chắn ozone

Ozone được chia thành hai loại chính:

• Ozone tự nhiên: Loại này được tạo ra hoàn toàn tự nhiên trong tầng bình lưu.
• Ozone có hại: Đây là sản phẩm của phản ứng hóa học xảy ra giữa oxit nitơ và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi do hoạt động hàng ngày của con người gây ra. Thường được tìm thấy ở tầng đối lưu hoặc gần mặt đất.

2. Vai trò của tầng Ozone đối với con người và trái đất

Không ai có thể phủ nhận vai trò của tầng ozone đối với trái đất, sinh vật và hệ sinh thái. Tầng ozon giúp hấp thụ các tia cực tím có hại từ mặt trời, ngăn cản chúng tới trái đất. Tác động của tia cực tím có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho con người, bao gồm: Các bệnh về da và ung thư da, cũng như những tác động xấu đến hệ sinh thái và sinh học của trái đất. Một số vai trò của tầng ozone bao gồm:

Hình 2: Vai trò của tầng Ozone đối với con người và trái đất

2.1. Vai trò của tầng ozon trên trái đất

Không thể phủ nhận vai trò của tầng ozone trong việc bảo vệ và duy trì sự sống trên trái đất. Nếu không có tầng ozone, tia cực tím sẽ chiếu thẳng xuống trái đất, gây ra các vấn đề sức khỏe cho thực vật, con người và động vật. Đặc biệt ở vùng xích đạo và cận xích đạo, chỉ số tia cực tím rất cao. Điều này làm tăng nguy cơ thiệt hại từ ánh nắng mặt trời.

2.2. Tầng ozon điều hòa và duy trì khí hậu ôn hòa

Ngoài ra, vai trò của tầng ozone còn ảnh hưởng đến khí hậu toàn cầu. Sự suy giảm tầng ozone có thể gây ra hiệu ứng nhà kính và làm tăng nhiệt độ trái đất, dẫn đến sự tan chảy của các chỏm băng ở hai cực và biến đổi khí hậu toàn cầu. Vì vậy, tầng ozone đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và điều hòa của khí hậu trái đất.

2.3. Vai trò của tầng ozone đối với con người

Tầng ozone có vai trò gì trong cuộc sống? Tầng ozone không chỉ bảo vệ môi trường sống mà còn có những ứng dụng trực tiếp trong các lĩnh vực như công nghiệp, nông nghiệp cũng như các lợi ích khác. Một số vai trò nổi bật của ozone được ứng dụng trong đời sống bao gồm:

Hình 3: Vai trò và ứng dụng của tầng ozone trong đời sống

• Thuốc khử trùng: Ozone được sử dụng như một chất khử trùng hiệu quả, thay thế nước clo trong quá trình xử lý nước.
• Thu hồi nước thải: Ozone được ứng dụng trong quá trình xử lý nước thải, loại bỏ các chất ô nhiễm hữu cơ và vi khuẩn. Quá trình này giúp cải thiện chất lượng nước thải và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên.
• Ứng dụng trong lĩnh vực thủy sản: Ozone được sử dụng để làm sạch, khử trùng nước trong hệ thống nuôi trồng thủy sản. Việc sử dụng ozone giúp kiểm soát vi khuẩn và tảo trong nước, nâng cao chất lượng và sản lượng hải sản.
• Ứng dụng công nghiệp: Ozone được sử dụng trong nhiều quy trình công nghiệp như xử lý nước, làm sạch không khí và sản xuất hóa chất. Ozone được áp dụng để khử trùng, oxy hóa và loại bỏ các chất gây ô nhiễm.
• Ứng dụng y tế: Trong lĩnh vực y tế, ozone được sử dụng để khử trùng, làm sạch không khí trong phòng mổ và phòng chăm sóc y tế. Ozone được sử dụng trong điều trị một số bệnh như viêm, vi khuẩn và nhiễm trùng.

4. Nguyên nhân gây suy giảm tầng ozone

Vai trò của tầng ozone rất quan trọng nhưng hiện nay tầng ozone đang bị cạn kiệt ở mức báo động. Nguyên nhân gây thủng tầng ozon chủ yếu đến từ hai nguyên nhân chính:

Hình 4: Khí thải nhà máy là nguyên nhân gây ra lỗ thủng tầng Ozone

Nguyên nhân tự nhiên: Các yếu tố tự nhiên như tác động của mặt trời, gió và những thay đổi trong tầng bình lưu có thể góp phần làm suy giảm tầng ozone. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của các yếu tố này chỉ chiếm một phần nhỏ, không vượt quá 2%.

Nguyên nhân từ hoạt động của con người: Nguyên nhân chính làm tầng ozone bị suy giảm nghiêm trọng là do hoạt động của con người. Việc sử dụng các loại khí như CFC trong các thiết bị như máy điều hòa không khí và tủ lạnh là nguồn chính. Ngoài ra, hoạt động sản xuất tại các nhà máy, xưởng công nghiệp còn tạo ra các chất ô nhiễm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, làm suy giảm tầng ozone.

LabTrường Chu Văn An vừa chia sẻ với các bạn vai trò của tầng ozone qua nội dung bài viết. Để bảo vệ sự sống lâu dài của trái đất, chúng ta hãy chung tay bảo vệ môi trường, giảm khí thải và bảo vệ tầng ozone ngay từ bây giờ.