3 cách kiểm tra tụ bù đúng kỹ thuật, nhanh chóng

Lê Hồng Phong

Trong quá trình sử dụng dàn tụ điện, cần phải kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ để ổn định hoạt động của tụ điện, ngăn ngừa kịp thời các lỗi kỹ thuật. KTH ELECTRIC sẽ hướng dẫn bạn các phương pháp cơ bản để kiểm tra dàn tụ điện trong bài viết dưới đây.

Các lỗi thường gặp ở tụ điện và cách khắc phục

Khi sử dụng, tụ điện có thể phát sinh một số lỗi có thể nhận biết như sau:

• Rơle được đặt lại: Khi rơle tự động điều chỉnh về giá trị mặc định (tự reset) thì tụ điện không nhận lệnh điều khiển hoặc nhận lệnh nhưng không thực hiện. Để khắc phục lỗi này bạn cần kiểm tra hoạt động của tụ điện và reset các thông số của rơle.
• Không có giá trị cosφ: Khi tín hiệu dòng điện được kết nối không chính xác và điện áp cung cấp cho rơle không được đo chính xác, sẽ không có hệ số công suất cosφ trên tụ điện. Bạn cần kiểm tra, quấn lại theo sơ đồ chuẩn, đồng thời kiểm tra xem rơle đã được bật hay chưa.
• Rơle quá áp: Rơle phát hiện quá điện áp trên tụ sẽ gửi tín hiệu đến contactor để tắt nguồn bảo vệ tụ, khiến các giá trị đã cài đặt trước đó bị reset và nếu không điều chỉnh lại thì chức năng của tụ sẽ bị méo. Tình trạng này thường xuyên xảy ra và có thể khiến rơle bị hỏng.
• Dòng điện đầu vào rơle nhỏ: Dòng điện áp thấp chạy vào rơle có thể khiến việc điều khiển tụ điện trở nên khó khăn hơn. Nguyên nhân là do máy biến dòng có tỉ số quay quá cao hoặc sai số góc máy biến dòng lớn do tụ điện. Để khắc phục, bạn cần thay thế máy biến dòng có thông số phù hợp.
• Tụ điện phồng lên và phát nổ: Nguyên nhân là do tụ kém chất lượng, tụ đấu sai thông số kỹ thuật, điểm tiếp xúc kém, môi trường lắp đặt tụ,… Tùy từng nguyên nhân mà có các giải pháp như nối lại tụ hoặc thay tụ mới.

3 cách kiểm tra tụ điện phổ biến

Khi vận hành hệ thống điện sử dụng dàn tụ điện cần có kế hoạch kiểm tra tụ điện để bảo trì, thay thế các tụ điện bị lỗi, cũ. Các cách phổ biến để đo xem tụ điện còn sống hay chết là sử dụng đồng hồ đo điện dung (chính xác nhất), đồng hồ vạn năng và đồng hồ kẹp.

Kiểm tra tụ điện bằng máy đo điện dung

Thông số đặc trưng của dàn tụ điện là điện dung nên việc sử dụng máy đo điện dung là cách chính xác nhất để đo xem tụ điện còn sống hay chết. Mức điện dung cho biết tụ điện còn tốt hay không và khi nào cần thay thế. Điều kiện để đo bằng máy đo điện dung là tụ điện không tải và phóng điện hoàn toàn.

Để đo một pha của tụ điện, trước tiên bạn cần nối tắt hai pha còn lại. Sau đó đo pha cần đo và pha bypass. Giá trị đọc trên đồng hồ được chia đôi cho điện dung của pha đó. Lặp lại với 2 giai đoạn còn lại.

Tham khảo thông số kỹ thuật điện dung tiêu chuẩn từ Tụ điện khô BTB:

• Tụ điện 5kVAr – 240V: C = 3×97μF
• Tụ điện 10kVAr – 250V: C = 3×170μF
• Tụ điện 15kVAr – 415V: C = 3×93μF
• Tụ điện 20kVAr – 440V: C = 3×110μF
• Tụ điện 25kVAr – 480V: C = 3×115μF
• Tụ điện 30kVAr – 525V: C = 3×115μF

Kiểm tra tụ điện bằng đồng hồ vạn năng

Cách kiểm tra tụ điện bằng đồng hồ vạn năng cũng tương tự như khi dùng đồng hồ đo điện dung. Lưu ý với tụ điện xoay chiều hãy đặt chế độ đo điện áp xoay chiều và tương tự với tụ điện một chiều. Sau đó vặn núm trên đồng hồ vạn năng sang chế độ đo điện dung. Cuối cùng là đo điện.

Một số dòng vạn năng có chế độ điện dung tương đối REL. Khi đo các giá trị điện dung thấp, chế độ này sẽ loại bỏ điện dung trên dây đo và tăng độ chính xác của kết quả. Để kích hoạt chế độ này trên đồng hồ vạn năng, hãy để đầu đo mở và nhấn nút REL.

Kiểm tra tụ điện bằng ampe kìm

Ngoài việc đo điện dung của tụ điện bằng hai thiết bị trên, bạn có thể dùng ampe kìm để kiểm tra tụ điện bằng cách đo dòng điện qua tụ trong quá trình hoạt động. Đây là phép đo gián tiếp với điều kiện tụ điện hoạt động trong điện áp định mức và ổn định. Thông qua các phép đo sau mỗi khoảng thời gian, có thể so sánh được dòng điện làm việc của tụ điện với dòng điện định mức, từ đó đánh giá được chất lượng của tụ điện.

Đọc thêm: Hướng dẫn tính công suất máy biến áp và tụ tải

Lưu ý dòng điện khi kiểm tra tụ điện

Sau khi ngắt tụ điện ra khỏi lưới điện để đo, trên cực tụ vẫn còn điện tích. Bạn cần đợi một lúc để tụ điện xả hết điện tích. Trong trường hợp cần đo khẩn cấp tụ điện, có thể phóng điện cho tụ điện bằng cách gắn một điện trở giới hạn vào các cực của tụ điện, sau đó phóng điện từ tụ qua điện trở rồi xuống đất để tránh làm hỏng tụ điện.

Khi kiểm tra tụ điện cần đảm bảo dòng điện qua 3 pha (với tụ 3 pha) bằng nhau, bằng dòng điện định mức ghi trên nhãn. Ngoài ra, sau một thời gian dài hoạt động, dòng điện qua các cực của tụ điện có thể nhỏ đi.

Ví dụ đo cường độ dòng điện chạy qua tụ điện:

• Tụ điện 5kVAr – 240V: I=12A
• Tụ điện 10kVAr – 250V: I = 23A
• Tụ điện 15kVAr – 415V: I=21A
• Tụ điện 20kVAr – 440V: I=26A
• Tụ điện 25kVAr – 480V: I=30A
• Tụ điện 30kVAr – 525V: I=33A

KTH ELECTRIC vừa hướng dẫn các bạn cách kiểm tra tụ điện bằng thiết bị chuyên dụng, nhận biết lỗi tụ điện trong quá trình vận hành và cách khắc phục. Hy vọng bài viết trên đã giúp ích cho quá trình vận hành tụ điện của bạn hiệu quả và an toàn hơn. Ngoài ra bạn có thể tham khảo thêm các thông tin khác về tụ khô trên website Điện BTB.